Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

Mutaties Miljoenennota

Versterkingsoperatie

Voor de versterkingsoperatie Groningen worden middelen overgeheveld van de Aanvullende Post naar de begroting van BZK (€ 39,5 mln.). De middelen worden onder andere ingezet voor het scholenprogramma, de inpassingskosten voor gemeenten bij de versterkingswerkzaamheden en de rijksbijdrage voor het uitvoeren van sloop/nieuwbouw in de vergeten hoek van Appingedam en de Zandplaten Zuid in Delfzijl.

Niet-bestede middelen 2019

Het Ministerie van EZK boekt de overgebleven budgetten uit 2019 over aan het Ministerie van BZK voor de budgetten die bij Nota van Wijziging op de begroting van 2020 naar de begroting BZK zijn overgekomen.

Overige mutaties 2e suppletoire begroting 2020

10.1 Groningen versterken en perspectief

Subsidies (regelingen)

Energiebesparing woningen bouwkundig versterkingsprogramma

Middels de subsidieregeling ‘energiebesparing woningen bouwkundig versterkingsprogramma Groningenveld’ kan per woning € 7000,- subsidie aangevraagd worden om een woning, die versterkt wordt, gelijktijdig te verduurzamen. Om de middelen voor de subsidie op het juiste instrument te verantwoorden, wordt € 16,8 mln. gerealloceerd van opdrachten naar subsidies. De versterkingsoperatie heeft nog niet geleid tot grote aantallen versterkte woningen, waardoor er tot nu toe beperkt gebruik is gemaakt van de subsidieregeling. In 2020 zal circa € 27,2 mln. niet tot besteding komen. Nu de versterkingsoperatie op stoom komt en het aantal gerealiseerde versterkingen gaat toenemen, zal het beroep op de subsidie in 2021 toenemen. De middelen komen in 2021 weer beschikbaar op de begroting van BZK.

Woonbedrijf

Er is in 2016 een opkoopregeling ingesteld waarin de NAM voor € 10 mln. woningen opkoopt van bewoners die het aardbevingsgebied willen verlaten. Daarbij is afgesproken dat het Rijk de operationele kosten van € 10 mln. van het woonbedrijf zou dekken. Om de bijdrage op het juiste instrument te verantwoorden, worden middelen (€ 8,7 mln.) gerealloceerd van bijdrage aan medeoverheden naar subsidies. In 2019 en 2020 hebben de eerste operationele uitgaven aan het woonbedrijf plaatsgevonden. In 2020 zal € 7,2 mln. niet tot besteding komen. De middelen komen in 2021 weer beschikbaar op de begroting van BZK.

Opdrachten

Werk- en onderzoeksbudget

Dit betreft diverse mutaties om het budget op het juiste instrument te verantwoorden, waaronder voor het Woonbedrijf, de specifieke uitkeringen voor maatschappelijke organisaties en de onafhankelijke Raadsman en diverse kleinere subsidies en bijdragen door de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Ten slotte komt op het werk- en onderzoeksbudget dit jaar € 3,4 mln. niet tot besteding.

Versterkingsoperatie

Dit betreft ten eerste de uitgaven (€ 140 mln.) die tot en met het derde kwartaal van 2020 gemaakt zijn in het kader van de versterkingsopgave in Groningen. Het gaat hier om de kosten direct gerelateerd aan de versterkingsopgave. Deze uitgaven zijn in rekening gebracht bij de NAM. De bijdragen van de NAM voor het eerste en tweede kwartaal zijn reeds ontvangen en de bijdrage van de NAM voor het derde kwartaal wordt voor eind 2020 verwacht.

Daarnaast betreft het de raming voor de kosten (€ 105 mln.) die in het vierde kwartaal 2020 gemaakt worden in het kader van de versterkingsopgave in Groningen. Deze raming bevat de kosten direct gerelateerd aan de versterkingsopgave. Deze uitgaven zullen in rekening gebracht worden bij de NAM na afloop van het vierde kwartaal. De ontvangst van de NAM zal naar verwachting in het eerste kwartaal van 2021 door BZK worden ontvangen.

Vervolgens betreft het de BTW-component van de uitgaven tot en met het derde kwartaal 2020 (€ 23 mln.) en de raming van de BTW-component voor de kosten in het vierde kwartaal 2020 (€ 29 mln.) die direct gerelateerd zijn aan de versterkingsopgave in Groningen. Op grond van het Akkoord op Hoofdlijnen (Kamerstukken II 2017/18, 33529, nr. 493) is de BTW-component voor rekening van de Staat, deze kosten kunnen dan ook niet worden doorbelast aan de NAM.

Ook worden er middelen gerealloceerd van opdrachten naar subsidies om de subsidieregeling «Energiebesparing woningen bouwkundig versterkingsprogramma Groningenveld» (€ 16,7 mln.) op het juiste instrument te verantwoorden. Ten slotte betreft het de middelen voor de batch 1588 (€ 10 mln.) en de projecten in Appingedam (€ 7,7 mln.) die dit jaar niet meer tot besteding komen. In 2019 is er reeds € 84 mln. overgemaakt naar de betrokken partijen. Nieuwe aanvragen voor financiering worden niet langer in 2020, maar begin 2021 verwacht. In 2021 worden de middelen opnieuw beschikbaar gesteld.

Bijdrage aan medeoverheden

Nationaal Programma Groningen

De uitvoering van het Nationaal programma Groningen (NPG) heeft onder andere door de coronacrisis vertraging opgelopen. Het betreft de projecten ‘Toukomst’ (door en voor de Groningers zelf) en de programmaplannen van de gemeenten en de provincie. De projecten en programmaplannen zijn reeds ingediend. De toekenning zal begin 2021 plaatsvinden. Van het NPG-budget zal € 59,8 mln. in 2020 niet meer tot betaling komen. In 2021 worden de middelen opnieuw beschikbaar gesteld.

Daarnaast worden middelen gerealloceerd van bijdrage aan medeoverheden naar subsidies voor het woonbedrijf (€ 8,7 mln.), zodat deze uitgaven op het juiste instrument verantwoord worden.

Ten slotte wordt er € 1,1 mln. overgeheveld naar het BTW-compensatiefonds in het kader van de uitvoering van het Nationaal Programma Groningen.

Compensatie gemeenten en provincies

Dit betreft onder andere een mutatie om middelen (€ 2,1 mln.) voor de specifieke uitkeringen voor maatschappelijke organisaties en de onafhankelijke Raadsman op het juiste instrument te verantwoorden. Daarnaast betreft dit de middelen voor de pilot inpassingskosten. Het restant aan middelen voor deze pilot (€ 2,9 mln.) zal volgend jaar onderdeel zijn van het bestuursakkoord. In 2021 worden deze middelen opnieuw beschikbaar gesteld.

Hieronder is een overzicht opgenomen waarin, conform artikel 17 lid 2 van de Financiële-verhoudingenwet, de maximaal te ontvangen bedragen per gemeente/provincie zijn opgenomen.

Scholenprogramma

In 2016 is afgesproken dat in het Groningse aardbevingsgebied 101 scholen aardbevingsbestendig en toekomstbestendig worden gemaakt. Dit houdt in dat een deel van de scholen bouwkundig wordt versterkt, terwijl voor overige scholen voor nieuwbouw is gekozen. Voor alle scholen geldt dat ze tevens toekomstbestendig worden gemaakt, door het duurzaam en nagenoeg energie neutraal maken van de schoolgebouwen en het realiseren van een gezond binnenklimaat.

Aan het scholenprogramma dragen, naast de NAM (€ 172,5 mln.), de gemeenten en schoolbesturen (€ 44,5 mln.), de Ministeries van Economische Zaken en Klimaat (€ 23,5 mln.) en Onderwijs Cultuur en Wetenschap (€ 50 mln.) bij. Door een forse bouwkostenstijging en om de voortgang van het scholenprogramma te waarborgen draagt het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties eenmalig € 20 mln. bij aan het Scholenprogramma.

De middelen worden als een specifieke uitkering overgemaakt naar de gemeente Loppersum ten behoeve van de nieuwbouw en verduurzaming van schoolgebouwen in het aardbevingsgebied. De gemeente Loppersum zorgt voor de verdeling van de middelen via de betrokken gemeenten. De gemeente Loppersum coördineert en rapporteert samen met de Nationaal Coördinator Groningen over de voortgang van het scholenprogramma.

Bijdrage aan aardbevingsgerelateerde kosten voor de gemeenten en provincie.

In 2016 is afgesproken dat de gemeenten en de provincie in het aardbevingsgebied gecompenseerd worden voor de extra werkzaamheden. De gemeenten en provincie hebben aangeven dat de piek van deze werkzaamheden ligt in 2020 en 2021. De uitgaven aan aardbevingsgerelateerde inzet in 2020 bedragen € 17,1 mln. Deze middelen worden voor 2020 aan de onderstaande provincie en gemeenten overgemaakt met name ten behoeve van arbeidskosten op het aardbevingsdossier en aanpalend beleid.

Bijdrage maatschappelijke organisaties aan provincie Groningen

De maatschappelijke organisaties (MO) die deel uit maakten van de maatschappelijke stuurgroep werden ondersteund vanuit het werkbudget van de Nationaal Coördinator Groningen op de begroting van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Met het opheffen van de maatschappelijke stuurgroep is eveneens besloten om de ondersteuning van deze organisaties vanaf 2020 te beleggen bij de provincie Groningen en de resterende middelen over te maken. Deze specifieke uitkering van € 1,6 mln. is bedoeld om door middel van subsidieverlening de maatschappelijke organisaties te ondersteunen.

De provincie draagt zorg voor de verdere subsidieverlening en de verantwoording hierover.

Onafhankelijke Raadsman

Bewoners in het aardbevingsgebied kunnen een beroep doen op de onafhankelijke Raadsman. De onafhankelijke Raadsman is ondergebracht bij de gemeente Loppersum. Om de kosten van de Raadsman en zijn ondersteuning te dekken wordt € 0,5 mln. als specifieke uitkering overgemaakt aan de gemeente Loppersum.

Diverse bijdragen

Om diverse bijdragen van de NCG op het juiste instrument te verantwoorden worden middelen gerealloceerd van opdrachten naar bijdrage aan medeoverheden.

Ontvangsten

Dit betreft de ontvangsten voor uitgaven die in rekening zijn gebracht bij de NAM. Het gaat om uitgaven (€ 140 mln.) die tot en met het derde kwartaal van 2020 gemaakt zijn in het kader van de versterkingsopgave in Groningen. Het gaat hier om de kosten direct gerelateerd aan de versterkingsopgave. De bijdragen van de NAM voor het eerste en tweede kwartaal zijn reeds ontvangen en de bijdrage van de NAM voor het derde kwartaal wordt voor eind 2020 verwacht.