Base description which applies to whole site

Artikel 12 Kasbeheer

Optimaal kasbeheer van het Rijk en van de instellingen die aan de schatkist zijn gelieerd.

De minister van Financiën is verantwoordelijk voor het beheer van publieke middelen en de bijbehorende geldstromen. Het doel is te zorgen voor een doelmatig en risicoarm kasbeheer van de collectieve sector en een reductie van de EMU-schuld. De wettelijke basis is geregeld in de Comptabiliteitswet 201687 en nader uitgewerkt in de Regeling schatkistbankieren RWT’s en andere rechtspersonen88 (voor RWT’s), de Wet financiering decentrale overheden89 (voor decentrale overheden), de Wet financiering sociale verzekeringen90 en de Zorgverzekeringswet91 (voor sociale fondsen) en de Regeling Agentschappen92 (voor agentschappen).

Het kasbeheer is onder te verdelen in het schatkistbankieren en het betalingsverkeer van het Rijk.

Bij schatkistbankieren heeft de minister van Financiën een beleidsmatige en uitvoerende rol. De uitvoering van het schatkistbankieren is belegd bij het Agentschap van de Generale Thesaurie. Schatkistbankieren houdt in dat deelnemers hun middelen aanhouden bij het ministerie van Financiën (de schatkist). Publieke middelen verlaten de schatkist niet eerder dan noodzakelijk is voor de uitvoering van de publieke taak. Door het samenbrengen van de financieringsbehoefte en de overtollige middelen binnen de collectieve sector wordt voorkomen dat onderdelen van de overheid bij een bank lenen, terwijl andere onderdelen hun overtollige middelen daar hebben uitstaan. Door de overtollige middelen binnen de overheid te concentreren vermindert de leenbehoefte van de overheid als geheel. Onder voorwaarden kunnen sommige categorieën deelnemers binnen het schatkistbankieren ook leningen aangaan.

Het betalingsverkeer van het Rijk wordt door commerciële banken uitgevoerd. Periodiek wordt hiertoe het betalingsverkeer, dat verdeeld is over meerdere percelen, aanbesteed. Het ministerie van Financiën coördineert deze aanbestedingen. Door de aanbesteding worden banken gestimuleerd om hun diensten tegen een zo gunstig mogelijke prijs-kwaliteitverhouding aan te bieden.

Meetbare gegevens

Bij het schatkistbankieren houden alle deelnemers hun overtollige middelen aan bij het Rijk, waardoor het Rijk minder hoeft te lenen. Het gevolg is dat de omvang van de totale extern uitstaande schuld van de hele collectieve sector daalt en daardoor de EMU-schuld afneemt. De EMU-schuld bestaat uit alle schulden van de collectieve sector aan instellingen buiten de overheid. Onderstaande kengetallen laten zien hoeveel instellingen deelnemen aan het schatkistbankieren, wat de omvang is van de aangehouden en uitgeleende middelen én wat de bijdrage is aan het reduceren van de EMU-schuld.

Tabel 60 Deelnemers en omvang middelen (ultimo 2020)
 

Aantal deelnemers

Overtollige middelen in rekening-courant en deposito

Verstrekte leningen en roodstand

(bedragen x € 1 mld.)

(bedragen x € 1 mld.)

Agentschappen

28

2,4

7,2

RWT’s en derden

348

12,4

4,7

Sociale fondsen

3

12,6

12,0

Decentrale overheden

734

12,9

 

Totaal

1113

40,3

24,0

Tabel 61 EMU-schuldreductie (ultimo 2020)

In miljarden euro

€ 40,3 mld.

In procenten bbp

5,00%

In 2022 zijn geen beleidswijzigingen voorzien.

Tabel 62 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 12 Kasbeheer (bedragen x € 1 mln.)1
 

2020

2021

2022

2023

2024

2025

2026

Verplichtingen

1.950

1.531

1.531

1.528

1.521

1.518

1.514

        

Uitgaven

1.950

1.531

1.531

1.528

1.521

1.518

1.514

        

Rente

35

31

31

28

21

18

14

Rente kasbeheer

35

31

31

28

21

18

14

        

Leningen

1.859

1.500

1.500

1.500

1.500

1.500

1.500

Verstrekte leningen

1.859

1.500

1.500

1.500

1.500

1.500

1.500

        

Mutaties in rekening-courant en deposito's

56

0

0

0

0

0

0

Mutaties in rekening courant en deposito

56

0

0

0

0

0

0

        

Ontvangsten

9.006

9.708

7.248

8.965

7.354

6.534

6.177

        

Rente

106

95

87

81

77

71

67

Rente kasbeheer

105

95

87

81

77

71

67

Ontvangsten bij voortijdige beëindiging

1

0

0

0

0

0

0

        

Leningen

1.320

965

1.206

946

1.014

1.130

1.138

Ontvangen aflossingen

1.320

965

1.206

946

1.014

1.130

1.138

        

Mutaties in rekening-courant en deposito's

7.580

8.647

5.955

7.938

6.264

5.333

4.973

Mutaties in rekening courant en deposito

7.580

8.647

5.955

7.938

6.264

5.333

4.973

1

Als gevolg van afronding op miljoenen kan de som der delen afwijken van het totaal.

Budgetflexibiliteit

De uitgaven en ontvangsten op dit artikel zijn voor 100% als juridisch verplicht aan te merken. Alle rentelasten en -baten zijn juridisch verplicht omdat deze volgen uit de leningen, deposito’s en rekening-courant-tegoeden die deelnemers in de schatkist aanhouden. De andere uitgaven en ontvangsten volgen ook uit de toename of afname van de middelen die door deelnemers in de schatkist worden aangehouden of uit de schatkist worden geleend.

Uitgaven en ontvangsten

De totale uitgaven en ontvangsten zijn opgebouwd uit drie onderdelen: rente, leningen en mutaties in rekening-courant en deposito.

Rente

Onder de rentelasten vallen de rentebetalingen van het Rijk aan de deelnemers van schatkistbankieren. Deelnemers ontvangen rente over een positief saldo op hun rekening-courant en op de deposito’s die ze bij de schatkist hebben geplaatst. De rentebaten bestaan uit de door deelnemers aan het Rijk betaalde rente op leningen en op roodstanden in de rekening-courant. De verwachte rentelasten zijn in 2022 lager dan de verwachte rentebaten. Dit komt door de lage rentestand, waardoor de Staat weinig betaalt op positieve saldi. Leningen hebben langere looptijden met bijbehorende hogere rentes waardoor de rentebaten in 2022 hoger zijn dan de rentelasten.

Leningen

De posten verstrekte leningen en ontvangen aflossingen geven de geraamde uitgifte van nieuwe leningen (uitgave voor het Rijk) en de aflossingen op eerder afgesloten leningen (ontvangst voor het Rijk) weer. Als leningen voortijdig worden beëindigd dan worden deze afgelost tegen de marktwaarde van de lening op dat moment of een boetebedrag. Hierdoor kan gedurende het jaar een extra uitgave of ontvangst voor het Rijk ontstaan. Deze worden geboekt als uitgaven of ontvangsten bij voortijdige beëindiging.

Mutaties in rekening-courant en deposito’s

De posten toename en afname saldi in rekening-courant93 en deposito’s94 geven het bedrag weer dat naar verwachting door alle deelnemers in de schatkist wordt gestort (ontvangst voor het Rijk) of juist wordt opgenomen (uitgave voor het Rijk). Voor 2022 wordt een instroom van middelen van € 6,0 mld. geraamd.

93

Een rekening waarop de bij- en afschrijvingen van de bankrekening(en) en de betalingen/ ontvangsten van deposito’s en eventuele leningen plaatsvinden en het geeft daarmee de onderlinge financiële verhouding weer tussen de deelnemer van het schatkistbankieren en het ministerie van Financiën.

94

Een deposito is geld dat door een deelnemer van schatkistbankieren tegen een vaste rentevergoeding en voor een bepaalde looptijd wordt vastgezet. De looptijd van een deposito kan variëren van een dag tot meerdere jaren.

Licence