De overheid biedt een financiële tegemoetkoming aan ouders of verzorgers voor de kosten van kinderen.

De overheid biedt ouders of verzorgers een financiële tegemoetkoming voor de kosten voor verzorging en opvoeding van kinderen op grond van de Algemene Kinderbijslagwet (AKW) en de kinderbijslagvoorziening BES (Caribisch Nederland). Gezinnen met een laag of middeninkomen komen daarnaast in aanmerking voor een tegemoetkoming op grond van de Wet op het kindgebonden budget (WKB).

• – de vaststelling van het niveau van de tegemoetkoming op grond van de AKW, de WKB en de kinderbijslagvoorziening BES;

• – de sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de AKW door de SVB;

• – de organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

De Minister van Financiën is verantwoordelijk voor de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de WKB door het directoraat-generaal Toeslagen.

Niet-indexeren kindbedragen kinderbijslag

De bedragen in de Algemene Kinderbijslagwet worden in 2022 en 2023 niet geïndexeerd en in 2024 met 0,1%-punt minder geïndexeerd. Dit betekent dat met ingang van 2022 het basiskinderbijslagbedrag in de Algemene Kinderbijslagwet niet wordt geïndexeerd (per januari en juli). Ook het extra bedrag aan kinderbijslag waarvoor alleenstaanden of alleenverdienende ouders met een thuiswonend kind dat intensieve zorg nodig heeft in aanmerking komen, wordt niet geïndexeerd. Deze maatregel maakt onderdeel uit van een pakket aan maatregelen om middelen vrij te maken voor investeringen in de uitvoeringsorganisaties en het betaald ouderschapsverlof.

Positieve uitzondering koppelingsbeginsel WKB

Gezinnen met kinderen waarin één van de partners geen verblijfstatus heeft, hebben geen recht op WKB. Deze situatie is een onvoorzien gevolg van het koppelingsbeginsel. Ook de Nationale Ombudsman heeft hierover gerapporteerd in het rapport «Nederlandse kinderen ontkoppeld». Vanaf 2022 is het voornemen om voor een dergelijke situatie een positieve uitzondering te maken op het koppelingsbeginsel indien de kinderen wel verblijfsrecht hebben. Hiermee wordt het onvoorziene gevolg verholpen.

Verhoging kindbedrag WKB vanaf het 2e kind

De bedragen per kind die ouders maximaal aan kindgebonden budget ontvangen worden vanaf het 2e kind per 1 januari 2022 verhoogd met € 70 op jaarbasis. Deze maatregel is onderdeel van het koopkrachtpakket uit de augustusbesluitvorming en draagt daarin bij aan een evenwichtige koopkrachtontwikkeling voor huishoudens met kinderen ten opzichte van huishoudens zonder kinderen. 

Budgetflexibiliteit

De uitgaven op artikel 10 Tegemoetkoming ouders zijn voor 100% juridisch verplicht voor het jaar 2022. Per financieel instrument wordt de budgetflexibiliteit onderstaand toegelicht.

Inkomensoverdrachten

De inkomensoverdrachten zijn gebaseerd op huidige wet- en regelgeving en derhalve voor 100% juridisch verplicht. Het betreft uitkeringslasten AKW, kinderbijslagvoorziening BES en WKB.

Inkomensoverdrachten

Algemene Kinderbijslagwet (AKW)

De AKW biedt ouders of verzorgers een tegemoetkoming in de kosten die het opvoeden en verzorgen van kinderen onder de 18 jaar met zich mee brengt. De AKW wordt uitgevoerd door de SVB.

Wie komt er voor in aanmerking?

Ouders van kinderen tot 18 jaar hebben recht op kinderbijslag. Het recht op kinderbijslag vervalt indien ouders valt te verwijten dat hun kind niet voldoet aan de Leerplichtwet.

Hoe hoog is de kinderbijslag?

De hoogte van de kinderbijslag hangt af van de leeftijd van het kind. De kinderbijslagbedragen worden doorgaans per 1 januari en 1 juli geïndexeerd. Bij ziekte of handicap, of omdat het kind niet thuis woont om onderwijsredenen, kan onder nadere voorwaarden sprake zijn van dubbele kinderbijslag. Alleenstaande en alleenverdienende ouders van thuiswonende kinderen met ziekte of handicap kunnen onder voorwaarden in aanmerking komen voor een extra tegemoetkoming.

Budgettaire ontwikkelingen

Het meerjarige verloop van de uitgaven AKW wordt verklaard door twee effecten. Het aantal kinderen daalt licht tot en met 2023 en neemt vervolgens toe. Daarnaast neemt naar verhouding het aandeel jonge kinderen toe, waardoor het gemiddelde AKW bedrag daalt. Door deze twee effecten dalen de uitgaven tot en met 2024 en nemen daarna licht toe.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal gezinnen en kinderen neemt af als gevolg van demografische ontwikkelingen. Daarnaast is over de afgelopen jaren het aantal kinderen met dubbele AKW gestaag toegenomen, voornamelijk op basis van een intensieve zorg kwalificatie. Het aantal kinderen met dubbele AKW vanwege onderwijsredenen neemt daarentegen juist af. Het aantal gezinnen dat recht heeft op een extra tegemoetkoming AKW is de afgelopen jaren toegenomen onder andere als gevolg van de verruiming van de voorwaarden in 2019 (Kamerstukken II 2017/18, 34 977, nr. 2 en 3) en de toename van het aantal kinderen met een intensieve zorgindicatie, wat een van de voorwaarden is voor de extra tegemoetkoming AKW.

Handhaving

Van de handhavingskengetallen is in de begroting geen raming opgenomen, omdat SZW uitvoeringsorganisaties niet aanstuurt op het aantal geconstateerde fraudegevallen. In het jaarverslag van SZW worden eventuele ontwikkelingen in kengetallen geduid. De ontwikkeling van de kengetallen voor 2020 is toegelicht in het jaarverslag over 2020. 

Wet kinderbijslagvoorziening BES

De kinderbijslagvoorziening BES biedt ouders of verzorgers die op Bonaire, Sint Eustatius en Saba wonen een tegemoetkoming voor de kosten van opvoeding en verzorging van kinderen die nog geen 18 jaar zijn.

Wie komt er voor in aanmerking?

Ouders of verzorgers van kinderen tot 18 jaar die ingezetene zijn van Bonaire, Sint Eustatius en Saba.

Hoe hoog is de kinderbijslagvoorziening BES?

De hoogte van het bedrag bedraagt in 2021 $ 85 op Bonaire en $ 87 op Sint Eustatius en $ 86 op Saba per kind per maand. De definitieve hoogte van de kinderbijslagvoorziening voor 2022 wordt aan de hand van de ontwikkeling van het consumentenprijs-indexcijfer bepaald.

Budgettaire ontwikkelingen

Als gevolg van demografische ontwikkelingen stijgen de uitgaven voor de Kinderbijslagvoorziening BES in 2022 en latere jaren in lichte mate.

Beleidsrelevante kerncijfers

Wet op het Kindgebonden Budget (WKB)

Het kindgebonden budget is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van de overheid in de kosten van kinderen voor gezinnen tot een bepaald inkomen en vermogen. De WKB wordt uitgevoerd door het directoraat-generaal Toeslagen van het Ministerie van Financiën. Indien sprake is van een aanvulling op buitenlandse gezinstoeslagen, is de SVB verantwoordelijk voor de uitbetaling van de WKB.

Wie komt er voor in aanmerking?

Ouders of verzorgers van kinderen tot 18 jaar, die in aanmerking komen voor kinderbijslag, kunnen het kindgebonden budget krijgen, afhankelijk van de hoogte van het inkomen en vermogen.

Hoe hoog is het kindgebonden budget?

De hoogte van het kindgebonden budget hangt af van het aantal kinderen, de leeftijd van de kinderen, het (gezamenlijke) inkomen en vermogen van de ouders en de leefvorm van de ouder die het kindgebonden budget ontvangt. Als het (gezamenlijke) inkomen hoger is dan € 21.836 (alleenstaande) of € 38.854 (aanvrager met toeslagpartner) (bedragen 2021) wordt het kindgebonden budget geleidelijk minder. Voor iedere € 100 boven dit inkomen, wordt het kindgebonden budget € 6,75 lager. Indien het (gezamenlijk) vermogen op de peildatum 1 januari 2021 hoger is dan € 118.479 (alleenstaande) of € 149.819 (aanvrager met toeslagpartner), vervalt het recht op kindgebonden budget voor 2021. De bedragen van het kindgebonden budget worden per 1 januari aangepast aan de prijsontwikkelingen.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven WKB nemen vanaf 2022 licht af. Meerjarig wordt een gunstige conjuncturele ontwikkeling verwacht, waardoor inkomens stijgen en de uitgaven WKB licht dalen. Daarnaast speelt mee dat de verwachte uitgaven in 2021 hoger zijn vanwege uitgaven voor de WKB-herstelactie.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal huishoudens en kinderen neemt licht af als gevolg van demografische ontwikkelingen. Het aantal alleenstaande ouders is stabiel.

Ontvangsten

De ontvangsten betreffen grotendeels de ontvangsten ten gevolge van terugvorderingen van het kindgebonden budget. Nadat de toeslagen definitief zijn toegekend worden terugvorderingen ingesteld bij de huishoudens die meer hebben ontvangen dan waar ze recht op hadden op basis van hun vastgestelde inkomen. Omdat de definitieve afrekening achteraf plaatsvindt, zijn de ontvangsten in een bepaald jaar veelal gebaseerd op definitieve afrekeningen van eerdere jaren. Voor de komende jaren wordt een stabiel niveau van de ontvangsten verwacht.