De overheid biedt een financiële tegemoetkoming aan ouders of verzorgers voor de kosten van kinderen.
De overheid biedt ouders of verzorgers een financiële tegemoetkoming voor de kosten voor verzorging en opvoeding van kinderen op grond van de Algemene Kinderbijslagwet (AKW) en de kinderbijslagvoorziening BES (Caribisch Nederland). Gezinnen met een laag of middeninkomen komen daarnaast in aanmerking voor een tegemoetkoming op grond van de Wet op het kindgebonden budget (WKB).
De Minister financiert de tegemoetkoming met uitkeringsregelingen. Zij is in deze rol verantwoordelijk voor:
– de vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;
– de vaststelling van het niveau van de tegemoetkoming op grond van de AKW, de WKB en de kinderbijslagvoorziening BES;
– de sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de AKW door de SVB;
– de organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).
De Minister van Financiën is verantwoordelijk voor de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de WKB door het directoraat-generaal Toeslagen.
Structurele verhoging kindgebonden budget
Het kabinet heeft besloten om een pakket koopkrachtmaatregelen te treffen om de evenwichtigheid van de koopkracht in 2024 te bevorderen en te voorkomen dat de armoede onder personen en kinderen oploopt. Zonder dit pakket zou de koopkracht van uitkeringsgerechtigden namelijk dalen en de (kinder)armoede stijgen.
Een belangrijk onderdeel van dit pakket vormt de structurele intensivering van het kindgebonden budget per 2024. Huishoudens met kinderen die recht hebben op kindgebonden budget ontvangen hierdoor komend jaar € 750,- extra voor het eerste kind en € 883,- extra voor elk kind vanaf het tweede kind. Hiermee worden de maximale kindbedragen vanaf 2024 gelijk getrokken. Huishoudens met oudere kinderen (ouder dan 12 jaar) ontvangen daarnaast vanaf 2024 € 400,- extra per kind. Hier staat tegenover dat de extra toeslag voor ouders zonder toeslagpartner en de inkomensdrempel voor ouderparen met € 619,- respectievelijk € 11.111,- worden verlaagd.
Met de structurele intensivering van het kindgebonden budget wordt mede tegemoet gekomen aan de motie Marijnissen/van der Plas9 die de regering verzoekt om te voorkomen dat de armoede toeneemt door de val van het kabinet. Ook wordt tegemoet gekomen aan de motie Apeldoorn10 die de regering vraagt vast te houden aan het doel de kinderarmoede te halveren per 2025 en met het oog daarop in de Miljoenennota maatregelen te nemen die kinderarmoede in 2024 zoveel mogelijk laten dalen.
Verbetermaatregel toeslagpartnerschap samengestelde gezinnen
Het kabinet is voornemens om per 1 januari 2025 een knelpunt in het toeslagensysteem op te lossen. Op dit moment komt het voor dat alleenstaande ouders die samen op één adres wonen met eerstegraads bloedverwanten op diverse toeslagen gekort worden of die toeslag mislopen (alleenstaande ouderkop). Vaak gaat dit om situaties van mantelzorg, maar ook om (tijdelijk) inwonen bij vader of moeder na een scheiding. Het kabinet vindt dit ongewenst en wil dergelijke schrijnende gevallen in de toekomst voorkomen. Daartoe wordt dit knelpunt per 2025 opgelost door middel van een wijziging van het toeslagpartnerbegrip in de Algemene Wet Inkomensafhankelijke Regelingen (Awir).
Verhoging Kinderbijslag Caribisch Nederland
Om de koopkracht te bevorderen en de armoede te bestrijden verhoogt het kabinet de Kinderbijslag CN met $ 90 per kind per maand. Hiermee stijgt de kinderbijslag van circa $ 130 naar circa $ 220 per maand (afhankelijk van het eiland).
Invoering Dubbele Kinderbijslag Intensieve Zorg op Caribisch Nederland
Het kabinet heeft de Wijzigingswet Caribisch Nederland opgesteld en ter advisering voorgelegd aan de Raad van State. Onderdeel van de Wijzigingswet is de invoering per 1 juli 2024 van de dubbele kinderbijslag intensieve zorg voor ouders met een kind dat intensieve zorg behoeft. Hiermee wordt het bedrag dat deze ouders ontvangen voor de kinderbijslagvoorziening BES verdubbeld. De voorgenomen invoeringsdatum was 1 juli 2023. Omdat de uitwerking van de wettelijke grondslag voor dubbele kinderbijslag intensieve zorg langer duurt dan voorzien, wordt de tijdelijke regeling voor dubbele kinderbijslag intensieve zorg voor de tussenliggende periode verlengd. Op deze manier ontvangen deze ouders in de tussentijd een jaarlijkse tegemoetkoming.
Omschrijving | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 6.850.451 | 8.197.359 | 9.248.817 | 8.957.847 | 8.708.123 | 8.615.065 | 8.497.293 |
Uitgaven | 6.850.451 | 8.197.359 | 9.248.817 | 8.957.847 | 8.708.123 | 8.615.065 | 8.497.293 |
Inkomensoverdrachten | |||||||
AKW | 3.935.401 | 4.377.450 | 4.315.131 | 4.320.436 | 4.321.288 | 4.320.638 | 4.320.936 |
WKB | 2.909.453 | 3.811.750 | 4.921.090 | 4.624.604 | 4.373.967 | 4.281.534 | 4.163.478 |
Kinderbijslagvoorziening BES | 5.597 | 8.159 | 12.596 | 12.807 | 12.868 | 12.893 | 12.879 |
Ontvangsten | 186.904 | 278.296 | 345.809 | 351.558 | 363.425 | 364.017 | 359.709 |
Ontvangsten | |||||||
Terugontvangsten | 186.904 | 278.296 | 345.809 | 351.558 | 363.425 | 364.017 | 359.709 |
Geschatte budgetflexibiliteit
2024 | |
|---|---|
juridisch verplicht | 100% |
bestuurlijk gebonden | 0% |
beleidsmatig gereserveerd | 0% |
nog niet ingevuld / vrij te besteden | 0% |
De uitgaven op artikel 10 Tegemoetkoming ouders zijn voor 100% juridisch verplicht voor het jaar 2024. Per financieel instrument wordt dit onderstaand toegelicht.
Inkomensoverdrachten
De inkomensoverdrachten zijn gebaseerd op huidige wet- en regelgeving en derhalve voor 100% juridisch verplicht. Het betreft uitkeringslasten AKW, WKB en kinderbijslagvoorziening BES.
Inkomensoverdrachten
Algemene Kinderbijslagwet (AKW)
De AKW biedt ouders of verzorgers een tegemoetkoming in de kosten die het opvoeden en verzorgen van kinderen onder de 18 jaar met zich mee brengt. De AKW wordt uitgevoerd door de SVB.
Wie komt er voor in aanmerking?
Ouders van kinderen tot 18 jaar hebben recht op kinderbijslag. Het recht op kinderbijslag vervalt indien ouders valt te verwijten dat hun kind niet voldoet aan de Leerplichtwet.
Hoe hoog is de kinderbijslag?
De hoogte van de kinderbijslag hangt af van de leeftijd van het kind. De kinderbijslagbedragen worden doorgaans per 1 januari en 1 juli geïndexeerd. Bij ziekte of handicap, of omdat het kind niet thuis woont om onderwijsredenen, kan onder nadere voorwaarden sprake zijn van dubbele kinderbijslag. Alleenstaande en alleenverdienende ouders van thuiswonende kinderen met ziekte of handicap kunnen onder voorwaarden in aanmerking komen voor een extra tegemoetkoming.
1 juli 2023 | |
|---|---|
Voor kinderen van: | |
0 t/m 5 jaar | 261,70 |
6 t/m 11 jaar | 317,77 |
12 t/m 17 jaar | 373,85 |
Extra tegemoetkoming AKW (jaarbedrag 2023) | 2.687,38 |
Budgettaire ontwikkelingen
Door tegengestelde effecten van de volume- en prijsontwikkeling lopen de uitgaven voor de kinderbijslag aanvankelijk op en stabiliseren ze in 2025. Het aantal kinderen neemt toe over de hele begrotingshorizon, vooral vanwege toenemende geboortes. De gemiddelde prijs neemt in toenemende mate af doordat het aandeel jonge kinderen naar verhouding toeneemt.
Beleidsrelevante kerncijfers
Realisatie 20221 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|
Aantal gezinnen AKW (x 1.000, jaargemiddelde) | 1.870 | 1.878 | 1.884 |
Aantal kinderen AKW (x 1.000, jaargemiddelde) | 3.278 | 3.298 | 3.308 |
Realisatie 20201 | Realisatie 20211 | Realisatie 20221 | |
Aantal dubbele AKW uitkeringen ( x 1.000, ultimo jaar): | |||
Kind uitwonend vanwege onderwijsredenen | 1,0 | 0,9 | 0,9 |
Kind thuiswonend met intensieve zorg | 32,2 | 32,0 | 34,2 |
Kind uitwonend vanwege ziekte of handicap | 1,0 | 1,1 | 1,2 |
Extra tegemoetkoming AKW (x 1.000) | 9,6 | 10,5 | 10,4 |
Handhaving
Van de handhavingskengetallen is in de begroting geen raming opgenomen, omdat SZW uitvoeringsorganisaties niet aanstuurt op het aantal geconstateerde fraudegevallen. In het jaarverslag van SZW worden eventuele ontwikkelingen in kengetallen geduid. De ontwikkeling van de kengetallen voor 2022 is toegelicht in het jaarverslag over 2022.
Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Opsporing2 | Aantal onderzochte fraudesignalen (x 1.000) | 0,3 | 0,2 | 0,3 | |||
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)3 | 3,0 | 1,9 | 1,9 | ||||
Totaal benadelingsbedrag (x € 1 mln) | 2,3 | 1,7 | 1,7 | ||||
Sanctionering2 | Aantal waarschuwingen (x 1.000) | 3,9 | 2,5 | 3 | |||
Aantal boetes (x 1.000) | 0,6 | 0,4 | 0,3 | ||||
Totaal boetebedrag (x € 1 mln) | 0,2 | 0,1 | 0,1 | ||||
Ontstaansjaar vordering | |||||||
2020 | 2021 | 2022 | |||||
Terugvordering2 | Incassoratio fraudevorderingen (boete + benadelingsbedrag) ultimo 2022 (%) | 55 | 58 | 32 | |||
Wet op het Kindgebonden Budget (WKB)
Het kindgebonden budget is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van de overheid in de kosten van kinderen voor gezinnen tot een bepaald inkomen en vermogen. De WKB wordt uitgevoerd door het directoraat-generaal Toeslagen van het Ministerie van Financiën. Indien sprake is van een aanvulling op buitenlandse gezinstoeslagen, is de SVB verantwoordelijk voor de uitbetaling van de WKB.
Wie komt er voor in aanmerking?
Ouders of verzorgers van kinderen tot 18 jaar, die in aanmerking komen voor kinderbijslag, kunnen het kindgebonden budget krijgen, afhankelijk van de hoogte van het inkomen en vermogen.
Hoe hoog is het kindgebonden budget?
De hoogte van het kindgebonden budget hangt af van het aantal kinderen, de leeftijd van de kinderen, het (gezamenlijke) inkomen en vermogen van de ouders en de leefvorm van de ouder die het kindgebonden budget ontvangt. Als het (gezamenlijke) inkomen hoger is dan € 26.819 (alleenstaande) of € 35.849 (aanvrager met toeslagpartner) (bedragen 2024) wordt het kindgebonden budget geleidelijk minder. Voor iedere € 100 boven dit inkomen, wordt het kindgebonden budget € 6,75 lager. Indien het (gezamenlijk) vermogen op de peildatum 1 januari 2024 hoger is dan € 140.212 (alleenstaande) of € 177.300 (aanvrager met toeslagpartner), vervalt het recht op kindgebonden budget voor 2024. De bedragen van het kindgebonden budget worden per 1 januari aangepast aan de prijsontwikkelingen.
Budgettaire ontwikkelingen
De uitgaven WKB nemen ondanks de verdere afbouw van het tijdelijke intensiveringspakket vanaf 2024 toe. Dit houdt grotendeels verband met de structurele intensivering van de WKB per 2024 als belangrijk onderdeel van het pakket koopkrachtmaatregelen voor komend jaar. Verder nemen de WKB uitgaven vanaf 2024 nog meer toe doordat de huishoudinkomens in 2023 naar verwachting gemiddeld wat te hoog zijn ingeschat door Toeslagen. Dit resulteert in hogere nabetalingen in 2024 en verdere jaren. Ook geldt dat de demografie in de laatste bevolkingsprognose met name in 2024 fors naar boven is bijgesteld.
Beleidsrelevante kerncijfers
Realisatie 20221 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|
Aantal huishoudens WKB (x 1.000, jaargemiddelde) | 911 | 1.019 | 1.058 |
Aantal kinderen WKB (x 1.000, jaargemiddelde) | 1.704 | 1.912 | 2.016 |
Aantal alleenstaande ouders WKB (x 1.000, jaargemiddelde) | 335 | 341 | 345 |
Wet kinderbijslagvoorziening BES
De kinderbijslagvoorziening BES biedt ouders of verzorgers die op Bonaire, Sint Eustatius en Saba wonen een tegemoetkoming voor de kosten van opvoeding en verzorging van kinderen die nog geen 18 jaar zijn.
Wie komt er voor in aanmerking?
Ouders of verzorgers van kinderen tot 18 jaar die ingezetene zijn van Bonaire, Sint Eustatius en Saba.
Hoe hoog is de kinderbijslagvoorziening BES?
De hoogte van het bedrag bedraagt in 2023 $ 131 per kind per maand op Bonaire, $ 128 op Sint Eustatius en $ 129 op Saba. Per 1 januari 2024 verhoogt het kabinet dit bedrag beleidsmatig met $ 90 per kind per maand. Daarnaast wordt de definitieve hoogte van de kinderbijslagvoorziening voor 2024 aan de hand van de ontwikkeling van het consumentenprijs-indexcijfer bepaald.
Budgettaire ontwikkelingen
De uitkeringslasten voor de kinderbijslagvoorziening BES zijn in 2023 gegroeid, voornamelijk vanwege de verhoging van de kinderbijslagvoorziening BES per 1 januari 2023. Per 2024 nemen de uitgaven verder toe door een beleidsmatige verhoging van $ 90 per kind per maand.
Beleidsrelevante kerncijfers
Realisatie 20221 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|
Aantal kinderen kinderbijslagvoorziening BES (x 1.000, ultimo) | 4,3 | 4,5 | 4,5 |
Ontvangsten
De ontvangsten betreffen grotendeels de ontvangsten ten gevolge van terugvorderingen van het kindgebonden budget. Nadat de toeslagen definitief zijn toegekend worden terugvorderingen ingesteld bij de huishoudens die meer hebben ontvangen dan waar ze recht op hadden op basis van hun vastgestelde inkomen. Omdat de definitieve afrekening achteraf plaatsvindt, zijn de ontvangsten in een bepaald jaar veelal gebaseerd op definitieve afrekeningen van eerdere jaren. In 2024 wordt tijdelijk een hoger niveau van de ontvangsten verwacht, waarna het niveau zich langzamerhand weer stabiliseert. Ook structureel nemen de ontvangsten vanaf 2024 toe, verband houdend met de structurele intensivering van de WKB per 2024 als belangrijk onderdeel van het pakket koopkrachtmaatregelen.