Base description which applies to whole site

Artikel 2 Veiligheid en stabiliteit

Het bevorderen van de Nederlandse en internationale veiligheid en stabiliteit door doelgerichte bilaterale en multilaterale samenwerking en het bevorderen van democratische transitie in prioritaire gebieden, vooral in de ring rond Europa. Veiligheid is geen vanzelfsprekendheid. De internationale omgeving verandert snel en ingrijpend. Wat er in de wereld om ons heen gebeurt, heeft direct gevolgen voor onze eigen veiligheid en voor onze welvaart. Veel van de grensoverschrijdende dreigingen waaraan Nederland blootstaat, zijn van een dusdanige omvang en complexiteit dat een geïntegreerde aanpak en samenwerking in internationaal verband geboden is. Voorbeelden zijn de proliferatie van massavernietigingswapens, terrorisme en gewelddadig extremisme, ongewenste buitenlandse inmenging door statelijke actoren, grensoverschrijdende criminaliteit en cyberdreigingen.

De basis voor de inzet van het kabinet op internationaal veiligheidsbeleid lag tot dusver besloten in de Geïntegreerde Buitenland- en Veiligheidsstrategie (GBVS) die in het voorjaar van 2018 aan de Tweede en Eerste Kamer is aangeboden en in 2020 is geactualiseerd. Op dit moment wordt gewerkt aan een nieuwe veiligheidsstrategie. De GBVS aanpak beschrijft drie pijlers: onveiligheid voorkomen waar mogelijk, verdedigen tegen urgente dreigingen waar noodzakelijk en het versterken van ons veiligheidsfundament. Om de daarbij benoemde 13 doelen te behalen is de samenhangende inzet nodig van defensie, diplomatie, economie, ontwikkelingssamenwerking, politie, inlichtingendiensten, en justitie. Dit onderwerp strekt zich dus uit naar andere begrotingen, zoals Defensie, Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking, Justitie en Veiligheid, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Economische Zaken en Klimaat. Onze veiligheidsbelangen vergen een wereldwijde inzet voor de veiligheid van Nederlanders, Nederland en het Koninkrijk.

De minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor:

Stimuleren

Bevorderen en bewaken van de coherentie en consistentie van de Nederlandse inzet in bilateraal en multilateraal verband gericht op grotere veiligheid en duurzame stabiliteit, onder andere door:

  • Nederlandse bijdragen in het kader van de EU, de VN, de NAVO en de OVSE.

  • Deelname aan ad hoc coalities zoals het Non-Proliferation and Disarmament Initiative (NPDI) en de Friends of the CTBT (Alomvattend Kernstopverdrag).

  • Een vooraanstaande rol te spelen op het gebied van de versterking van het internationaalrechtelijk en normatief kader betreffende cyberspace door middel van activiteiten gericht op zowel capaciteitsopbouw als op internationale consultatie.

  • De Nederlandse actieve rol binnen het Global Counter Terrorist Forum en de Global Coalition to Counter/Defeat ISIS.

  • Preventie aan de bron, door in risicolanden samenwerking te zoeken om de dreiging van radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme te verminderen.

  • Grote inzet op fysieke veiligheid van burgers via het Nederlandse humanitair ontmijnen en cluster munitie programma.

  • Actieve betrokkenheid bij de rijksbrede aanpak van grensoverschrijdende en ondermijnende criminaliteit.

  • De veiligheidsbehoeftes van de bevolking centraal te stellen o.a. door conflictpreventie-benadering (Early Warning & Early Action), en het benadrukken van accountability en good governance via Security Sector Reform (SSR) programma’s.

  • Deelname aan (crisisbeheersings)operaties en capaciteitsopbouwmissies in multilateraal verband en inzet voor verbetering van de effectiviteit van deze missies en operaties.

  • Het versterken van bestaande coalities (incl. EU, NAVO) en bouwen aan nieuwe internationale coalities om de economische veiligheid van Nederland te versterken.

Regisseren

  • Artikel 100-procedures ter voorbereiding van besluitvorming betreffende wereldwijde inzet van de krijgsmacht in (crisisbeheersings)operaties conform het Toetsingskader 2014, in nauwe afstemming met de minister van Defensie, de minister voor Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking en de minister van Justitie & Veiligheid.

  • De toepassing van terrorismesancties/Sanctieregeling 2007 als onderdeel van het sanctiebeleid, uitgevoerd in overeenstemming met de ministers van Financiën en Justitie & Veiligheid.

  • In het kader van een zorgvuldig en transparant wapenexportbeleid draagt de minister van Buitenlandse Zaken verantwoordelijkheid voor de buitenlandpolitieke toetsing van Nederlandse vergunningaanvragen voor wapenexporten. De minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is eindverantwoordelijk voor het afgeven van de wapenexportvergunningen.

Financieren

  • Bijdragen aan goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid, waaronder aan de NAVO.

  • Bijdragen ter bestrijding en terugdringing van internationaal terrorisme en andere vormen van internationale criminaliteit, waaronder aan het International Centre for Counter-Terrorism, het Global Counter Terrorism Forum en de Regionale Veiligheidscoördinatoren binnen het BZpostennet.

  • Bijdragen ter bevordering van ontwapening en wapenbeheersing en bestrijding van proliferatie van massavernietigingswapens, waaronder aan het IAEA en de OPCW.

  • Bijdragen ter bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband vanuit het Budget Internationale Veiligheid, in samenspraak met de minister van Defensie, de minister van Justitie en Veiligheid en de Minister voor BHOS, waaronder bijdragen aan missies en operaties van de VN, de EU, de NAVO en de OVSE en flankerende activiteiten gefinancierd uit het Stabiliteitsfonds.

  • Bijdragen ter bevordering van transitie in prioritaire gebieden, met name in de ring rond Europa via het in 2016 ingestelde Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP). Het NFRP bestaat uit het programma voor Maatschappelijke Transformatie (Matra), gericht op (Zuid)Oost-Europa, en het Shiraka-programma, gericht op de Arabische regio. Ook vanuit het Stabiliteitsfonds worden programma’s in een aantal landen in deze regio’s gefinancierd.

  • Bijdragen aan conflictpreventie via uitvoering Early Warning & Early Action beleid, mede gefinancierd vanuit het Stabiliteitsfonds.

  • Bijdragen aan normstelling en internationaal recht, bevordering van mensenrechten en capaciteitsopbouw in cyber space.

  • Bijdrage aan de fysieke veiligheid van mensen via meerjarig humanitair ontmijnen en cluster munitie programma.

  • Bijdragen aan Security Sector Reform (SSR) programma’s ter bevordering van effectiviteit, legitimiteit, oversight en accountability van veiligheidsactoren vanuit het Stabiliteitsfonds.

  • Bijdragen aan (NGO/ATT) programma’s, die regulering en transparantie van de internationale wapenhandel bevorderen.

Rijksbrede VeiligheidsstrategieDe inzet van het kabinet is gebaseerd op de noodzaak onze vrijheid, veiligheid en welvaart actiever te beschermen in een wereld met veranderende machtsverhoudingen en instabiliteit rond Europa.

De Russische invasie van Oekraïne op 24 februari 2022 markeerde een geopolitiek kantelpunt. Dat heeft consequenties voor ons buitenlands beleid, in het bijzonder op het terrein van veiligheid.

Het kabinet investeert de komende jaren daarom extra in de krijgsmacht, zal zich actief inzetten voor een daadkrachtige EU als geopolitieke speler en een robuuste NAVO die in staat is het eigen grondgebied te beschermen.

De Rijksbrede Veiligheidsstrategie die naar verwachting eind 2022 wordt afgerond, zal het uitgangspunt vormen voor het veiligheidsbeleid vanaf 2023.

Tabel 8 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 2 Veiligheid en stabiliteit (bedragen x € 1.000)
  

2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027

 

Verplichtingen

220 289

252 969

289 455

274 880

274 564

270 283

270 610

 

Uitgaven:

       
 

Programma-uitgaven totaal

226 178

268 229

283 496

282 818

284 803

284 578

284 906

         
         

2.1

Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

13 504

15 810

15 455

15 455

15 230

15 140

15 140

         
 

Subsidies (regelingen)

       
 

Atlantische Commissie

563

565

565

565

690

600

600

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       
 

NAVO

8 714

9 650

9 650

9 650

9 650

9 650

9 650

 

WEU

651

690

690

690

690

690

690

 

Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid

2 136

2 600

2 700

2 700

2 700

2 700

2 700

 

Veiligheidsfonds

1 440

2 305

1 850

1 850

1 500

1 500

1 500

         

2.2

Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

12 135

15 250

15 400

14 755

13 950

13 251

13 451

         
 

Subsidies (regelingen)

       
 

Anti-terrorisme instituut

877

700

650

630

500

551

551

 

Contra-terrorisme

4 991

5 650

7 720

7 420

7 420

7 420

7 420

 

Cyber security

1 497

3 030

3 580

3 580

3 580

3 080

3 280

         
 

Opdrachten

       
 

Global Forum on Cyber Expertise

1 018

1 250

1 250

925

250

0

0

 

Contra-terrorisme

73

500

0

0

0

0

0

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       
 

Contra-terrorisme

2 650

2 800

880

880

880

880

880

 

Cyber security

1 029

1 320

1 320

1 320

1 320

1 320

1 320

         

2.3

Wapenbeheersing

9 199

18 471

11 022

10 982

10 794

10 794

10 794

         
 

Opdrachten

       
 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

 

368

465

465

197

197

197

 

Conferentie New Tech 2022

 

5 900

0

0

0

0

 
         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       
 

IAEA

6 281

7 317

7 317

7 317

7 317

7 317

7 317

 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

1 334

1 377

1 320

1 280

1 360

1 360

1 360

 

CTBTO

1 584

3 509

1 920

1 920

1 920

1 920

1 920

         

2.4

Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

164 903

188 644

211 797

211 804

215 007

215 571

215 699

         
 

Subsidies (regelingen)

       
 

Nederland Helsinki Comité

28

28

28

28

28

28

28

 

Stabiliteitsfonds

32 818

25 000

25 000

25 000

25 000

25 000

25 000

 

Training buitenlandse diplomaten

1 400

3 850

2 500

2 500

2 500

2 500

2 500

         
 

Opdrachten

       
 

Makandra

585

1 565

1 370

1 370

685

0

0

         
 

Bijdrage aan agentschappen

       
 

Makandra

131

164

170

177

80

0

0

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       
 

OVSE

5 466

9 880

9 880

9 880

9 880

6 000

6 000

 

Stabiliteitsfonds

51 815

52 840

52 770

52 770

57 520

61 900

61 900

 

VN-contributie voor crisisbeheersingsoperaties

72 660

95 317

94 849

94 849

93 734

94 563

94 690

 

Overige

0

0

0

0

350

350

351

         
 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

       
 

Inzet hoog-risico posten

0

0

25 230

25 230

25 230

25 230

25 230

         

2.5

Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

26 437

30 054

29 822

29 822

29 822

29 822

29 822

         
 

Subsidies (regelingen)

       
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA

11 225

12 622

11 822

11 822

11 822

11 822

11 822

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

4 796

2 547

4 507

4 593

4 818

7 404

7 604

         
 

Opdrachten

       
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

3 134

5 452

4 463

4 563

4 305

2 143

2 143

         
 

Bijdrage aan agentschappen

       
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

449

600

630

648

681

257

257

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

       
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

6 833

8 833

8 400

8 196

8 196

8 196

7 996

         
 

Ontvangsten

0

1 000

1 000

1 000

1 242

1 242

1 242

         

2.10

Doorberekening Defensie diversen

0

0

0

0

242

242

242

         

2.40

Restituties programma's

0

1 000

1 000

1 000

1 000

1 000

1 000

Budgetflexibiliteit

Tabel 9 Budgetflexibiliteit beleidsartikel 2 Veiligheid en stabiliteit

Geschatte budgetflexibiliteit

2023

Juridisch verplicht

76%

Bestuurlijk gebonden

4%

Beleidsmatig gereserveerd

20%

Nog niet ingevuld / vrij te besteden

0%

Binnen het artikelonderdeel «Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid» is ruim 87% juridisch verplicht. Volledig juridisch verplicht zijn de uitgaven voor de NAVO, Atlantische Commissie en verplichtingen richting de (inmiddels opgeheven) West-Europese Unie (WEU). Uitzonderingen hierop zijn het Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB) en het Veiligheidsfonds waarvan respectievelijk 49% en 68% juridisch is verplicht; dit zijn flexibele fondsen ter ondersteuning van het Nederlandse veiligheidsbeleid. Binnen het artikel «Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme» is het budget voor contra-terrorisme voor 14% juridisch verplicht en het budget voor cyberveiligheid 65%. Voor het niet-juridisch verplichte deel van dit subartikel zullen in 2023 nog een aantal contracten worden aangegaan, zowel op het gebied van Contra-terrorisme als op het gebied van Cyberveiligheid. Het artikelonderdeel «Wapenbeheersing» is bijna volledig juridisch verplicht. Het betreft verdragsrechtelijke contributies en een kleine variabiliteit. Binnen het artikelonderdeel «Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband» is het stabiliteitsfonds voor ongeveer de helft van het budget juridisch verplicht. Dit betreft voor de subsidies voornamelijk de toekenningen uit hoofde van het subsidiebeleidskader Mine Action en Cluster Munitie Programma 2020–2024. Voor de bijdragen betreft het onder meer projectaanvragen die in 2022 zijn ingediend vanuit de posten en directies bij het stabiliteitsfonds. Verdragscontributies aan de VN-crisisbeheersingsoperaties (vredesmissies) en beveiliging hoog-risico posten zijn volledig juridisch verplicht. Op het artikelonderdeel «Bevordering van transitie in prioritaire gebieden» zijn de voorziene uitgaven voor de programma's Matra en Shiraka voor respectievelijk ongeveer driekwart en voor de helft juridisch verplicht en zullen in de loop van het jaar verder worden ingevuld.

Artikel 2.1: Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

  • Jaarlijkse verplichte bijdrage aan de NAVO.

  • Jaarlijkse bijdrage aan het EU-Satellietcentrum en het Institute for Security Studies ten behoeve van de financiële verplichtingen (uitkering pensioengelden ex-WEU personeel) van de in juli 2011 opgeheven West Europese Unie (WEU).

  • Jaarlijkse subsidie aan de Atlantische Commissie, ter ondersteuning van het maatschappelijk debat over de nationale en bondgenootschappelijke veiligheid.

  • Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB) en Veiligheidsfonds, voor kleinschalige activiteiten met een katalyserende werking die het Nederlandse veiligheidsbeleid ondersteunen

Artikel 2.2: Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

  • Jaarlijkse bijdrage aan het in Den Haag gevestigde onafhankelijke International Centre for Counter-Terrorism (ICCT).

  • Nederlandse inspanningen in multilateraal verband, onder andere als lid van het Global Counterterrorism Forum en de Global Coalition to Counter/Defeat ISIS. De projecten en programma’s op dit artikelonderdeel zijn gericht op de versterking van capaciteit in voor Nederland prioritaire regio’s om terrorisme, gewelddadig extremisme en radicalisering te voorkomen en te bestrijden.

  • Het bevorderen van een normatief internationaal kader voor cyberactiviteiten en versterking van de kennispositie van de medewerkers op het gebied van cyber.

  • Capaciteitsopbouw op het gebied van cyber security, cyber crime, data protectie en e-governance door middel van financiering van Nederlandse initiatieven onder het Global Forum on Cyber Expertise.

Artikel 2.3: Wapenbeheersing

  • Jaarlijkse bijdragen aan het IAEA, de OPCW en de CTBTO.

  • Ondersteuning van kleinschalige initiatieven gericht op uitvoering van het Biologische en Toxische Wapens Verdrag (BTWC), Non-Proliferatie Verdrag (NPV) en de Ottawa Conventie.

  • Organisatie van een tweedaagse ministeriële conferentie over verantwoordelijke militaire toepassing van Artificial Intelligence, ter uitvoering van motie Koopmans c.s. uit april 2019 (motie 33694, nr. 43).

Artikel 2.4: Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

  • Verdragscontributies aan de VN-crisisbeheersingsoperaties (vredesmissies).

  • Bijdragen uit het Stabiliteitsfonds voor de inzet op het snijvlak van vrede, veiligheid en ontwikkeling. Het fonds spitst zich toe op een select aantal thema’s en landen en kan o.a. worden ingezet om activiteiten te financieren op het gebied van preventie van gewelddadig extremisme, ontmijning en early warning, early action. Daarnaast worden een aantal lopende activiteiten uit het fonds gefinancierd, zoals het uitzenden van experts via de civiele missiepool (CMV), training voor Afrikaanse peacekeepers (GPOI), en bijdragen aan de VN op specifieke thema’s.

  • Het Makandra-programma is naar aanleiding van het amendement van het lid Sjoerdsma c.s., het amendement van het lid Van Helvert c.s. en een hoogambtelijke interdepartementale missie gestart (zoals geïntroduceerd in Kamerstuk 20 361, nr. 194 ). Dit programma is gericht op technische assistentie aan Suriname met als doel het versterken van de rechtsstaat, het verbeteren van goed bestuur en het ondersteunen van de Surinaamse overheid en overheids-agentschappen bij het opstellen van de juiste kaders en randvoorwaarden voor duurzame ontwikkeling en economische groei.

  • Er is structureel EUR 25 miljoen beschikbaar voor de beveiliging van diplomaten en ambassades in gebieden met een hoog-risicoprofiel. Deze taken worden grotendeels uitgevoerd door Defensie. Daarom worden deze middelen jaarlijks overgeheveld naar de Defensie-begroting.

  • Bijdragen ten behoeve van de trainingen van buitenlandse diplomaten in Nederland.

Artikel 2.5: Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

  • Het Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP) wordt gebruikt om organisaties en mensen te ondersteunen bij het verbeteren en versterken van democratische processen, institutionele capaciteit en de rechtsstaat. Het NFRP bestaat uit het Matra programma (Matra: maatschappelijke transformatie) gericht op het Oostelijk Partnerschap en Pre-accessie regio (de Westelijke Balkan en Turkije) en het Shiraka-programma, gericht op het Midden-Oosten en Noord-Afrika, elk met eigen beleidsaccenten.

Licence