Het bewerkstelligen van een merkbare positieve verandering in het leven van de burgers in de Caribische delen van het Koninkrijk door te ondersteunen bij het creëren van een betrouwbare en goed functionerende overheid. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) draagt daaraan bij middels het versterken van de uitvoeringskracht, het inzetten van kennis en expertise, het coördineren van de inzet van het Rijk, en het uitvoeren van financieel toezicht op de eilanden.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor:

Stimuleren

• – De minister ondersteunt daar waar gewenst en mogelijk de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitvoering van taken door middel van technische assistentie en het delen van kennis.

• – De minister ondersteunt daar waar gewenst en mogelijk de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitvoering van taken door middel van praktische samenwerking en het opzetten van samenwerkingsovereenkomsten.

Regisseren

• – De minister coördineert de rijksbrede inzet in Caribisch Nederland en bevordert de integrale samenwerking.

• – De minister is verantwoordelijk voor het bevorderen van goed bestuur in Caribisch Nederland.

• – De minister geeft invulling aan zijn taken zoals omschreven in de Rijkswet financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten (Rft), Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft), het protocol Afspraken tussen de regeringen van Aruba en Nederland over de openbare financiën van Aruba en het protocol Aruba-Nederland 2019-2021.

• – De minister houdt financieel toezicht op de openbare lichamen op basis van de Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (FinBES).

De gevolgen van Covid-19 hebben gezorgd voor een situatie die vroeg om inzet op andere terreinen dan voorzien. In 2020 heeft het Nederlands kabinet op grote schaal middelen besteed aan het verlenen van voedselhulp, om de meest kwetsbare mensen niet aan hun lot over te laten. Het Nederlandse kabinet blijft deze mensen steunen. Daarnaast zijn middelen besteed aan het inzetten van charters en ter compensatie van inkomstenderving voor de openbare lichamen waaronder ook een deel voor Bonaire International Airport.

In 2020 zou Nederland de resterende bijdrage van € 2,0 mln. leveren ten behoeve van uitbreiding en verbouwing van de vreemdelingenbewaring in Curaçao en in Aruba aan de inventarisatie van irreguliere arbeid, aan het onderwijs en aan de rechtshandhaving. Mede vanwege de lockdownmaatregelen in het kader van Covid-19 in Aruba en Curaçao hebben werkzaamheden stilgelegen. Voor de vreemdelingenbewaring in Curaçao geldt dat de uitbreiding en verbouwingsplannen in 2020 zijn verschoven naar 2021. Per tweede suppletoire begroting zijn de middelen hiervoor doorgeschoven naar 2021. Voor Aruba geldt dat de diverse projecten, zoals bouwtechnische herstelwerkzaamheden aan de politiecellen te San Nicolas, eind 2020 zijn aangevangen.

Uitgaven

4.1 Curaçao, Sint Maarten en Aruba

Subsidie(regelingen)

Noodpakketten

Als gevolg van de Covid-19 pandemie is in de landen 15% tot 20% van de bevolking afhankelijk van voedselhulp. In samenwerking met het Rode Kruis zijn deze mensen met Nederlandse middelen geholpen. Het Rode Kruis deed dit in samenwerking met lokale partijen. Vele huishoudens ontvingen voedselpakketten, e-vouchers of ready-to-eat maaltijden. In de eerste fase is voor voedselhulp € 14,4 mln. gesubsidieerd en in de tweede fase is € 25,2 mln. Een resterend bedrag van € 1,6 mln. van de eerste fase staat voor 2021 nog gereserveerd voor de afrekening. Voor de voedselhulp heeft het Ministerie van BZK extra middelen gekregen per tweede en vierde incidentele suppletoire begroting. Daarnaast is per tweede suppletoire begroting € 0,1 mln. voor de bijdrage aan de actie «Samen één Koninkrijk» verstrekt.

Opdrachten

Opdrachten landen

Als gevolg van de inreisbeperkingen door de pandemie zijn er in 2020 opdrachten verstrekt om de connectiviteit tussen de eilanden van het Koninkrijk te borgen. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft middelen beschikbaar gesteld om een wekelijkse vlucht tussen Bonaire en Sint Eustatius te garanderen, om essential workers in tijden van crisis te vervoeren tussen de zes eilanden, en voor het uitvoeren van een repatriëringsoperatie om gestrande Nederlanders vanuit verschillende eilanden van het Koninkrijk der Nederlanden te repatriëren. Ook zijn structureel persoonlijke beschermingsmiddelen en testcapaciteit geleverd. In de loop van 2020 is er budget vanuit opdrachten gerealloceerd naar andere budgetten. Uiteindelijk zijn de kosten voor connectiviteit lager uitgevallen dan hiervoor was begroot.

Inkomensoverdrachten

Toeslagen op pensioenen NA

Conform de regeling vaste verrekenkoers pensioeninkomen voormalig Nederlands-Antilliaans (NA) en Arubaanse pensioengerechtigden, zijn koersverschillen tussen de Nederlands-Antilliaanse gulden (ANG) en Arubaanse florin (AWG) enerzijds en de Euro (€) anderzijds gecompenseerd. Het verschil tussen de realisatie en het budget is toegevoegd aan de wisselkoersreserve op artikel 7.

Bijdrage aan medeoverheden

Bijdrage landen

Het Ministerie van BZK heeft in december 2020 een bijdrage geleverd ter verbetering van de omstandigheden binnen de vreemdelingenbewaring in Curaçao. Daarnaast heeft het Ministerie van BZK de resterende bijdrage geleverd aan diverse bijstandsprojecten in Aruba, waaronder het realiseren van een mannenopvang van slachtoffers van mensenhandel en mensensmokkel, het versterken van het coördinatiecentrum mensenhandel en mensensmokkel Aruba (CMMA) en het renoveren van de cellen van het politiebureau in San Nicolas.

In 2017 is een subsidie verstrekt aan de Vertegenwoordiging op Aruba. Deze subsidie bevat de resterende middelen van het FDA (Fondo Desaroyo Aruba). Deze subsidie is niet geheel uitgeput in het jaar van verstrekking. De middelen die niet in 2017 zijn uitgegeven door de Vertegenwoordiging zijn in de jaren daarna ingezet en blijven beschikbaar voor projecten op Aruba. Deze middelen zijn onder andere besteed aan de versterking van de landsrecherche Aruba en aan de opvang voor mannelijke slachtoffers van mensenhandel en mensensmokkel. Vanuit het kasstelsel zijn deze uitgaven op dit instrument geadministreerd als kosten.

4.2 Caribisch Nederland

Subsidie(regelingen)

Subsidies Caribisch Nederland

Het Ministerie van BZK heeft een financiële bijdrage geleverd aan Stichting WeConnect om het werven van Top Talent Programma Bonaire (TOP) Trainees mogelijk te maken en om Caribische studenten in Europees Nederland voorlichting te geven over onder andere Caribische carrièremogelijkheden.

In 2020 is een subsidie aan UNICEF verstrekt om hen te ondersteunen bij de kinderrechteneducatie, participatie en hulp bij de uitwerking van de aanbevelingen uit het onderzoek dat UNICEF heeft uitgevoerd in Caribisch Nederland: De Situation Analysis (Kamerstukken II 2019/20, 31839, nr. 695).

Bonaire International Airport

In lijn met besluitvorming voor Europees Nederlandse gemeenten ontvingen de openbare lichamen compensatie ten behoeve van inkomstenderving over 2020. Hierbij waren ook de luchthavenbelastingen betrokken, aangezien dit onder deel uitmaakt van de inkomsten van de openbare lichamen. Op Bonaire komt de luchthavenbelasting direct binnen bij Bonaire International Airport (BIA), wat heeft geleid tot een subsidie aan BIA van € 3,4 mln. Het Ministerie van BZK heeft hiervoor een extra bijdrage ontvangen per vierde incidentele suppletoire begroting.

Opdrachten

Versterken bestuurs-en uitvoeringskracht

Er is geïnvesteerd in het Talent Ontwikkel Programma (TOP) op Bonaire, bestaande uit het TOP Leertraject en het TOP Traineeship. Hiermee is aan capaciteitsversterking gewerkt.

Opdrachten Caribisch Nederland

Per eerste en tweede suppletoire begroting zijn de middelen van dit instrument overgeheveld naar andere instrumenten binnen artikel 4.1 Caribisch Nederland om deze middelen op de juiste instrumenten te verantwoorden.

Inkomensoverdrachten

Pensioenen en uitkeringen politieke ambtsdragers

Dit betreffen de bijdragen die worden geleverd ten behoeve van pensioenen en wachtgelduitkeringen voor oud politici van de Nederlandse Antillen en eilandgebieden Bonaire, Saba en Sint Eustatius van vóór 10 oktober 2010, en de herstelpremie ten behoeve van het Pensioenfonds Caribisch Nederland. Het verschil tussen de realisatie en het budget is toegevoegd aan de wisselkoersreserve op artikel 7.

Bijdrage aan medeoverheden

Sociaaleconomische initiatieven

Het Tijdelijk Besluit bijzondere uitkeringen integrale projecten BES is geëindigd op 31 december 2019. De Ministeries van BZK, Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) hebben besloten dat dit besluit niet wordt verlengd, op voorwaarde dat de middelen worden ingezet om lopende trajecten duurzaam te borgen. De hiervoor beschikbare structurele middelen zijn teruggeboekt naar SZW en VWS.

Het Ministerie van BZK heeft per tweede incidentele suppletoire begroting een extra bijdrage € 0,5 mln. ontvangen in het kader van voedselhulp voor de openbare lichamen.

Versterken bestuurs-en uitvoeringskracht

Er zijn in 2020 door het Ministerie van BZK middelen aan de drie openbare lichamen verstrekt om de uitvoeringskracht te versterken en het financieel beheer te verbeteren. Het Ministerie van BZK werkt in nauw contact met de openbare lichamen samen om de organisaties verder te ontwikkelen. De middelen zijn per eerste suppletoire begroting vanuit het instrument Opdrachten overgeheveld. Daarnaast is in het kader van de Regio Envelop een bedrag van € 1 mln. beschikbaar gesteld om de ICT-voorzieningen op Sint Eustatius verder te ontwikkelen.

Eind 2020 is besloten om twee bijdragen middels een bijzondere uitkering te verstrekken, een bijdrage voor frictiekosten op Saba en een bijdrage voor ambtelijke capaciteit op Sint Eustatius. Hierdoor is op dit instrument een overschrijding opgetreden ten opzichte van de tweede suppletoire begroting.