De Algemene Rekenkamer is belast met het onderzoek van de ontvangsten en uitgaven van het Rijk. Zij heeft als doel het rechtmatig, doelmatig, doeltreffend en integer functioneren van het Rijk en de daarmee verbonden organen te toetsen en te helpen verbeteren. Daarbij toetst zij ook de nakoming van verplichtingen die Nederland in internationaal verband is aangegaan.

De wettelijke taak van de Algemene Rekenkamer als Hoog College van Staat is vastgelegd in artikel 76 en artikel 105.3 van de Grondwet en in de Comptabiliteitswet 2016.

Hierin ligt enerzijds de basis van de klassieke wettelijke opdracht om jaarlijks de rechtmatigheid te onderzoeken van het financieel beheer van het Rijk en een goedkeurende verklaring te geven bij de Rijksrekening. Het wettelijk kader bevat naast controle op rechtmatigheid anderzijds ook de opdracht om de doeltreffendheid en de doelmatigheid van het gevoerde beleid te onderzoeken. De taken van de Algemene Rekenkamer vereisen een grondwettelijk geborgde, onafhankelijke positie ten opzichte van de regering en het parlement. Het vereist niet alleen een degelijke wettelijke basis, maar ook een bestendige financiële basis, die de ruimte om in onafhankelijkheid keuzes te kunnen maken ondersteunt.

De Algemeen Rekenkamer dient geen ander belang dan het goed en integer functioneren en presteren van het openbaar bestuur. De Algemene Rekenkamer laat op onpartijdige wijze zien hoe de rijksoverheid, inclusief de daaraan verbonden organen, in de praktijk functioneert en presteert en welke verbeteringen mogelijk zijn, ongeacht de samenstelling van het parlement en het kabinet. Daarmee wil zij ook een bijdrage leveren aan het vertrouwen van burgers dat de overheid zorgvuldig, zuinig en zinnig omgaat met publiek geld.

De Algemene Rekenkamer voorziet de regering, de Staten-Generaal en degenen die verantwoordelijk zijn voor de aan het Rijk verbonden organen van bruikbare en relevante informatie, aan de hand waarvan zij kunnen bepalen of het beleid van een minister rechtmatig, doelmatig en doeltreffend is uitgevoerd. Deze informatie bestaat uit onderzoeksbevindingen, oordelen en aanbevelingen over organisatie, beheer en beleid en is in beginsel voor het publiek toegankelijk. De Algemene Rekenkamer bepaalt zelf welke onderzoeken zij openbaar maakt. Op de website van de Algemene Rekenkamer staat de actuele onderzoeksagenda.

Daarnaast rekent zij het tot haar verantwoordelijkheden om een bijdrage te leveren aan goed openbaar bestuur door kennisuitwisseling en samenwerking in binnen- en buitenland. Hoofdstuk 7 van de Comptabiliteitswet 2016 verschaft een wettelijke basis voor het uitvoeren van internationale werkzaamheden die aansluiten bij de wettelijke taken van de Algemene Rekenkamer.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal en van de begroting van de Overige Hoge Colleges van Staat, de Kabinetten van de Gouverneurs en de Kiesraad. De Colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer zijn in artikel 4.4 lid 4 van de Comptabiliteitswet 2016 afspraken vastgelegd (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de Colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.

Strategie

Voor de Algemene Rekenkamer was 2022 het tweede jaar van de strategische periode 2021-2025 ‘ Vertrouwen in Verantwoording’. De Algemene Rekenkamer kiest er net als voorheen voor om publiek geld scherp te volgen. In 2022 hebben de onderzoeksdirecties van de Algemene Rekenkamer een verdere vertaling gemaakt van de nieuwe strategie naar de onderzoeksprogrammering. Verder hebben zij gewerkt aan verdere doorontwikkeling van het verantwoordingsonderzoek en versterking van het doelmatigheidsonderzoek. Hierbij maken de onderzoeksteams steeds meer gebruik van nieuwe methoden en technieken van onderzoek.

Onderzoeksprogramma´s

De afgelopen jaren heeft de Algemene Rekenkamer een aantal onderwerpen en thema’s aangewezen, die centraal staan in onze onderzoeksprogrammering. Deze onderwerpen komen onder andere tot uitdrukking in onderzoeksprogramma’s. In 2022 is het programma ‘Ontvangsten ontcijferd’ afgerond met een overzichtspublicatie. Vanuit het programma ‘Energietransitie’ zijn in 2022 verschillende publicaties verschenen, en verder is in 2022 het nieuwe onderzoeksprogramma ‘Digitalisering’ gestart. Ook in de komende jaren zal de Algemene Rekenkamer programmatisch blijven werken.

Resultaten

De naweeën van de coronacrisis hebben ook in 2022 impact gehad op de Rekenkamer. De organisatie heeft een balans gevonden in nieuwe vormen van hybride werken. Medewerkers werken meer vanuit huis, de samenwerking vindt meer digitaal en anders plaats. Desondanks heeft de Algemene Rekenkamer vooruitgang gemaakt met de voor 2022 gestelde doelen.

Op www.rekenkamer.nl heeft de Algemene Rekenkamer de onderzoeksrapporten, de brieven aan de Tweede Kamer en de jaarlijkse Verslagen gepubliceerd. Daar zijn ook de webdossiers te vinden. De Algemene Rekenkamer maakt de uitgaven (het grootboek) openbaar in de vorm van open data.

Zo heeft de Algemene Rekenkamer in 2022 in totaal 59 publicaties opgeleverd:

• • 39 rapporten waarvan 24 in het Verantwoordingsonderzoek;

• • 15 brieven aan de Tweede Kamer, waarvan 12 begrotingsbrieven;

• • 5 updates van een webdossier.

Het aantal publicaties was iets lager dan in 2021 om capaciteit vrij te maken voor andere activiteiten die bijdragen aan een beter presterende overheid.

Voorts is de kwaliteit van het onderzoek intensiever getoetst. In 2022 is, overeenkomstig de aanbeveling uit de Externe evaluatie door drie buitenlandse toonaangevende rekenkamers (peer review), gewerkt aan versterking van de onafhankelijkheid van de Algemene Rekenkamer in de´financial audit´. De Eerste en Tweede Kamer hebben hierop de minister van Financiën en de Algemene Rekenkamer gevraagd om te reageren op wijzigingsvoorstellingen die zij hebben gedaan, en om de geconstateerde tekortkomingen in het Nederlandse controlebestel op te lossen. Tenslotte is het organisatieontwikkelingstraject, gericht op het verbeteren van de interne beheersing en externe oriëntatie, voortgezet.

Verplichtingen

De oorspronkelijk vastgestelde begroting 2022 voor de verplichtingen bedroeg € 35,1 mln. De meerjarige verplichtingen zijn toegenomen als gevolg van nieuwe ICT-, inhuur en leasecontracten.

Uitgaven

Institutionele inrichting

Recht- en doelmatigheidsbevordering

De oorspronkelijke uitgavenbegroting 2022 bedroeg € 35,1 mln. Bij de eerste en tweede suppletoire begroting 2022 is extra budget toegevoegd in verband met onder andere het coalitietakkoord 2021-2025 ´Omzien naar elkaar, vooruitzien naar de toekomst´, en de loon- en prijsontwikkeling. De stand na de tweede suppletoire begroting 2022 bedroeg € 37,9 mln. Het financiële resultaat bedraagt € 342.911. Dit resultaat komt vooral omdat enkele facturen over 2022 nog in 2023 binnen moeten komen. Verder waren er door het duurzaam hybride werken minder uitgaven voor bijvoorbeeld woon- en werkverkeer, internationale dienstreizen en catering.

Ontvangsten

De ontvangstenbegroting voor 2022 bedroeg € 1 mln. De gerealiseerde ontvangsten waren afgerond € 1,1 mln. en hebben betrekking op internationale projecten en uitdetacheringen.