De Algemene Rekenkamer is belast met het onderzoek van de ontvangsten en uitgaven van het Rijk. Zij heeft als doel het rechtmatig, doelmatig, doeltreffend en integer functioneren van het Rijk en de daarmee verbonden organen te toetsen en te helpen verbeteren. Daarbij toetst zij ook de nakoming van verplichtingen die Nederland in internationaal verband is aangegaan.

De wettelijke taak van de Algemene Rekenkamer als Hoog College van Staat is vastgelegd in artikel 76 en artikel 105.3 van de Grondwet en in de Comptabiliteitswet 2016.

Hierin ligt de basis van de wettelijke opdracht om jaarlijks de rechtmatigheid te onderzoeken van het financieel beheer van het Rijk en een goedkeurende verklaring te geven bij de Rijksrekening. Daarnaast bevat het wettelijk kader de opdracht om de doeltreffendheid en de doelmatigheid van het gevoerde beleid te onderzoeken. De taken van de Algemene Rekenkamer vereisen dat zij een grondwettelijk geborgde, onafhankelijke positie heeft ten opzichte van de regering en het parlement. Behalve een degelijke wettelijke basis, vraagt dat om een bestendige financiële basis, die de ruimte om in onafhankelijkheid keuzes te kunnen maken ondersteunt.

De Algemene Rekenkamer dient geen ander belang dan het goed en integer functioneren en presteren van het openbaar bestuur. De Algemene Rekenkamer laat op onpartijdige wijze zien hoe de rijksoverheid, inclusief de daaraan verbonden organen, in de praktijk functioneert en presteert. Zij laat bovendien zien welke verbeteringen mogelijk zijn, ongeacht de samenstelling van het parlement en het kabinet. Daarmee wil zij ook een bijdrage leveren aan het vertrouwen van burgers dat de overheid zorgvuldig, zuinig en zinnig omgaat met publiek geld.

De Algemene Rekenkamer voorziet de regering, de Staten-Generaal en degenen die verantwoordelijk zijn voor de aan het Rijk verbonden organen van bruikbare en relevante informatie. Aan de hand daarvan kunnen deze bepalen of het beleid van een minister rechtmatig, doelmatig en doeltreffend is uitgevoerd. Deze informatie bestaat uit onderzoeksbevindingen, oordelen en aanbevelingen over organisatie, beheer en beleid. Zij is in principe voor het publiek toegankelijk. De Algemene Rekenkamer bepaalt zelf welke informatie zij openbaar maakt en welke rapporten zij publiceert. Op de website van de Algemene Rekenkamer staat de actuele onderzoeksagenda.

Daarnaast rekent zij het tot haar verantwoordelijkheden om een bijdrage te leveren aan internationale vakkundigheid en governance op het gebied van Supreme Audit Institutions, o.a. door kennisuitwisseling en samenwerking in binnen- en buitenland. Hoofdstuk 7 van de Comptabiliteitswet 2016 verschaft een wettelijke basis voor het uitvoeren van internationale werkzaamheden die aansluiten bij de wettelijke taken van de Algemene Rekenkamer.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal en van de begroting van de Overige Hoge Colleges van Staat, de Kabinetten van de Gouverneurs en de Kiesraad. De Colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer zijn in artikel 4.4 lid 4 van de Comptabiliteitswet 2016 afspraken vastgelegd (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de Colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.

Strategie

Voor de Algemene Rekenkamer was 2024 het vierde jaar van de strategische periode 2021-2025.

Vertrouwen in Verantwoording

In 2024 hebben we onder de naam PulsAR gewerkt aan het aanscherpen en concretiseren van de strategische prioriteiten van de Algemene Rekenkamer: we zijn de onafhankelijke controleur van publiek geld, we zijn scherp op resultaten voor burgers en bedrijven en we willen eraan bijdragen dat de (rijks)overheid beter presteert en functioneert. Onze focus ligt daarbij op terreinen waar de functie van de Rekenkamer de meeste toegevoegde waarde heeft. De Algemene Rekenkamer geeft ook vaker een oordeel over de doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid. Bovendien krijgen IT en databeheer een steeds prominentere plek in de onderzoeksprogrammering van de Rekenkamer. Daarvoor maken wij steeds meer gebruik van nieuwe methoden en technieken van onderzoek. Eind 2024 hebben we besloten de huidige strategische periode te verlengen tot en met 2028.

Onderzoeksprogramma’s

De afgelopen jaren heeft de Algemene Rekenkamer een aantal onderwerpen en thema’s aangewezen die centraal staan in de onderzoeksprogrammering. Deze onderwerpen zijn dan ook terug te vinden in de onderzoeksprogramma’s. De programma’s Energietransitie en Digitalisering hebben in 2024 verschillende publicaties het licht laten zien.

Resultaten

Op www.rekenkamer.nl heeft de Algemene Rekenkamer de onderzoeksrapporten, de brieven aan de Tweede Kamer en de jaarlijkse Verslagen gepubliceerd. Daar zijn ook de webdossiers te vinden. De Algemene Rekenkamer maakt de uitgaven (het grootboek) openbaar in de vorm van open data.

In 2024 zijn meer publicaties verschenen (70) dan in 2023 (59). Een van de redenen daarvoor was dat we in 2023, door de verkiezingen voor de Tweede Kamer (november), enkele publicaties hebben doorgeschoven naar 2024. Daarnaast hebben we in 2024 meer begrotingsbrieven uitgebracht dan in 2023. De begrotingsbrieven zijn voor het eerst allemaal op dezelfde dag gepubliceerd. Zo waren ze ruimschoots vóór alle begrotingsbehandelingen voor de Tweede Kamer beschikbaar.

Behalve voor deze 70 publicaties heeft de Algemene Rekenkamer capaciteit vrijgemaakt voor andere activiteiten die bijdragen aan een beter presterende overheid. Zo vergroten we onder meer de impact van onze onderzoeken door interviews te geven en artikelen in de media te publiceren. Door samenwerking met de Vereniging van Rekenkamers vergroten wij de impact en bekendheid van zowel de Algemene Rekenkamer, als de rekenkamers bij gemeenten, provincies en waterschappen.

In een externe evaluatie (peerreview) door 3 toonaangevende buitenlandse rekenkamers  stond de aanbeveling de onafhankelijkheid van de Algemene Rekenkamer in de financial audit verder te versterken. Daaraan hebben we in 2024 verder gewerkt. De Algemene Rekenkamer heeft meegewerkt aan een ambtelijke werkgroep met het ministerie van Financiën en de Auditdienst Rijk om 4 varianten voor een nieuw controlebestel uit te werken. De minister heeft de Kamer hierover op 26 april 2024 geïnformeerd. In deze brief schreef de minister dat hij 1 variant – de overheveling van de certificerende taak van de ADR naar de AR – verder wil laten uitwerken onder leiding van een onafhankelijke voorzitter. De Algemene Rekenkamer heeft zitting genomen in de stuurgroep die de uitwerking begeleidt. De resultaten verwacht de minister te betrekken bij zijn besluit over het controlebestel in het eerste kwartaal van 2025.

Uitgaven

Institutionele inrichting

Recht- en doelmatigheidsbevordering

De oorspronkelijk vastgestelde begroting 2024 voor de verplichtingen bedroeg € 44,3 mln. De verplichtingen zijn het gevolg van de loon- en prijsontwikkeling en door meerjarige verplichtingen van nieuwe ICT-, inhuur en leasecontracten. De verplichtingen zijn iets lager dan verwacht, doordat meerjarencontracten later worden afgesloten.

De oorspronkelijke uitgavenbegroting 2024 bedroeg € 44,3 mln. Bij de eerste en tweede suppletoire begroting 2024 is extra budget toegevoegd in verband met onder andere de loon- en prijsontwikkeling en de ambtelijke ondersteuning van de dialoog tussen de staatsmachten. De stand na de tweede suppletoire begroting 2024 bedroeg € 47,2 mln. In 2024 heeft de Algemene Rekenkamer € 47,1 mln. gerealiseerd, daarmee is het budget vrijwel geheel uitgeput.

Ontvangsten

De ontvangstenbegroting voor 2024 bedroeg € 1 mln. De gerealiseerde ontvangsten waren afgerond € 1,7 mln. en hebben betrekking op internationale projecten en uitdetacheringen. De ontvangsten van de internationale projecten waren hoger, doordat deze na de coronacrisis weer zijn uitgebreid. Ook waren er meer uitdetacheringen.