Het bevorderen van de Nederlandse en internationale veiligheid en stabiliteit door doelgerichte bilaterale en multilaterale samenwerking en het bevorderen van democratische transitie in prioritaire gebieden, vooral in de ring rond Europa. Veiligheid is geen vanzelfsprekendheid. De internationale omgeving verandert snel en ingrijpend. Wat er in de wereld om ons heen gebeurt, heeft direct gevolgen voor onze eigen veiligheid en voor onze welvaart. Veel van de grensoverschrijdende dreigingen waaraan Nederland bloot staat, zijn van een dusdanige omvang en complexiteit dat een geïntegreerde aanpak en samenwerking in internationaal verband geboden is. Voorbeelden zijn de proliferatie van massavernietigingswapens, terrorisme en gewelddadig extremisme, ongewenste buitenlandse inmenging door statelijke actoren, grensoverschrijdende criminaliteit en cyberdreigingen.

De basis voor de inzet van het kabinet op internationaal veiligheidsbeleid ligt besloten in de Geïntegreerde Buitenland- en Veiligheidsstrategie (GBVS) die in het voorjaar van 2018 aan de Tweede en Eerste Kamer is aangeboden. De GBVS aanpak beschrijft drie pijlers: onveiligheid voorkomen waar mogelijk, verdedigen tegen urgente dreigingen waar noodzakelijk en het versterken van ons veiligheidsfundament. Om de daarbij benoemde 13 doelen te behalen is de samenhangende inzet nodig van defensie, diplomatie, economie, ontwikkelingssamenwerking, politie, inlichtingendiensten, en justitie. Dit onderwerp strekt zich dus uit naar andere begrotingen, zoals Defensie, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Justitie en Veiligheid, Binnenlandse Zaken en Koninkrijks relaties en Economische Zaken en Klimaat. Onze veiligheidsbelangen vergen een wereldwijde inzet voor de veiligheid van Nederlanders, Nederland en het Koninkrijk.

De Minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor:

Oorlog in Oekraïne De Russische oorlog in Oekraïne raakt direct aan de veiligheidsbelangen van Nederland en Europa. Ten laste van de BZ-begroting komen de bijdragen aan het NAVO Ukraine Comprehensive Assistance Package Trust Fund (UCAPTF) van EUR 25 miljoen en de bijdrage aan OVSE Support Programme for Ukraine (EUR 1 miljoen). In de in 2022 in het leven geroepen Nationale Veiligheidsraad (NVR) spraken bewindspersonen over de grootste en meest eminente dreigingen waarmee Nederland zich geconfronteerd ziet, waaronder de oorlog in Oekraïne.

Ondanks beperkingen vanwege COVID-19 is het merendeel van de onderdelen van beide programma’s van het Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP) volgens planning uitgevoerd. Sommige programma’s onder Shiraka zijn niet doorgegaan in verband met COVID-19. De Russische invasie van Oekraïne heeft de NFRP-MATRA-programma’s in Oekraïne beïnvloed, waardoor de programma’s zijn aangepast aan de nieuwe context. Extra geld voor MATRA in Oekraïne heeft projecten mogelijk gemaakt die desinformatie bestrijden, zich richten op ‘Mental Health and Psychosocial Support’ en op conflictresolutie. Uit de evaluatie van het Shiraka-programma (Shiraka Training Program (STP) en Government to Government (G2G)) is naar voren gekomen dat het programma bijdraagt aan de ontwikkeling van goed bestuur, het democratische proces en instituties, alsook de versteviging van bilaterale relaties en de diplomatieke inzet van Nederland in de doellanden. Tegelijkertijd is geconstateerd dat door de beperkte omvang van het programma de impact in de landen beperkt blijft. Daarnaast worden de mogelijkheden van het programma onderbenut. Met de posten wordt bezien waar het Shiraka programma meer kan worden ingezet.

In 2022 is uitvoering gegeven aan het Makandra-programma waarbij door middel van het leveren van technische assistentie de capaciteit van de Surinaamse overheid is versterkt, bijvoorbeeld op het vlak van financieel toezicht van de Centrale Bank van Suriname, hervorming van de publieke gezondheidszorg en vakmanschap trainingen voor de politie. Om het programma verder te verbreden en verdiepen is besloten het budget meerjarig op te hogen en het programma uit te breiden naar de sectoren water, klimaat en onderwijs.

Uitgaven

Artikelonderdeel 2.4De realisatie voor de bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband is lager dan begroot. Een deel hiervan is toegelicht in de eerste suppletoire begroting, en betreft een overheveling naar het Ministerie van Defensie voor de beveiliging van personeel van een aantal hoog-risico posten. Daarnaast viel de Nederlandse contributie aan VN-crisisbeheersingsoperaties lager uit dan geraamd, zoals toegelicht in de tweede suppletoire begroting.

Artikelonderdeel 2.5De realisatie voor de bevordering van transitie in prioritaire gebieden is lager dan begroot. Dit is met name het gevolg van de onderuitputting op het budget van het Shiraka-programma. OntvangstenArtikelonderdeel 2.40De realisatie van de ontvangsten is hoger uitgevallen door twee restituties vanuit het NAVO Afghanistan National Army Trust Fund, dat is stopgezet.