Het primair onderwijs zorgt dat leerlingen in de eerste fase van de doorlopende leerlijn hun talenten maximaal kunnen ontplooien en vervolgonderwijs kunnen volgen dat het beste past bij hun talenten. Het legt bovendien de basis voor de huidige en toekomstige deelname van deze leerlingen aan de samenleving.
De Minister is verantwoordelijk voor een stelsel van primair onderwijs dat zodanig functioneert dat het onderwijs aansluit bij de talenten van individuele leerlingen en bij de behoeftes van de maatschappij.
Financieren
De Minister is verantwoordelijk voor de financiering van het onderwijs door lumpsumbekostiging van de onderwijsinstellingen. Hierdoor wordt de toegankelijkheid van het onderwijs gewaarborgd.
Stimuleren
De Minister stimuleert specifieke beleidsonderwerpen door het verstrekken van (aanvullende) bekostiging, subsidies en de inzet van andere instrumenten zoals overleg, voorlichting, (prestatie)afspraken en wet- en regelgeving.
Regisseren
De Minister vult zijn verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het onderwijs in via een regisserende rol. De normeisen van kwaliteit zijn vastgelegd in wet- en regelgeving; de Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op de naleving.
Kengetallen
In verband met de vereenvoudiging bekostiging primair onderwijs (po) per 2023 zal 1 februari voortaan de teldatum voor de bekostiging zijn. Vanaf Begroting 2024 wordt alleen nog onderstaande tabel gebruikt op basis van het leerlingaantal op 1 februari.
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
Leerlingen basisonderwijs | 1.425,3 | 1.425,9 | 1.415,5 | |||
Leerlingen trekkende bevolking | 0,4 | 0,4 | 0,4 | |||
Subtotaal3 | 1.425,7 | 1.426,3 | 1.415,9 | |||
Leerlingen in het speciaal basisonderwijs | 37,0 | 36,4 | 35,7 | |||
Leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs | 73,5 | 75,0 | 76,5 | |||
Totaal PO3 | 1.536,2 | 1.537,8 | 1.528,1 | |||
De totale uitgaven uit tabel 'Budgettaire gevolgen van beleid art 1' exclusief de bijdragen aan agentschappen en ZBO’s/RWT’s, gedeeld door het aantal leerlingen in hetzelfde jaar, zoals opgenomen in tabel 'Leerlingen primair onderwijs o.b.v. leerlingaantal op 1 februari'.
In dit jaarverslag is het bedrag per leerling gebaseerd op het leerlingaantal op 1 februari, omdat dat in de begroting van 2024 ook het geval was. Vanaf 2023 wordt de bekostiging verstrekt o.b.v. het leerlingaantal op 1 februari van het jaar ervoor. Om die reden wordt alleen het bedrag weergegeven vanaf 2023
In dit jaarverslag is het bedrag per leerling gebaseerd op het leerlingaantal op 1 februari, omdat dat in de begroting van 2024 ook het geval was. Vanaf 2023 wordt de bekostiging verstrekt o.b.v. het leerlingaantal op 1 februari van het jaar ervoor. Om die reden wordt alleen het bedrag weergegeven vanaf 2023.
Het op dit artikel uitgevoerde beleid en de bijbehorende resultaten waren het afgelopen jaar grotendeels conform de in de begroting gestelde doelen. De belangrijkste beleidsconclusies zijn opgenomen in het onderdeel beleidsprioriteiten.
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2024 | 2024 | |
Verplichtingen | 12.603.439 | 14.333.769 | 22.261.087 | 16.243.532 | 16.469.177 | 15.363.520 | 1.105.657 |
Uitgaven | 12.226.291 | 13.308.561 | 15.434.003 | 16.025.198 | 16.026.365 | 15.428.036 | 598.329 |
Bekostiging | 11.432.864 | 12.293.701 | 14.464.959 | 14.695.315 | 14.769.211 | 14.033.924 | 735.287 |
Bekostiging po-instellingen | 11.076.356 | 11.391.680 | 12.939.474 | 13.750.489 | 14.521.700 | 13.765.148 | 756.552 |
Bekostiging Caribisch Nederland | 19.959 | 23.566 | 28.918 | 30.132 | 32.251 | 30.142 | 2.109 |
Prestatiebox | 295.031 | 252.850 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Aanvullende bekostiging | 14.856 | 14.634 | 159.420 | 181.100 | 181.745 | 207.029 | ‒ 25.284 |
Aanpak lerarentekort G5 | 26.662 | 30.660 | 31.569 | 31.569 | 33.515 | 31.605 | 1.910 |
Aanvullende bekostiging Nationaal Programma Onderwijs | 0 | 580.311 | 1.305.578 | 702.025 | 0 | 0 | 0 |
Subsidies (regelingen) | 214.053 | 384.356 | 233.526 | 466.761 | 564.292 | 703.480 | ‒ 139.188 |
Onderwijsvoorziening Jonggehandicapten | 21.237 | 23.400 | 24.400 | 31.720 | 32.716 | 27.878 | 4.838 |
Nederlands onderwijs buitenland | 12.239 | 12.095 | 12.064 | 11.698 | 12.582 | 14.528 | ‒ 1.946 |
Humanistisch vormend en godsdienstonderwijs | 13.102 | 13.479 | 14.764 | 15.755 | 15.293 | 18.051 | ‒ 2.758 |
Inhaal- en ondersteuningsprogramma's | 115.835 | 74.455 | 54 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Extra hulp voor de klas | 0 | 201.838 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
School en omgeving | 0 | 0 | 20.733 | 100.316 | 39.408 | 174.404 | ‒ 134.996 |
Basisvaardigheden | 0 | 0 | 108.661 | 196.706 | 283.035 | 224.765 | 58.270 |
Brugfunctionaris PO | 0 | 0 | 0 | 0 | 41.440 | 40.285 | 1.155 |
NGF Open Leermateriaal | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.347 | 3.790 | ‒ 2.443 |
NGF Digitaal Onderwijs | 0 | 0 | 0 | 2.166 | 4.150 | 5.300 | ‒ 1.150 |
Schoolmaaltijden | 0 | 0 | 0 | 37.952 | 65.955 | 101.260 | ‒ 35.305 |
Overige subsidies | 51.640 | 59.089 | 52.850 | 70.448 | 68.366 | 93.219 | ‒ 24.853 |
Opdrachten | 7.772 | 7.456 | 15.667 | 12.314 | 9.086 | 42.683 | ‒ 33.597 |
Opdrachten | 7.772 | 5.299 | 11.372 | 11.357 | 9.086 | 42.683 | ‒ 33.597 |
Zelftesten | 0 | 2.157 | 4.295 | 957 | 0 | 0 | 0 |
Bijdrage aan agentschappen | 39.448 | 37.899 | 40.642 | 44.603 | 47.061 | 39.813 | 7.248 |
Dienst Uitvoering Onderwijs | 39.448 | 37.899 | 40.642 | 44.603 | 47.061 | 39.813 | 7.248 |
Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 17.375 | 15.732 | 13.379 | 13.968 | 13.697 | 11.189 | 2.508 |
Stichting Vervangingsfonds en Participatiefonds | 15.975 | 13.672 | 10.800 | 11.202 | 11.174 | 8.393 | 2.781 |
UWV | 1.400 | 2.060 | 2.579 | 2.766 | 2.523 | 2.796 | ‒ 273 |
Bijdrage aan medeoverheden | 514.779 | 569.417 | 665.830 | 792.237 | 623.018 | 596.753 | 26.265 |
Gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid | 509.159 | 520.716 | 536.651 | 565.371 | 607.073 | 572.386 | 34.687 |
Caribisch Nederland | 5.620 | 6.573 | 9.297 | 15.395 | 12.945 | 19.878 | ‒ 6.933 |
Scholenprogramma Groningen | 0 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.089 | ‒ 89 |
Nationaal Programma Onderwijs | 0 | 39.128 | 93.907 | 54.779 | 0 | 0 | 0 |
Ventilatie in scholen | 0 | 0 | 8.775 | 129.333 | 0 | 0 | 0 |
SPUK VVE Oekraïne | 0 | 0 | 0 | 9.675 | 0 | 0 | 0 |
SPUK huisvesting noodlocaties PO | 0 | 0 | 14.200 | 14.684 | 0 | 0 | 0 |
Overig | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.400 | ‒ 1.400 |
Bijdrage aan andere begrotingshoofdstukken | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 194 | ‒ 194 |
Brede Scholen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 194 | ‒ 194 |
Ontvangsten | 26.681 | 37.634 | 26.363 | 7.795 | 98.375 | 9.208 | 89.167 |
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2024 | 2024 | |
Verplichtingen | 12.603.439 | 14.333.769 | 22.261.087 | 16.243.532 | 16.469.177 | 15.363.520 | 1.105.657 |
waarvan garantieverplichtingen | 4.389 | 4.086 | 24.498 | ‒ 5.203 | 11.038 | 0 | 11.038 |
waarvan overige verplichtingen | 12.599.050 | 14.329.683 | 22.236.589 | 16.248.735 | 16.458.139 | 15.363.520 | 1.094.619 |
De realisatie op de overige verplichtingen is in 2024 € 1,1 miljard hoger dan begroot. De ophoging van de garantieverplichtingen ter hoogte van € 11,0 miljoen is het gevolg van leningen/rekening-courantkredieten aan onderwijsinstellingen. Deze leningen worden door middel van schatkistbankieren verstrekt. Het Ministerie van OCW staat voor deze leningen garant. Deze verplichtingen worden niet geraamd.
De realisatie op de uitgaven is in 2024 € 0,6 miljard hoger dan oorspronkelijk begroot. Het verschil tussen de realisatie op de verplichtingen en uitgaven wordt grotendeels veroorzaakt doordat de realisatie op de verplichting voor de lichte ondersteuning aan samenwerkingsverbanden voor het deel van het voortgezet onderwijs is overgeheveld naar het juiste artikel, namelijk artikel 3. Het betrof een afboeking van € 514,4 miljoen. Dit bedrag wordt nu juist onder artikel 3 verantwoord, omdat de uitbetaling ook op artikel 3 plaats vond. Daarmee wordt (zoals het hoort) alleen het deel van primair onderwijs gerealiseerd op artikel 1. Daarnaast wordt het verschil in verplichtingen en uitgaven veroorzaakt doordat de loon- en prijsbijstelling tranche 2024 ten behoeve van het bekostigingsjaar 2025 in het najaar van 2024 al wordt verplicht.
Bekostiging
De realisatie op de bekostiging is € 735,3 miljoen hoger dan de oorspronkelijk vastgestelde begroting. De belangrijkste oorzaak is de doorverdeling van de ontvangen loon- en prijsbijstelling tranche 2024 van € 798,7 miljoen. Verder valt de realisatie op de aanvullende bekostiging € 25,3 miljoen lager uit dan begroot. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een overboeking van € 24,4 miljoen naar artikel 14 (Cultuur) ten behoeve van de Bibliotheek op school.
Subsidies
De realisatie op de subsidies is € 139,2 miljoen lager dan de oorspronkelijk vastgestelde begroting. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door:
– minder uitgaven op de subsidieregeling School en Omgeving van € 135,0 miljoen. Dit wordt veroorzaakt doordat een deel van de betalingen voor 2024 al in 2023 hebben plaatsgevonden en omdat het aantal aanvragen voor de subsidieregeling School en Omgeving 2023-2025 lager was dan oorspronkelijk begroot;
– minder uitgaven op de subsidieregeling Schoolmaaltijden. Dit wordt onder andere veroorzaakt doordat scholen in de doelgroep bij het Jeugdeducatiefonds en het Nederlandse Rode Kruis niet voor het maximale bedrag per leerling een aanvraag hebben gedaan. Hierdoor is in totaal € 35,3 miljoen minder uitgegeven dan oorspronkelijk begroot;
– minder uitgaven op overige subsidies omdat een deel van het budget is overgeboekt naar andere artikelen op de begroting, zoals de Programmatische aanpak Onderwijshuisvesting (€ 10,7 miljoen). Dit budget is naar artikel 3 (Voortgezet onderwijs) verplaatst. Daarnaast is een aantal begrote uitgaven niet (of maar deels) gerealiseerd. Dit geldt onder andere voor regelingen Bewegingsonderwijs (€ 8,0 miljoen) en Gelijke Kansen Alliantie (€ 6,5 miljoen). In totaal wordt op overige subsidies € 24,9 miljoen minder uitgegeven dan in de vastgesteld begroting.
Tevens is er een herverdeling geweest tussen artikel 3 (Voortgezet onderwijs) en artikel 1 (Primair onderwijs) voor de subsidieregelingen Basisvaardigheden en School en Omgeving, zodat de budgetten aansluiten bij de subsidieplafonds. Hierdoor is respectievelijk € 64,2 miljoen en € 33,1 miljoen aan budget ontvangen van artikel 3 (Voortgezet onderwijs).
Opdrachten
De realisatie op de opdrachten is € 33,6 miljoen lager dan de oorspronkelijk vastgestelde begroting. Dit wordt met name veroorzaakt doordat het budget voor pilots voor het programma het Jonge Kind van € 6,0 miljoen eerder per abuis op dit budget is geboekt. Daarnaast worden de lagere uitgaven van € 3,0 miljoen in het kader van het Nationaal Programma Onderwijs veroorzaakt doordat het programma zich in de afrondende fase bevindt. Tevens leiden verschillende overboekingen naar andere directies of departementen tot een lagere realisatie dan in de oorspronkelijk geraamd, zoals overboekingen aan de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) (in totaal € 3,1 miljoen) en aan DUS-i (in totaal € 2,3 miljoen) ten behoeve van de uitvoeringskosten. Tenslotte is er € 1,3 miljoen aan Nationaal Groeifonds (NGF)-middelen niet besteed. Deze middelen worden conform de NGF-systematiek toegevoegd aan de begroting voor 2025.
Bijdrage aan medeoverheden
De realisatie op de bijdrage aan medeoverheden is € 26,3 miljoen hoger dan de oorspronkelijk vastgestelde begroting. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de realisatie op het budget voor het Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid € 34,7 miljoen hoger is dan oorspronkelijk begroot, door de toevoeging van de loonbijstelling tranche 2024.
Ontvangsten
De realisatie op de ontvangsten zijn € 89,2 miljoen hoger dan geraamd. Dit wordt met name veroorzaakt doordat uit de SiSa-verantwoording 2023 over de middelen van het Gemeentelijk Onderwijsachterstandsbeleid bleek dat over de periode 2019-2022 circa € 50 miljoen van de circa € 2 miljard bij gemeenten moest worden teruggevorderd. Dit leidt tot extra ontvangsten. De resterende toename in de ontvangstenrealisatie wordt grotendeels verklaard doordat € 17,6 miljoen is ontvangen vanwege niet gerealiseerde uitgaven door het Jeugdeducatiefonds inzake het programma Schoolmaaltijden in 2023. Er was minder aangevraagd dan geraamd. Daarnaast hebben er voor circa € 10,9 miljoen via de samenwerkingsverbanden verrekeningen plaatsgevonden op het budget voor de zware ondersteuning PO en VO op het ontvangstenbudget. Het overige deel betreffen verscheidene kleine ontvangsten.