De overheid voorziet de uitvoeringsorganisaties van financiële middelen voor een rechtmatige, doelmatige, doeltreffende en klantgerichte uitvoering van socialezekerheidsregelingen, binnen de kaders die de overheid stelt.

De uitvoering van de socialezekerheidswetten vindt mede plaats door ZBO’s en RWT’s. De Minister van SZW bepaalt de kaders waarbinnen de uitvoering tot stand komt en stelt uitvoeringsbudget ter beschikking aan Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) inclusief het Bureau Keteninformatisering Werk en Inkomen (BKWI), de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en het Inlichtingenbureau (IB). Hij maakt daarbij prestatieafspraken en stuurt op rechtmatige, doelmatige, doeltreffende en klantgerichte uitvoering. Hiertoe is een planning- en controlcyclus ingericht tussen de uitvoeringsorganen en het ministerie.

Prestatie-indicatoren UWV en SVB

In onderstaande tabellen zijn indicatoren voor UWV en de SVB weergegeven die de doelmatigheid, rechtmatigheid en klantgerichtheid van de uitvoering weergeven.

In de jaarverslagen van UWV en de SVB kan een nader onderscheid per wet/regeling met betrekking tot het percentage rechtmatigheid worden teruggevonden.

Persoonlijke dienstverlening

Het belang van de uitvoering kreeg de afgelopen jaren meer aandacht. De ZBO’s hebben naar aanleiding van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag structurele middelen ontvangen waarmee zij verschillende trajecten hebben opgezet. Ook zijn er middelen beschikbaar gesteld voor Werk aan Uitvoering tot en met 2031 om verder te werken aan het persoonlijker en menselijker maken van de dienstverlening. UWV heeft hier in 2024 aan gewerkt, onder meer door middel van een vernieuwd dienstverleningsconcept en het implementeren van een UWV-breed klantsignaalmanagement.

De SVB heeft zich in 2024 ingezet om te zorgen dat mensen op tijd weten en krijgen waar ze recht op hebben. De SVB heeft de toegankelijkheid van de dienstverlening geoptimaliseerd en de rechtmatigheidsnorm voor de uitvoering van de wetten (onder andere kinderbijslag en AOW) ruim gehaald. De complexiteit van internationale dienstverlening is hierbij een aandachtspunt.

De SVB heeft tevens gewerkt aan het verder verbeteren van de persoonlijke dienstverlening door trajecten als Bestuursrecht op Maat en de Bedoeling 2.0 door inzet op begrijpelijke en laagdrempelige communicatie richting de burger en door inzet op één loketfunctie. In 2024 zijn meer overheidbrede loketten geopend. De SVB is nu aanwezig in totaal 12 fysiek overheidsbrede loketten.

ICT

UWV zet grote stappen in de vernieuwing van ICT-systemen om de stabiliteit, continuïteit en wendbaarheid van de organisatie te verbeteren. Een belangrijke stap was de aanpak van het OpenVMS-platform, dat eind 2027 niet meer wordt ondersteund. UWV heeft de aanbevelingen van het Adviescollege ICT-toetsing (AcICT) verwerkt in plannen voor twee projecten: het AW-uitkeringssysteem en het WW-systeem. Daarnaast wordt gewerkt aan DataFabriek en WORKit, om de stabiliteit, continuïteit en wendbaarheid van de ICT te verbeteren. Om de digitale dienstverlening verder te verbeteren heeft UWV de website uwv.nl vernieuwd, waarbij het aantal pagina’s is teruggebracht van 2.000 naar 650. Hierdoor is informatie sneller vindbaar en de website beter toegankelijk, ook op mobiele apparaten.

De SVB heeft in 2024 gewerkt aan de implementatie van de IV-strategie 2021-2025. Belangrijke onderdelen van deze strategie zijn het verbeteren en borgen van continuïteit en wendbaarheid van de IT en de dienstverlening aan mensen. Om de afhankelijkheid van één ICT-dienstverlener te mitigeren neemt de SVB in samenspraak met het Ministerie van SZW verschillende maatregelen. De SVB kent een aantal grote trajecten die ertoe dienen om de technische schuld aan te pakken: bij een technische schuld presteren de systemen conform het ontwerp, maar hebben op onderdelen achterstallig onderhoud. Het grootste programma, Modernisering AA, dat tot eind 2028 loopt, heeft als doel om het kernsysteem voor de dienstverlening en uitvoering van de sociale regelingen als AOW, AIO, AKW te moderniseren. De SVB heeft de aanbevelingen van het AcICT omtrent dit programma overgenomen.

Verbeteraanpak UWV WIA-kwaliteit

In de zomer van 2024 bleek dat er een groot aantal fouten is gemaakt bij de vaststelling van WIA-uitkeringen in de periode 2020-2024. UWV werkt aan een verbeteraanpak om fouten te corrigeren en de kwaliteit van de vaststelling te verbeteren. Hier wordt dieper op ingegaan in paragraaf 7.3 Belangrijke ontwikkelingen en verbeteringen in de bedrijfsvoering.

Informatiebeveiliging en privacy

UWV en SVB hebben maatregelen getroffen om informatiebeveiliging en privacy (IB&P) te verbeteren, in lijn met de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Met de invoering van de AI-verordening in 2024 heeft UWV zich voorbereid op strengere eisen aan AI-gebruik, waaronder de impact op grondrechten en risicomanagement. De ambitie is om eind 2025 volledig te voldoen aan BIO 1.0 en tegelijkertijd de implementatie van BIO 2.0 en de Cyberbeveiligingswet geleidelijk door te voeren. Een ander voorbeeld van UWV is ook het oplossen van IB&P-risico’s rond Sonar. UWV heeft geïnvesteerd en blijft investeren in verbeteringen, mede vanwege de complexiteit van het ICT-landschap. Daarnaast heeft UWV extra afspraken gemaakt over AVG-compliance bij de contractverlenging van de bemiddelingsservice, die werkgevers en werkzoekenden koppelt. Met de groeiende cyberdreigingen heeft UWV ook eind 2024 het UWV Security Operations Center doorontwikkeld naar een Cyber Defense Center, dat een groter mandaat en meer slagkracht heeft om securitymaatregelen tijdig te implementeren. UWV werkt aan de versterking van bedrijfscontinuïteitsmanagement (BCM), zodat de kritische processen uiterlijk 1 januari 2027 volledig bestand zijn tegen verstoringen.

De SVB heeft in 2024 verder gewerkt aan het meerjarig programma Digitale Veiligheid SVB. Hierbij neemt de SVB verdere stappen in zonering en segmentering van het SVB-netwerk en in een gecontroleerde toegang hiertoe. De SVB bereidt zich voor op de invoering van de nieuwe NIS2-richtlijnen voor wat betreft informatiebeveiliging en digitale weerbaarheid.

Herijking handhavingsinstrumentarium

Het handhavingsbeleid in de sociale zekerheid wordt herijkt. In dit kader is het rapport van Team Preventie, waarin aanbevelingen worden gedaan voor het ontwikkelen van een integrale preventieve aanpak, begin 2024 overhandigd aan de Minister van SZW (Kamerstukken II 2024/25, 17 050, nr. 609). Aan opvolging van de aanbevelingen wordt gewerkt. Ook wordt gewerkt aan een wetswijziging om passende handhaving mogelijk te maken door een uitgebreider instrumentarium te introduceren voor uitkeringsinstanties en gemeenten. In 2024 zijn de uitvoeringstoetsen op het wetsvoorstel verwerkt en is het voorstel, in samenspraak met UWV, SVB en VNG, aangepast. Het voorstel is in februari verzonden naar de Raad van State voor advisering.

Herijking KPI’s en (sturing op) publieke waarden

SZW werkt met de publieke dienstverleners aan de modernisering van de wet SUWI. Een van de beoogde aanpassingen betreft het wettelijk vastleggen van verantwoording over publieke waarden. Het gaat hierbij om het kunnen stellen van nadere regels rondom dienstverlening en de mate waarin deze plaatsvindt op basis van de publieke waarden dienstbaarheid, responsiviteit, inclusiviteit, toegankelijkheid, betrouwbaarheid, effectiviteit, rechtmatigheid en doelmatigheid.

Opdrachten

Met het opdrachtenbudget voor handhaving en gegevensuitwisseling wordt beleidsontwikkeling op het gebied van handhaving en preventie ondersteund. Vanaf het opdrachtenbudget is circa € 0,7 miljoen uitgegeven die onder deze post in het jaarverslag wordt verantwoord. Deze middelen zijn onder andere besteed aan het onderzoek Kennis der verplichtingen, het burgerperspectief in het kader van proactieve dienstverlening en het onderzoek naar de effecten van het terugvorderbeleid. Naast de uitgaven die direct onder deze post in het jaarverslag worden verantwoord, is er budget beschikbaar gesteld waarvan de uitgaven elders worden verantwoord. Zo is in 2024 € 0,5 miljoen ter beschikking gesteld aan de doorontwikkeling van verzoekservices voor de Individuele Inkomenstoeslag en € 0,3 miljoen voor de aanpak van de alleenverdienersproblematiek. Deze uitgaven worden in het jaarverslag verantwoord als bijdrage aan het Inlichtingenbureau. Aan meerdere gemeenten is een decentralisatieuitkering verstrekt voor het begeleiden van kwetsbare jongeren in het kader van preventie van ondermijnende criminaliteit. Hiervoor is een bijdrage gedaan aan het Gemeentefonds van € 1,2 miljoen.

Bekostiging

De RCN-unit SZW is een bij de Rijksdienst Caribisch Nederland gepositioneerd onderdeel van het departement dat namens de Minister is belast met uitkeringsverstrekking, vergunningverlening en arbeidsinspectie in Caribisch Nederland.

De uitvoeringskosten zijn € 2,5 miljoen lager uitgevallen dan voorzien bij de Begroting 2024. Dit heeft grotendeels te maken met vertraging bij de projecten voor ICT-ontwikkeling. € 0,9 miljoen is overgeboekt naar het Ministerie van BZK voor de basisdienstverlening van de Shared Service Organisatie Caribisch Nederland.

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

De Minister van SZW stelt de financiële kaders vast voor het uitvoeringsbudget van UWV (inclusief BKWI), de SVB en het IB, waarbinnen deze organisaties hun jaarplannen dienen op te stellen. Deze financiële kaders hebben alleen betrekking op de uitvoering van SZW-taken door genoemde ZBO’s. In de jaarplannen nemen UWV en de SVB een verdeling van de uitvoeringskosten naar wet en/of fonds op. De Minister stuurt in eerste aanleg op het totaalbudget per organisatie. Uitgangspunt daarbij is dat de organisaties zelfstandig de uitvoering organiseren en over de realisatie via het jaarverslag verantwoording afleggen aan de Minister van SZW.

De uitvoeringskosten van UWV en de SVB wijzigen gedurende de jaren als gevolg van beleidswijzigingen en van volumeontwikkelingen in de onderscheiden wetten. Voor een nadere toelichting op de volumeontwikkelingen wordt naar de desbetreffende artikelen verwezen.

Budgettaire ontwikkelingen

De totale uitvoeringskosten UWV vallen € 159,1 miljoen hoger uit dan begroot. Dit wordt grotendeels verklaard door de loon- en prijsbijstelling over 2024 (€ 131,6 miljoen). De totale uitvoeringskosten SVB vallen € 43,9 miljoen hoger uit dan begroot. Dit wordt grotendeels verklaard door de loon- en prijsbijstelling over 2024 (€ 18,9 miljoen).

In de tabellen 94 en 95 zijn de gerealiseerde uitvoeringskosten van UWV en de SVB toegedeeld aan de onderscheiden wetten en regelingen. Deze toedeling is extracomptabel.

Bijdrage aan nationale organisaties

De Landelijke Cliëntenraad (LCR) is een overlegorgaan ingesteld bij Wet SUWI waarin landelijke cliëntenorganisaties, vertegenwoordigers van gemeentelijke cliëntenraden en vertegenwoordigers van de centrale cliëntenraden van de SVB en UWV zitting hebben. De LCR heeft tot taak periodiek te overleggen met UWV, de SVB, de gemeenten en de Minister van SZW over onderwerpen op het terrein van werk en inkomen. De Minister van SZW stelt de financiële kaders vast voor de LCR, waarbinnen de LCR een jaarplan dient op te stellen. De uitgaven van de LCR zijn hoger dan begroot door hogere personeelskosten. SZW en LCR werken samen aan maatregelen om te voorkomen dat in 2025 het budget wordt overschreden.

Ontvangsten

De ontvangsten bedragen in 2024 circa € 90 miljoen. Dit betreffen verrekeningen over rijksgefinancierde regelingen met betrekking tot de uitvoeringskosten van UWV en SVB over 2023.