Een veiliger samenleving door een doelmatige en effectieve rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding, en door versterking van de bestuurlijke aanpak van criminaliteit door de decentrale overheden.

Veiligheid en lokaal bestuur

Op het gebied van de bestuurlijke aanpak van veiligheid en criminaliteitsbestrijding is de Minister van Veiligheid en Justitie belast met het ontwikkelen van een visie, het landelijk beleid en het faciliteren van gemeenten bij hun aanpak daarvan. Inspanningen zijn er op gericht het lokaal bestuur zo effectief en efficiënt als mogelijk in staat te stellen de lokale veiligheid te vergroten, onder andere door het bewaken van de bestuurlijke integriteit (Bibob) en de inzet van het Landelijk Informatie- en Expertise Centrum (LIEC) en de Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s). Daarnaast wordt er beleid ontwikkeld om de meest voorkomende vormen van overlast aan te pakken, zoals de overlast gerelateerd aan jeugdgroepen, alcohol, uitgaan, voetbal en evenementen. Dit wordt ingevuld samen met het lokale bestuur, onder andere via structureel overleg met de G4, de G32 en de VNG. Daarbij heeft de minister voornamelijk een stimulerende rol.

Opsporing en vervolging

Prestatie-indicatoren prioriteiten beleidsagenda

Indicatoren gewelddadige vermogenscriminaliteit

Coffeeshopbeleid

Coffeeshops zijn in 2013 besloten clubs; alleen toegankelijk voor en verkoop aan meerderjarige inwoners van Nederland op basis van lidmaatschap van de coffeeshop. Een coffeeshop heeft maximaal 2000 leden. Dit beleid geldt vanaf 1 januari 2013 in heel Nederland. Er wordt op toe gezien dat gemeenten en OM het aangescherpte beleid handhaven. De maatregelen maken een einde aan het huidige «open-deur-beleid» van de coffeeshops, leveren een bijdrage aan het kleiner en beheersbaar maken van de coffeeshop en aan het terugdringen van drugstoerisme, criminaliteit en de daarmee gepaard gaande overlast.

Prostitutie

Naar verwachting treedt de Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche begin 2013 in werking. In het wetsvoorstel wordt ondermeer een verplicht en uniform vergunningsstelsel voor alle seksbedrijven ingevoerd en kunnen gemeenten een nuloptie instellen voor prostitutiebedrijven; dat wil zeggen dat zij kunnen besluiten geen enkel prostitutiebedrijf een vergunning te verlenen. Voorts wordt een registratieplicht voor prostituees en een leeftijdsverhoging van 18 naar 21 jaar voorgesteld.

Bibob

Inwerkingtreding van het wetsvoorstel Evaluatie- en Uitbreidingswet Bibob wordt voorzien op 1 januari 2013. Bestuursorganen zullen bij inwerkingtreding zorgvuldig worden begeleid bij het implementeren van de nieuwe toepassingsgebieden en -mogelijkheden, onder andere door het Landelijk Bureau Bibob en de RIEC’s. Deze ondersteunen bestuursorganen zowel passief (werkmethoden, informatiemateriaal) als actief (voorlichtingen, opleidingen) bij het realiseren van een efficiënte en effectieve werkwijze. Tegelijk is in 2012 onderzocht welke bestuurlijke maatregelen mogelijk zijn voor gebiedsgerichte toepassing en preventieve sluitingsbevoegdheid voor niet vergunningplichtige ondernemingen. Eventuele aanbevelingen uit dit traject worden in 2013 ter hand genomen.

Financieel-economische criminaliteit

Eind 2012 wordt het wetsvoorstel bestrijding financieel-economische criminaliteit naar de Tweede Kamer gestuurd. In dit wetsvoorstel is een pakket aan maatregelen opgenomen om de bestrijding van financieel-economische criminaliteit te versterken (onder andere het verhogen van de strafmaat voor witwassen, en het verhogen van de verjaringstermijn voor corruptie en financieel-economische delicten).

Pv-vergoedingen bestuurlijke strafbeschikking

Bij de inwerkingtreding van de bestuurlijke strafbeschikking overlast in 2009 is tussen het Ministerie van Veiligheid en Justitie en de VNG afgesproken dat gemeenten een vergoeding krijgen voor de kosten die zij maken voor het uitschrijven van processen-verbaal (pv's) in het kader van de bestuurlijke strafbeschikking overlast. De huidige pv-vergoedingsregeling loopt tot 1 januari 2013. Op dit moment wordt de pv-vergoedingsregeling herzien, mede op basis van een in mei 2012 afgeronde evaluatie van de bestuurlijke strafbeschikking overlast en de pv-vergoedingsregeling.

Digitalisering strafrechtsketen

Naar aanleiding van het rapport «Prestaties in de strafrechtketen» van de Algemene Rekenkamer wordt de samenhang tussen innovaties en de regie daarop verbeterd. Dit gebeurt in het Programma «Versterking Prestatie Strafrechtketen» (VPS). Het doel van het programma is optimalisering van de effectiviteit en de efficiency van de strafrechtketen. Het primaire resultaat is dat zaken niet alleen sneller maar ook beter worden afgedaan en ongewenste uitval wordt voorkomen. Onderdeel van dit programma is het project Digitaal Proces Dossier (DPD). Het doel van dit project is om te zorgen dat politie, OM en de rechtspraak in staat zijn om het digitale procesdossier te gebruiken en met elkaar uit te wisselen.

Programma Herontwerp Keten Strafrechtelijke Handhaving (HKS)

In 2012 is begonnen met een gefaseerde uitrol van de herziene gerechtelijke kaart naar alle regio’s en andere ketenpartners. Het traject beslaat voor iedere deelnemende organisatie vier tranches van circa een half jaar. Na elke tranche worden per regionale ketenpartner resultaten opgeleverd die bijdragen aan verkorting van doorlooptijden. Medio 2013 zal het Ministerie van Veiligheid en Justitie de facilitering van de pilotregio’s gefaseerd beëindigen. Eind 2014 gebeurt dit voor de laatst aan te sluiten regio’s. Voor een goede borging van methodiek en projectresultaten wordt gezorgd.

33.1 Apparaatsuitgaven

Openbaar Ministerie

Het Openbaar Ministerie bepaalt als enige instantie in Nederland wie voor de strafrechter moet verschijnen en voor welk strafbaar feit. Het OM maakt deel uit van de rechterlijke macht, maar de leden van het OM zijn, anders dan de rechters, niet met rechtspraak belast. Het OM bestaat uit officieren van justitie, advocaten-generaal en procureurs-generaal en wordt wel aangeduid als de «staande magistratuur», ter onderscheiding van de zittende magistratuur (de rechters). In tegenstelling tot de rechters worden de leden van het OM niet voor het leven benoemd. In de Wet op de rechterlijke organisatie wordt de taak van het OM als volgt omschreven: «Het OM is belast met de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde en met andere bij wet vastgestelde taken.» In de praktijk van het strafrecht is de hoofdtaak van het OM te verdelen in de opsporing van strafbare feiten, de vervolging van strafbare feiten en de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van strafvonnissen.

Productiegegevens

Toelichting

De prognoses zijn schattingen ten behoeve van een goede capaciteitsplanning in de keten. De aantallen zijn afkomstig uit de instroomraming van het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ), zoals vastgesteld in het najaar van 2011. De feitelijke realisaties over 2011 en begin 2012 laten een flinke toename zien ten opzichte van deze PMJ-raming. De prognoses zijn op dit moment met relatief veel onzekerheid omgeven als gevolg van de samenloop van ontwikkelingen in de complexe omgeving van het OM, zoals: implementatie van de OM-afdoening, de invoering van de werkwijze ZSM, het wegwerken van voorraden, invoering van de Nationale Politie en Herziene Gerechtelijke Kaart en vermindering van administratieve lasten.

33.2 Bestuur, Informatie en Technologie

Bijdrage mede-overheden

Regionale Informatie en Expertise Centra / Landelijk Informatie en Expertise Centrum (RIEC's/LIEC)

De aanpak van georganiseerde misdaad vraagt om een georganiseerde overheid. Daarom zijn er 10 RIEC’s en een LIEC in Nederland. De RIEC’s zijn expertisecentra op het gebied van de (bestuurlijke) aanpak van georganiseerde criminaliteit. Zij ontwikkelen en ondersteunen regionaal bestuurlijke interventies en combineren die eventueel met de fiscale en strafrechtelijke aanpak. Doelstelling is een structurele gezamenlijke aanpak van de georganiseerde misdaad. Binnen de RIEC’s is sprake van samenwerking met de gehele keten. Het LIEC vervult deze rol op landelijk niveau en is daarnaast een shared service center voor de RIEC’s. Daarnaast is het doel de werkwijzen van de RIEC’s zoveel mogelijk te stroomlijnen en de onderlinge afstemming te ondersteunen.

Subsidies

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

Het CCV ontvangt een subsidie om kennis en instrumenten te ontwikkelen op het terrein van criminaliteitspreventie en veiligheid. Het CCV stimuleert samenwerking tussen publieke en private organisaties om criminaliteit integraal terug te dringen. Het CCV richt zich op lokale, regionale en nationale overheden, instellingen en brancheorganisaties (bijvoorbeeld gemeenten, VenJ, BZK, VNO-NCW, VNG). Via onder andere bijeenkomsten, publicaties, instrumenten en de website ondersteunt het CCV professionals op het gebied van criminaliteitspreventie en veiligheid. Ook speelt het CCV een rol als neutrale «kennismakelaar» in het veiligheidsdomein die probeert vraag en aanbod te verbinden en betrokkenen aan elkaar te koppelen.

Keurmerk veilig ondernemen

Bedrijventerreinen en winkelgebieden komen voor KVO- certificatie in aanmerking als zij een aantal structurele maatregelen op het gebied van veiligheid treffen. Samenwerking tussen verschillende organisaties staat hierbij centraal. Met maatregelen zoals inbraak-, overval- en brandbeveiliging zorgt het KVO voor een veiliger werkomgeving. Doelstelling is het doen afnemen van bedrijfsschade. Op deze wijze draagt het KVO bij aan de aanpak van criminaliteit voor de politie en brandveiligheid voor de brandweer.

33.3 Opsporing en vervolging

Bijdragen BLD

Nederlands Forensisch Instituut (NFI)

Het NFI levert forensische diensten met behulp van state-of-the-art technologie en wetenschap. Het NFI verleent diensten binnen de strafrechtsketen, onder andere aan het OM en de politie. Ook kan een advocaat in een strafzaak de stafofficier of de rechter-commissaris verzoeken om het NFI een onderzoek te laten uitvoeren. Het NFI levert daarnaast diensten aan andere personen of instanties, zoals het Joegoslavië Tribunaal, de Immigratie- en Naturalisatiedienst, buitenlandse politie of justitie of aan bijzondere opsporingsdiensten. Meer informatie over NFI is te vinden in de baten-lastenparagraaf van het NFI.

Dienst Justitiële uitvoeringsdienst Toetsing, Integriteit en Screening (Justis)

De Dienst Justis is de screeningsautoriteit van het Ministerie van Veiligheid en Justitie op het gebied van integriteit. Justis toetst of partijen die bepaalde verklaringen en vergunningen aanvragen, aan integriteitseisen voldoen. Deze screening van betrouwbaarheid vermindert veiligheidsrisico's en draagt zo bij aan een integere en veiligere samenleving.

Justis:

• • toetst de opleidingseisen en betrouwbaarheid van iemand die buitengewoon opsporingsambtenaar wil worden;

• • verleent de vergunning om beveiligingswerkzaamheden te verrichten en de toestemming om met de leiding van de organisatie te mogen worden belast;

• • behandelt in geval van weigering of intrekking van de wapenvergunning door de korpschef (bij vrees voor misbruik) de beroepschriften en vervolgprocedures;

• • verleent in bepaalde gevallen wapenvergunningen, bijvoorbeeld voor wapens voor musea.

Dienst Roerende Zaken (DRZ)

De Dienst Roerende Zaken (DRZ) is een agentschap van het Ministerie van Financiën en is de specialist op het gebied van de afstoting van roerende zaken rijksbreed. DRZ vernietigt, bewaart of verkoopt goederen die door justitie of door andere officiële opsporingsinstanties in beslag zijn genomen.

Bijdragen ZBO/RWT

Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen (NRGD)

Het NRGD waarborgt en bevordert de kwaliteit van de inbreng van deskundigen in de rechtsgang. Indien een deskundige, zoals een psycholoog, toxicoloog of orthopedagoog, zich als gerechtelijk deskundige wil laten registreren, dient de aanmelding getoetst te worden door het NRGD. Het NRGD heeft een wettelijke basis (Wet deskundigen in strafzaken) en is onafhankelijk.

Bijdragen mede-overheden

Pv-vergoedingen bestuurlijke strafbeschikking

Bij de inwerkingtreding van de bestuurlijke strafbeschikking overlast in 2009 is tussen het Ministerie van Veiligheid en Justitie en de VNG afgesproken dat gemeenten een vergoeding krijgen voor de kosten die zij maken voor het uitschrijven van processen-verbaal (pv's) in het kader van de bestuurlijke strafbeschikking overlast. Hiervoor is maximaal € 14 mln. beschikbaar. De vergoeding is niet kostendekkend voor gemeenten, maar is bedoeld als een tegemoetkoming in de door hen gemaakte kosten voor de handhaving van overlastfeiten door gemeentelijke BOA's. De huidige pv-vergoedingsregeling loopt tot 1 januari 2013. Op dit moment wordt de pv-vergoedingsregeling, mede op basis van een op 16 mei 2012 afgeronde evaluatie van de bestuurlijke strafbeschikking overlast en de pv-vergoedingsregeling, herzien.

Staatkundige hervorming Nederlandse Antillen (shna)

Het Ministerie van Veiligheid en Justitie levert een financiële bijdrage aan:

• • het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba (de BES-eilanden). In deze bijdrage is ook de financiering van de Beheerraad opgenomen;

• • het Parket van het Openbaar Ministerie op de BES-eilanden;

• • de Raad voor de rechtshandhaving (samen met de landen Curaçao en Sint Maarten);

• • het Parket van de Procureur-Generaal;

• • de rechtsbijstand.

FIU-NL

De Financial Intelligence Unit – Nederland (FIU-NL) is een overheidsinstantie waaraan ongebruikelijke transacties of zaken te maken met witwassen van geld of financiering van terrorisme gemeld dienen te worden. In alle landen die zich aan de regels van de Financial Action Taskforce (FATF) houden bestaat een soortgelijk FIU. Het doel van de FIU-NL is om nationaal en internationaal een bijdrage te leveren aan de versterking van de kwaliteit van opsporing en vervolging en het voorkomen en bestrijden van misdaad en in het bijzonder misdaden omtrent witwassen en de financiering van terrorisme. Op basis van de Wet ter voorkoming van witwassen en de financiering van terrorisme (Wwft) zijn diverse instellingen bij wet verplicht om ongebruikelijke transacties te melden bij de FIU-NL. Het FIU-NET levert een bijdrage aan de integriteit van het financiële stelsel door het ter beschikking stellen van verzamelde, geregistreerde, bewerkte en geanalyseerde «transactie» informatie (de ongebruikelijke transacties) en expertise aan opsporings-, inlichtingen- en veiligheidsdiensten in binnen- en buitenland.

Kengetallen FIU-NL

Opdrachten

Schadeloosstellingen

Schadeloosstellingen zijn ook mogelijk buiten de strafrechtelijke keten, zoals vergoedingen vanwege onrechtmatige vreemdelingenbewaring en in het geval van Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ). Daarnaast kunnen ook vergoedingen worden verstrekt voor bijvoorbeeld kosten voor juridische bijstand.

Keten Informatie Management (KIM)

Dit betreft de opdracht om als strategisch beheerder van de keteninformatievoorziening de innovatie van informatiegestuurde opsporing, vervolging en executie te realiseren. Deze opdracht kent de volgende sporen:

• – Invoeren van een Digitaal Proces Dossier waarmee een integraal persoonsbeeld in de strafrechtsketen wordt gerealiseerd; het optimaliseren van identificatie en verificatie van verdachten waaronder het faciliteren van het <<Vreemdeling in de Strafrechtketen (VRIS)>> protocol;

• – Het E-justice programma gericht op verbetering van de digitale toegankelijkheid van het rechtsbestel;

• – Het actualiseren van de balans tussen veiligheid en privacy door toepassing van de <<privacy by design>> principes in de registers en indexen betrekking hebbend op persoonsgegevens van justitiabelen.

Onrechtmatige Detentie

Ten laste van dit budget worden de vergoedingen aan ex-justitiabelen verantwoord, waarvan is vastgesteld, op basis van het verloop van strafproces en het eventuele vervolg met betrekking tot de ten uitvoerlegging van een opgelegde sanctie, dat recht is ontstaan op een vergoeding. Over het algemeen worden deze vergoedingen vastgesteld door de rechter. Van een vergoeding kan bijvoorbeeld sprake zijn, wanneer een verdachte wordt vrijgesproken van een ten laste gelegd feit en in de periode voor de vrijspraak in voorlopige hechtenis heeft gezeten.

Programma Herontwerp Keten Strafrechtelijke Handhaving (HKS)

OM, ZM en Reclassering Nederland zijn met ingang van juni 2011 in drie pilotregio’s (Haarlem- Alkmaar, Arnhem-Zutphen en Maastricht-Roermond) gestart met verbeterprojecten om te komen tot een snellere en betere afhandeling van (in eerste instantie) standaard strafzaken. Professionals van verschillende ketenpartners maken daarbij gebruik van een beproefde methodiek, Lean Six Sigma die tot doel heeft werkprocessen in één keer goed uit te voeren door verspillingen, zoals onnodige wachttijden, te elimineren. Dit heeft een onmiddellijk effect op de doorlooptijden. Uiteindelijk moet de Lean Six Sigma werkwijze een integraal onderdeel worden van de reguliere besturing en bedrijfsvoering van de afzonderlijke ketenorganisaties. Er wordt echter niet enkel een verkorting van doorlooptijden beoogd, maar ook een kwalitatief betere afdoening van strafzaken, betere samenwerking tussen de ketenpartners en daarmee betere prestaties van de keten als geheel.

Gerechtskosten OM

Ten laste van dit budget worden de uitgaven gebracht die betrekking hebben op deskundigen, tolken en vertalers, die een bijdrage leveren aan het strafproces en worden bekostigd in overeenstemming met het Besluit tarieven in strafzaken.

Innovatieagenda

Op 31 oktober 2011 heeft de Minister van Veiligheid en Justitie de Innovatieagenda rechtsbestel naar de Tweede Kamer gestuurd (TK 2011–2012, 33 071, nr. 5). Deze innovatieagenda heeft tot doel geschiloplossing in civielrechtelijke en bestuursrechtelijke procedures te verbeteren (eenvoudiger, sneller en/of effectiever). De Innovatieagenda bestaat uit drie onderdelen: verbetering van gerechtelijke procedures, verbetering van buitengerechtelijke procedures en verbeteringen in het rechtsbestel.

Bij verbeteringen van gerechtelijke procedures gaat het bijvoorbeeld om het verbeteren van de digitale toegankelijkheid en procesinnovatie bij de Rechtspraak. Verbetering van buitengerechtelijke geschiloplossing heeft betrekking op het bevorderen van mediation, het moderniseren van arbitrage en het versterken van de geschillencommissies. Verbeteringen in het rechtsbestel beogen het stelsel effectiever te maken, bijvoorbeeld door het versterken van de filterende functie van het Juridisch Loket en het vaker toepassen van videoconferentie door rechtbanken.

In 2013 wordt in het bijzonder de digitalisering bij de rechtspraak verder vormgegeven. Bijvoorbeeld in het project e-kantonrechter, een digitale procedure die partijen in de gelegenheid stelt gezamenlijk hun geschil in een beveiligde elektronische omgeving aan de kantonrechter voor te leggen.