Het bevorderen van goed bestuur door een bijdrage te leveren aan het versterken van de rechtsstaat van de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Dit krijgt vorm door samenwerking op het gebied van veiligheid, rechtshandhaving en grensbewaking en ondersteuning van de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor:

Stimuleren

Rechtshandhaving en veiligheid zijn aangelegenheden van de landen van het Koninkrijk. De minister stimuleert de versterking van de rechtsstaat in Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Dit doet de minister door de landen te ondersteunen en invulling en uitvoering te geven aan samenwerkingsregelingen en rijkswetten. Daarbij werkt de minister nauw samen met de betrokken bewindspersonen van de Ministeries van Justitie en Veiligheid, Financiën en Defensie, die de operationele capaciteit voor de ondersteuning en versterking leveren.

Deze ondersteuning komt voort uit artikel 36 van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden waarin is bepaald dat de landen binnen het Koninkrijk elkaar hulp en bijstand verlenen, en komt tot stand door het treffen van onderlinge regelingen op grond van artikel 38, eerste lid, van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden.

Budgetwijziging duurzame ondermijningsaanpak Cariben

Het kabinet stelt vanaf 2022 structureel € 12 mln. beschikbaar om de tijdelijke en projectmatige aanpak op het gebied van ondermijning om te zetten naar een structurele versterking van de betrokken organisaties (Kamerstukken II 2020/21, 29911 nr. 13). Daarnaast stelt het kabinet met het akkoord over de derde tranche liquiditeitssteun extra middelen beschikbaar voor de uitbreiding van de duurzame ondermijningsaanpak op Curacao en Aruba, oplopend tot jaarlijks € 12,9 mln. in 2025 (Kamerstukken II 2020/21, 35420, nr. 177 en Kamerstukken II 2020/21, 35420, nr. 186). Hiermee komt de totale investering in de ondermijningsketen op jaarlijks € 24,9 mln. vanaf 2025. Met deze extra gelden zal worden ingezet op een structurele, integrale en gezamenlijke aanpak van ondermijning.

Budgetwijziging detentie Sint Maarten

Met het akkoord van 22 december 2020 over de derde tranche liquiditeitssteun stelde het kabinet een bedrag van € 30 mln. beschikbaar voor het gevangeniswezen in Sint Maarten, ten behoeve van de bouw van een nieuwe gevangenis (€ 20 mln. in 2022) en structurele verbeteringen van de detentieomstandigheden (€ 10 mln. verdeeld over vijf jaar, vanaf 2022 tot en met 2026 (Kamerstukken II 2020/21, 35420, nr. 224).

Budgetwijziging Grensbewaking

Ter uitvoering van de maatregelen in de landspakketten zijn de landen in het Koninkrijk op 4 februari 2021 een nieuw protocol ter versterking van het grenstoezicht overeengekomen (Kamerstukken II 2020/21, 35570 IV, nr. 33). In dit kader stelt de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties structureel personeel van de Koninklijke Marechaussee (bovenop de bestaande flexibele pool van 43 voltijdsequivalenten) en Douane Nederland beschikbaar. Bovendien stelt BZK tot en met 2024 middelen beschikbaar voor de (materiële) toerusting van de lokale diensten van de Caribische landen van het Koninkrijk ter versterking van het grenstoezicht.

Budgetflexibiliteit

Van het totale uitgavenbudget op artikel 1 is 88,3% juridisch verplicht en dit kent de volgende onderverdeling:

Opdrachten

Het opdrachtenbudget is voor 0% juridisch verplicht.

Bijdrage aan medeoverheden

De bijdragen aan medeoverheden zijn voor 0% juridisch verplicht omdat de overeenkomsten met de Landen nog niet zijn ondertekend.

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

De bijdragen aan internationale organisaties zijn voor 100% juridisch verplicht. Dit betreft een opdracht aan de United Nations Office for Project Services (UNOPS) in het kader van het landspakket met Sint Maarten.

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

De bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken zijn voor 100% juridisch verplicht. De uitgaven zijn voor onbepaalde tijd vastgelegd in de beheersovereenkomst Koninklijke Marechaussee (KMar) en het Ministerie van BZK. De uitgaven voor de rechterlijke macht zijn vastgelegd in de uitzendregeling voor rechters en ambtenaren.

Opdrachten

Detentie Algemeen

Vanuit het akkoord over de derde tranche liquiditeitssteun van 22 december 2020 met Sint Maarten is er € 30 mln. beschikbaar gesteld voor verbetering van het gevangeniswezen in Sint Maarten (Kamerstukken II, 2020/21, 35420, nr. 203). Hiervan zal € 10 mln. ten goede komen aan onderdelen van het gevangeniswezen die niet vallen onder de bouw van de gevangenis1, zoals het verbeteren van immateriële aspecten die al langere tijd in Sint Maarten niet op orde zijn. Activiteiten kunnen worden aangedragen door Sint Maarten zelf, maar worden ook ontleend aan het door Sint Maarten uit te voeren plan van aanpak detentie bij de Samenwerkingsregeling waarborging plannen van aanpak landstaken Curaçao en Sint Maarten. (Kamerstukken II, 2020/21, 35420, nr. 224). Het budget van € 10 mln. zal gelijk worden verdeeld worden over vijf begrotingsjaren, te beginnen in 2022 en eindigend in 2026.

Bijdrage aan medeoverheden

Overige bijstand aan Landen

Ter uitvoering van de maatregelen in de landspakketten zijn de landen in het Koninkrijk op 4 februari 2021 een nieuw protocol ter versterking van het grenstoezicht overeengekomen (Kamerstukken II 2020/21, 35570 IV, nr. 33). Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) zal de materiële behoefte financieren die voortvloeit uit de vervolgafspraken die binnen de kaders van dit protocol gemaakt worden. Daarnaast ondersteunt BZK met deze middelen de realisatie van 24/7 Kustwacht Caribisch Gebied in het Caribisch deel van het Koninkrijk.

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

Detentie Vastgoed

Met € 20 mln. van de beschikbaar gestelde € 30 mln. zal de bouw van een nieuwe gevangenis in Sint Maarten deels worden gefinancierd2. In het landspakket overeengekomen akkoord van 22 december 2020 is opgenomen dat Nederland en Sint Maarten gezamenlijk opdracht zullen geven aan de United Nations Office for Project Services (UNOPS) voor de bouw van een nieuwe gevangenis (Kamerstukken II, 2019/20, 35300 IV, nr. 73).

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

Grensbewaking (Defensie)

Nederland stelt voor onbepaalde tijd personeel van de Koninklijke Marechaussee (KMar) beschikbaar ter ondersteuning van het grenstoezicht in Aruba, Curaçao en Sint Maarten conform het protocol inzake de inzet van personeel vanuit de flexibel inzetbare pool Koninklijke Marechaussee (Kamerstukken II 2018/19, 35000 IV, nr. 40). Deze flexibele pool van 43 voltijdsequivalenten levert een bijdrage aan de uitvoering van grensgerelateerde politietaken in de landen. Het gaat hierbij om grensbewaking, het uitvoeren van de politietaak op respectievelijk de luchthaven en de maritieme grenzen, de bestrijding van drugs-, wapen- en migratiecriminaliteit.

Aanvullend zijn de landen, ter uitvoering van de maatregelen in de landspakketten, op 4 februari 2021 een nieuw protocol ter versterking van het grenstoezicht overeengekomen (Kamerstukken II 2020/21, 35570 IV, nr. 33). In dit kader stelt de Minister van BZK extra personeel van de KMar beschikbaar, bovenop de 43 voltijdsequivalenten uit de flexibele inzetbare pool KMar. Op basis van dit nieuwe protocol zal de KMar de lokale diensten versterken met als doel om de transnationale georganiseerde (ondermijnende) criminaliteit te bestrijden. De operationele inzet van de medewerkers vanuit de flexpool en voortkomend uit het nieuwe vindt plaats onder het bevoegd gezag van het land waar de betreffende werkzaamheden worden verricht.

Recherchecapaciteit (JenV)

Zoals vastgelegd in de Rijkswet Politie van Curaçao, van Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba en het Protocol inzake gespecialiseerde recherchesamenwerking heeft het Recherche Samenwerkingsteam (RST) de taak om zware, georganiseerde en grensoverschrijdende criminaliteit te bestrijden. Daaronder valt tevens criminaliteit die een ernstige inbreuk maakt op de rechtsorde, waaronder ondermijning en corruptie. Daarnaast verricht het RST de afhandeling van internationale rechtshulpverzoeken op dit gebied. Het RST werkt onder gezag van de lokale openbaar ministeries.

Jaarlijks worden de budgetten van de begroting van Koninkrijksrelaties (KR) ten behoeve van het RST overgeheveld naar de begroting van Justitie en Veiligheid (JenV). Hiermee wordt recht gedaan aan de Politiewet 2012, die bepaalt dat alleen de Minister van JenV opdrachten aan de Politie mag verstrekken. Het beleidsmatig instrument wordt in de begroting van het Ministerie van BZK verantwoord, gezien haar politieke verantwoordelijkheid voor het beschikbaar stellen van de middelen.

Deze middelen worden aan het RST beschikbaar gesteld ten behoeve van de duurzame ondermijningsaanpak en de uitbreiding op Curaçao en Aruba. Daarmee wordt bijgedragen aan een duurzame, regionale en integrale aanpak van ondermijning.

Rechterlijke macht (JenV)

Ter versterking van de rechtsstaat is volledige bezetting van de openbaar ministeries en het Gemeenschappelijk Hof van groot belang. Vanwege een gebrek aan lokale personele capaciteit draagt Nederland hier op verzoek van de landen aan bij door het ter beschikking stellen van officieren van justitie en rechters. Deze treden in lokale dienst, waarbij een buitenlandtoelage wordt vergoed door het Ministerie van BZK.

Bij het Openbaar Ministerie en het Gemeenschappelijk Hof werken ook officieren van justitie en rechters specifiek ten behoeve van de ondermijningsaanpak. Als gevolg van de extra middelen voor de uitbreiding van de ondermijningsaanpak op Curaçao en Aruba kunnen de organisaties meer capaciteit beschikbaar stellen.

Douane (Financiën)

BZK stelt voor onbepaalde tijd personeel van Douane Nederland beschikbaar ter ondersteuning van grenstoezicht in Aruba, Curaçao en Sint Maarten in het kader van protocol grenstoezicht. Douane Nederland zal de lokale diensten met operationele capaciteit ondersteunen en de benodigde opleidingen verzorgen met het doel om de transnationale georganiseerde (ondermijnende) criminaliteit te bestrijden.