Het bewerkstelligen van een merkbare positieve verandering in het leven van de burgers in de Caribische delen van het Koninkrijk door te ondersteunen bij het creëren van een betrouwbare en goed functionerende overheid. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) draagt daaraan bij middels het versterken van de uitvoeringskracht, het inzetten van kennis en expertise en het coördineren van de inzet van het Rijk.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor:

Stimuleren

• – De minister ondersteunt waar gewenst en mogelijk de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitvoering van taken door middel van technische assistentie en het delen van kennis.

• – De minister ondersteunt waar gewenst en mogelijk de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitvoering van taken door middel van praktische samenwerking en het opzetten van samenwerkingsovereenkomsten.

Regisseren

• – De minister coördineert de rijksbrede inzet in Caribisch Nederland en bevordert de integrale samenwerking.

• – De minister is verantwoordelijk voor het bevorderen van goed bestuur in Caribisch Nederland.

• – De minister geeft invulling aan zijn taken zoals omschreven in de Rijkswet financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten (Rft), Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft), het protocol Afspraken tussen de regeringen van Aruba en Nederland over de openbare financiën van Aruba en het protocol Aruba-Nederland 2019-2021.

• – De minister houdt financieel toezicht op de openbare lichamen op basis van de Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (FinBES).

Caribisch orgaan voor hervorming en ontwikkeling

Als onderdeel van de financiële steun aan de Caribische landen in het kader van de Covid-19 pandemie wordt bij Rijkswet een Caribisch orgaan voor hervorming en ontwikkeling (COHO) opgericht. Dit orgaan gaat toezicht houden op en ondersteuning bieden bij de uitvoering van hervormingsmaatregelen door de landen. Het COHO wordt een bestuursorgaan met zelfstandige, wettelijke taken. De Minister van BZK is dan verantwoordelijk voor een adequate aansturing van en toezicht op het COHO.

Bonaire International Airport

Betreft een eenmalige subsidie ter compensatie van de omzetderving in 2020 van Bonaire International Airport (BIA) door de Covid-19 pandemie. Het bedrag is berekend op basis van de gemiste geprognotiseerde derving van luchthavenbelasting als gevolg van de Covid-19 pandemie vanaf maart 2020 tot eind 2020. De middelen zijn eind 2020 als (100%) voorschot verstrekt. De subsidie wordt vastgesteld op maximaal het exploitatietekort over 2020.

Budgetflexibiliteit

Van het totale uitgavenbudget op artikel 4 is 52,5% juridisch verplicht en dit kent de volgende onderverdeling:

Subsidies

Het subsidiebudget is voor 44% juridisch verplicht. Dit betreft onder andere een subsidie aan UNICEF.

Opdrachten

De opdrachtenbudgetten zijn voor 0% juridisch verplicht.

Inkomensoverdrachten

De inkomstenoverdrachten zijn voor 100% juridisch verplicht. De uitgaven voor inkomstenoverdracht liggen vast in de Vaste verrekenkoersregeling pensioenen (1990). Daarnaast is Nederland volgens artikel 4 lid 3 van de Onderlinge regeling rechtsopvolging en boedelscheiding Algemeen Pensioenfonds Nederlandse alsmede de rechtsopvolging van een aantal niet kapitaal gefinancierde pensioen(vervangende) verplichtingen van het Land de Nederlandse Antillen verplicht de pensioenen en uitkeringen van gewezen politieke ambtsdragers van de eilandgebieden Bonaire, Sint Eustatius en Saba te betalen (Stcrt. 2010, 14723).

Bijdrage aan ZBO/ RWT's

De bijdragen aan ZBO/ RWT's zijn voor 0% juridisch verplicht. Het Caribisch orgaan voor hervorming en ontwikkeling is integraal onderdeel uit de landspakketten maar nog niet contractueel verplicht.

Bijdrage aan medeoverheden

De bijdragen aan medeoverheden zijn voor 91,0% juridisch verplicht. Dit betreft onder andere afspraken uit het landspakket met Curaçao.

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

De bijdragen aan (inter-)nationale organisaties zijn voor 0% juridisch verplicht.

4.1 Curaçao, Sint Maarten en Aruba

Opdrachten

Opdrachten landen

Afhankelijk van de vraag en behoefte van het lokaal bestuur worden vanuit de begroting van Koninkrijksrelaties gerichte opdrachten aan organisaties betaald die als doel hebben goed bestuur en gezonde overheidsfinanciën te bevorderen. Hiermee wordt de uitvoeringskracht van de overheden in de landen bevorderd, rekening houdend met lokale omstandigheden en de specifieke bestuurlijke context per land.

Inkomensoverdrachten

Toeslagen op pensioenen NA

Conform de regeling vaste verrekenkoers pensioeninkomen voormalig Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse pensioengerechtigden worden nadelige koersverschillen als gevolg van wisselkoersfluctuatie tussen de Antilliaanse gulden (ANG) en Arubaanse florin (AWG) enerzijds en de Euro (€) anderzijds gecompenseerd uit de begroting van Koninkrijksrelaties.

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

Caribisch orgaan voor hervorming en ontwikkeling

Als onderdeel van de financiële steun aan de Caribische landen in het kader van de Covid-19 pandemie wordt bij Rijkswet een Caribisch orgaan voor hervorming en ontwikkeling (COHO) opgericht. Dit orgaan gaat toezicht houden op en ondersteuning bieden bij de uitvoering van hervormingsmaatregelen door de landen. Het COHO wordt een bestuursorgaan met zelfstandige, wettelijke taken.

Met Aruba, Curaçao als Sint Maarten zijn afspraken gemaakt voor het uitvoeren van een landspakket in ruil voor financiële steun van Nederland. Dit landspakket omvat een breed palet aan hervormingen en investeringen op de volgende gebieden: financieel beheer; kosten en effectiviteit van de publieke sector; belastingen; de financiële sector; de economie; zorg; onderwijs en het versterken van de rechtsstaat. Dit moet bijdragen aan de weerbaarheid en veerkracht van economie en samenleving. De landen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van deze maatregelen. Het COHO ondersteunt de ontwikkeling en uitvoering van de maatregelen, onder meer in de vorm van technische assistentie. Periodiek wordt een gezamenlijke uitvoeringsagenda opgesteld door het COHO en de landen om de afspraken in de landspakketten nader te concretiseren. Het COHO monitort vervolgens de voortgang in de uitvoering van de maatregelen en stelt tenminste ieder half jaar een uitvoeringsrapportage op. Het COHO budget wordt besteed aan apparaatskosten COHO en programmakosten voor de financiering van onder meer technische assistentie.

Bijdrage aan medeoverheden

Bijdrage aan landen

Als onderdeel van de overeenkomst Landspakket Curaçao zijn middelen gereserveerd voor steunverlening aan het bedrijfsleven. Er wordt momenteel met Curaçao onderhandeld over hoe deze middelen in 2022 tot uitgave zullen komen.

Onderwijshuisvesting Curaçao

Bij het instemmen met het landspakket Curaçao en de ontwerp consensus Rijkswet COHO heeft Nederland aan Curaçao een bijdrage toegezegd van totaal € 30 mln. ten behoeve van verbetering van de onderwijshuisvesting. Hiervan is inmiddels € 0,5 mln. door middel van een subsidie verleend. Het resterende bedrag zal in tranches worden verleend, conform een strategisch huisvestingsplan, waarvan € 10,0 mln. in 2022.

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

Diverse bijdragen

Dit betreft het Kleine Projecten Fonds waarmee de vertegenwoordiging van Nederland op Aruba, Curaçao en Sint Maarten kleine projecten financiert.

4.2 Caribisch Nederland

Subsidies

Subsidies Caribisch Nederland

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijk (BZK) draagt bij aan het programma van UNICEF, gericht op het helpen van de openbare lichamen met het ontwikkelen van de kinderrechten. Dit programma is verlengd tot juli 2022. Belangrijk in het programma van UNICEF is ondersteuning bij gegevensverzameling, monitoring en evaluatie van effectief beleid. Ook is kinderrechteneducatie en -participatie net als in het vorige programma een belangrijk onderdeel. Verder wordt er ondersteuning bij communicatiecampagnes voor positief ouderschap waarbij ook nauw wordt samengewerkt met het programma Bes(t) 4 kids.

Opdrachten

Versterken bestuurs- en uitvoeringskracht

BZK richt zich op het verhogen van de kwaliteit en slagkracht van het openbaar bestuur op Caribisch Nederland en zet zich in om samen met de openbare lichamen de bestuurlijke kaders te versterken. Daarnaast wordt gericht de uitvoeringskracht van de ambtelijke apparaten van de openbare lichamen versterkt, rekening houdend met lokale omstandigheden en de specifieke bestuurlijke context per eiland. Er wordt door het ministerie geïnvesteerd in menselijk kapitaal, onder andere door middel van het trainen van de ambtelijke lokale apparaten, het voortzetten van het Talent Ontwikkelprogramma Bonaire en het gericht ondersteunen met kennis en expertise.

Afhankelijk van de vraag en behoefte van het lokaal bestuur in Caribisch Nederland, worden verder vanuit de begroting Koninkrijksrelaties gerichte opdrachten aan organisaties gefinancierd, die als doel hebben goed bestuur en gezonde overheidsfinanciën te bevorderen.

Inkomensoverdrachten

Pensioenen en uitkeringen politieke ambtsdragers

Uit deze middelen worden de rechtspositionele regelingen van (voormalige) politieke ambtsdragers gefinancierd. Het betreft de pensioenen van gewezen politieke gezagdragers van het voormalige land Nederlandse Antillen (bewindspersonen, statenleden en gezaghebbers) afkomstig van Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Met het opheffen van het land Nederlandse Antillen in 2010 is bepaald dat deze pensioenen ten laste van Nederland komen (Stcrt. 2010, 14723).

Bijdrage aan medeoverheden

Versterken bestuurs- en uitvoeringskracht

Op basis van de vraag en behoefte van het lokaal bestuur in Caribisch Nederland worden vanuit de begroting Koninkrijksrelaties middelen ter beschikking gesteld door middel van bijzondere uitkeringen, ten behoeve van bestuurlijke en sociaaleconomische initiatieven. Doel hiervan is om naast de vrije uitkering gericht initiatieven te kunnen ondersteunen op bestuurlijk of sociaaleconomische vlak. Dit gaat vaak gepaard met additionele begeleiding en ondersteuning vanuit Den Haag of expertise uit Europees Nederlandse gemeenten.

Deze initiatieven zijn onder meer vastgelegd in de verschillende meerjarenakkoorden, zoals het Bestuursakkoord Bonaire 2018-2022 en Saba Package 2019-2022 (Kamerstukken II 2018/19, 31568, nr. 207 en Kamerstukken II 2018/19, 35000 IV, nr. 66). In de akkoorden zijn afspraken gemaakt over de inzet van het Rijk en de inzet van de openbare lichamen. De Staatssecretaris van BZK zet in dit kader gerichte capaciteit en middelen in om opvolging aan de afspraken te geven. Het doel is om het ambtelijk apparaat te versterken en goed bestuur en financieel beheer te bevorderen.

Volgens artikel 94 Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba wordt jaarlijks uiterlijk op de derde woensdag van mei een overzicht van alle bijzondere uitkeringen gepubliceerd, met de daarvoor in de lopende begroting beschikbare bedragen.