13 | Spoorwegen | Ontwerp-begroting 2023 (1) | Mutaties via NvW en amendementen (2) | Vast-gestelde begroting 2023 (3)=(1+2) | Mutaties 1e supple-toire begroting (4) | Stand 1e supple-toire begroting (5)=(3+4) | Mutatie 2024 | Mutatie 2025 | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 2.520.017 | 163.000 | 2.683.017 | 252.920 | 2.935.937 | 72.459 | 411.207 | 192.804 | 281.914 | |
Uitgaven | 2.699.747 | 138.000 | 2.837.747 | ‒ 26.816 | 2.810.931 | ‒ 463 | 295.227 | 330.231 | 475.095 | |
waarvan juridisch verplicht | ||||||||||
13.02 | Exploitatie, onderhoud en vernieuwing | 1.990.766 | 1.990.766 | ‒ 18.735 | 1.972.031 | 53.043 | 57.404 | 10.532 | 11.051 | |
13.03 | Ontwikkeling | 506.053 | 138.000 | 644.053 | ‒ 9.018 | 635.035 | ‒ 77.499 | 222.320 | 311.579 | 454.399 |
13.03.01 | Aanleg personenvervoer | 286.268 | 286.268 | 153.682 | 439.950 | 107.354 | 146.755 | 100.200 | 127.381 | |
13.03.02 | Aanleg goederenvervoer | 112.785 | 112.785 | ‒ 27.967 | 84.818 | ‒ 40.366 | ‒ 26.393 | 56.946 | 19.802 | |
13.03.03 | Optimalisering gebruik | 2.000 | 2.000 | 705 | 2.705 | 666 | 1.173 | |||
13.03.04 | Planning en studies personenvervoer | 98.745 | 138.000 | 236.745 | ‒ 154.463 | 82.282 | ‒ 153.524 | 82.075 | 122.268 | 271.366 |
13.03.05 | Planning en studies goederenvervoer | 6.255 | 6.255 | 19.025 | 25.280 | 8.371 | 18.710 | 32.165 | 35.850 | |
13.04 | Geïntegreerde contractvormen/PPS | 202.928 | 202.928 | 937 | 203.865 | 23.993 | 15.503 | 8.120 | 9.645 | |
13.07 | Rente en aflossing | |||||||||
Ontvangsten | 209.263 | 209.263 | 67.174 | 276.437 | ‒ 1.000 | ‒ 1.000 | ‒ 1.000 | ‒ 1.000 | ||
13.09 | Ontvangsten | 209.263 | 209.263 | 67.174 | 276.437 | ‒ 1.000 | ‒ 1.000 | ‒ 1.000 | ‒ 1.000 | |
Toelichting
Verplichtingen
De verplichtingenophoging van € 252,9 miljoen in 2023 is voornamelijk het gevolg van:
– de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 475,7 miljoen);
– de actualisatie van de programmering (- € 353,7 miljoen);
– de afrekening voorschotten ProRail over het tweede deel van 2022 (€ 41,2 miljoen);
– overboekingen vanuit de reservering Woningbouwmiddelen op artikel 11.03 Reserveringen naar artikel 13 (€ 21 miljoen in 2023 en € 660 miljoen cumulatief over de periode 2023-2033). Deze overboekingen zijn nader toegelicht onder de uitgaven;
– een overboeking vanuit artikel 17 (programma ERTMS) naar artikel 13 (€ 11,8 miljoen). Deze overboeking wordt nader toegelicht onder de uitgaven;
– een overboeking van het beleidshoofdstuk XII naar het MF voor het programma Minder Hinder (€ 10 miljoen);
– over de periode van 2023 tot en met 2028 neemt het verplichtingenbudget jaarlijks met € 6,2 miljoen toe als gevolg van een overboeking uit het Provinciefonds. Deze overboeking is verwerkt als gevolg van ontvangen prijsbijstelling door BZK over de reeds teruggeboekte decentralisatie-uitkering naar IenW. Deze reeks wordt met terugwerkende kracht overgeboekt naar IenW;
– een prijsbijstelling op basis van nacalculatie over 2022 (€ 30,7 miljoen).
In 2025 neemt het verplichtingenbudget met € 16,4 miljoen toe n.a.v. een overboekingen vanuit artikel 11 naar artikel 13 voor de verkenning Oude Lijn (€ 9,2 miljoen) en n.a.v. een BO MIRT 2022 besluit voor de verlening twee sporen op Lage Zwaluwe waardoor de sporen geschikt worden gemaakt voor 740 meter treinen (€ 7,2 miljoen).
Uitgaven
13.02 Exploitatie, onderhoud en vernieuwing
Dit artikelonderdeel is in 2023 verlaagd met € 18,7 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door de verwerking van het saldo 2022 (€ 42,4 miljoen), een kasschuif van 2023 naar 2024 en 2025 (- € 76,6 miljoen), een overboeking naar hoofdstuk XII (- € 8 miljoen), een overboeking vanuit artikel 17.07 ERTMS (€ 6,5 miljoen) en de verwerking van de nacalculatie prijsstijging van 2022 (€ 15,9 miljoen).
Saldo 2022
In 2023 is het voordelig saldo uit 2022 (€ 42,4 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat er in 2022 € 42,4 miljoen minder is uitgegeven dat oorspronkelijk begroot. Dit is onder andere veroorzaakt door een lagere realisatie voor onderhoud sporen Tweede Maasvlakte en een betaling van de BTW gebruiksvergoeding die niet eind 2022 betaald is maar begin 2023. Het saldo wordt in 2023 aan dit artikelonderdeel toegevoegd, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.
Actualisatie programma exploitatie, onderhoud en vernieuwing
Naar aanleiding van het doorschuiven van productie door ProRail van 2023 naar 2024 en 2025 wordt € 76,6 miljoen vanuit 2023 doorgeschoven naar 2024 (€ 33,4 miljoen) en 2025 (€ 43,2 miljoen).
Overboeking naar HXII
De middelen voor de Tijdelijke subsidieregeling opstellen en rangeren spoorgoederenvervoer 2023–2025 worden overgeboekt naar HXII. Het gaat om € 8 miljoen. De middelen worden gerealiseerd op HXII.
Overboeking artikel 17.07 ERTMS
Conform de afspraak dat EOV kosten van beschikbare projecten in de eerst komende begrotingsindiening na het afgeven van de realisatiebeschikking worden overgeboekt van het aanlegprogramma naar beheer en onderhoud, zijn de BOV-kosten ERTMS met betrekking tot de Toets-Visualisatietool naar het programma EOV overgeheveld. Het gaat hierbij om € 11,8 miljoen, waarvan € 6,5 miljoen in 2023 en € 5,3 miljoen in 2024.
Prijsbijstelling 2022
Dit betreft de nacalculatie op de toegekende prijsbijstelling tranche 2022 die zijn overgeheveld naar de generieke investeringsruimte 11.04 van het Mobiliteitsfonds. Vanuit de investeringsruimte zijn de artikelonderdelen verhoogd met de nacalculatie prijsbijstelling 2022 (€ 15,9 miljoen).
13.03 Ontwikkeling
De verlaging van dit artikelonderdeel in 2023 met € 9 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door de technische verwerking van het voordelige saldo over 2022 (€ 142,2 miljoen), actualisatie programma ontwikkeling (- € 115 miljoen), actualisering programmering amendementen Mobiliteitsfonds (- 138 miljoen), afrekening voorschotten ProRail (€ 41,2 miljoen), overboekingen vanuit andere artikelen en artikelonderdelen (€ 44,6 miljoen), een overboeking uit beleidsbegroting Hoofdstuk XII (€ 9,6 miljoen) en een overboeking vanuit het Provinciefonds (€ 6,2 miljoen).
Saldo 2022
In 2023 is het voordelig saldo uit 2022 (€ 142,2 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 142,2 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit komt doordat de planning van de werkzaamheden binnen de programma's en deelprojecten zijn geactualiseerd. De grootste saldomutaties van 2022 naar 2023 hebben plaatsgevonden bij de projecten in de realisatiefase:
• Programma Overwegen (€ 46,5 miljoen);
• Spoorcapaciteit 2030 (€ 42,5 miljoen);
• Project Callandbrug (€ 17,5 miljoen);
• Behandelen en opstellen (€ 16,2 miljoen);
• Programma Fietsparkeren (€ 12,1 miljoen);
• Maaslijn (€ 11,7 miljoen).
Het saldo wordt in 2023 aan dit artikel toegevoegd, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.
Actualisatie programma ontwikkeling
De actualisatie van de programmering op artikel 13 leidt tot een afname van € 115 miljoen in 2023 op artikelonderdeel 13.03. Dit wordt veroorzaakt door budgetneutrale schuiven op diverse onderdelen binnen artikel 13 en andere artikelen met als tegenboeking de overprogrammering op artikelonderdeel 13.03. Hierbij gaat met name het om de volgende schuiven:
– De schuiven op artikel 11 (- € 194,3 miljoen in 2023) in het kader van de actualisering van de budgetten voor de woningbouwopgave, voor verschillende reserveringen (prijsstijgingen, compensatie Zeeland, schuif voor TVOV en de UK terminal) en de verkenning OV verbinding Amsterdam - Haarlemmermeer. Meerjarig neemt het budget over de jaren 2024 tot en met 2027 toe met € 454 miljoen. Dit hangt samen met de hiervoor genoemde schuiven op artikel 11 in 2023.
– Schuiven op artikel 13.02 (€ 76,6 miljoen in 2023) in het kader van de actualisering van het productie programma van ProRail. Als gevolg hiervan nemen de budgetten in 2024 (- € 33,4 miljoen) en 2025 (- € 43,2 miljoen) op 13.03 af.
– Schuif op artikel 14 (€ 0,2 miljoen in 2023) op HOV net Zuid Holland Noord.
– Schuif op artikel 13.04 (€ 2,9 miljoen in 2023) op de programmering PPS. Deze wordt in het juiste ritme gezet.
Verder zijn er binnen het aanlegprogramma en planning en studies actualisaties in de programma's doorgevoerd die budgetneutraal zijn. Het gaat voornamelijk om de volgende projecten binnen het aanlegprogramma personenvervoer (13.03.01), waarbij de uitgavenplanning is aangepast aan de recente planning van de werkzaamheden:
– Maaslijn (- € 66,1 miljoen in 2023);
– Spoorcapaciteit 2030 (- € 55,9 miljoen in 2023);
– Behandelen en opstellen (- € 31,7 miljoen in 2023);
– Fietsparkeren (- € 22,2 miljoen in 2023);
– Grensoverschrijdende spoorvervoer (€ 20,4 miljoen in 2023).
Binnen aanleg goederenvervoer (13.03.02) gaat het voornamelijk om de volgende schuiven:
– Emplacement op orde (- € 10,6 miljoen in 2023): De uitgavenplanning is aangepast aan de recente planning van de werkzaamheden.
– Kleine projecten goederenvervoer (- € 4,5 miljoen in 2023): De uitgavenplanning is aangepast aan de recente planning van de werkzaamheden.
Binnen planning en studie personenvervoer (13.03.04) gaat het met name om de volgende schuiven:
– Programma Overwegen (- € 38,8 miljoen in 2023): de planning van de werkzaamheden zijn geactualiseerd en de uitgavenstroom is daarop aangepast. In de jaren 2024 tot en met 2027 neemt het budget met per saldo € 32 miljoen toe.
– Kleine projecten personenvervoer (- € 7,6 miljoen in 2023): De uitgavenplanning is aangepast aan de recente planning van de werkzaamheden.
Binnen planning en studie goederenvervoer (13.03.05) gaat het met name om de volgende schuiven:
– 2de fase Maasvlakte (- € 8,4 miljoen in 2023): de planning van de werkzaamheden zijn geactualiseerd en de uitgavenstroom is daarop aangepast.
– Calandbrug (- € 3 miljoen in 2023): de planning van de werkzaamheden zijn geactualiseerd en de uitgavenstroom is daarop aangepast.
Actualisering programmering amendementen Mobiliteitsfonds
Het betreft een technische kasschuif (- € 138 miljoen in 2023) naar aanleiding van het verwerken van de amendementen op de Ontwerpbegroting 2023. De dekking die genoemd werd in de amendementen stond niet in de juiste jaren. Er is een technische kasschuif doorgevoerd om deze dekking in de juiste jaren te zetten. De € 138 miljoen is verschoven naar 2026 t/m 2033.
Afrekening voorschotten ProRail
Dit betreft een terugbetaling van de voorschotten Prorail over de tweede helft van 2022. Hierdoor wordt dit artikelonderdeel met € 41,2 miljoen verhoogd.
Overboekingen andere artikelen en artikelonderdelen
Vanwege diverse overboekingen naar andere artikelen en artikelonderdelen neemt het budget in 2023 met € 44,6 miljoen toe. De grootste overboekingen zijn daarbij:
– overboekingen vanuit de reservering Woningbouwmiddelen op artikel 11.03 Reserveringen naar artikel 13 (€ 21 miljoen in 2023 en € 660 miljoen cumulatief over de periode 2023-2033). Deze middelen zijn bedoeld voor verkenningen op HU Den Bosch en OV en Wonen Utrecht. De middelen zijn onderdeel van de BO MIRT afspraken 2022;
– een overboeking van de modaliteitspecifieke reservering op artikel 11.03 naar artikel 13 (€ 10 miljoen). Het bedrag wordt naar aanleiding van een bestuursakkoord toegevoegd aan het budget voor toegankelijkheid stations;
– een overboeking van artikel 11 naar artikel 13 (€ 4,3 miljoen) in verband met een aanvraag van Prorail voor Schoon en Emissieloos Bouwen;
– een overboeking vanuit de reservering Lelylijn op artikel 11.03 naar projectbudet Lelylijn op artikel 13 (€ 3 miljoen).
Overboeking HXII
Er vindt een overboeking plaats tussen HXII artikel 16 en het Mobiliteitsfonds voor het programma Minder Hinder van € 10 miljoen in 2023. Dat pakket is bedoeld om de toenemende overlast door omgeleide goederentreinendoor Zuid- en Oost-Nederland te beperken.
Overboeking Provinciefonds
Over de periode van 2023 tot en met 2028 is er € 6,2 miljoen per jaar overgeboekt vanuit het Provinciefonds. Deze overboeking is verwerkt als gevolg van ontvangen prijsbijstelling door BZK over de reeds teruggeboekte decentralisatie-uitkering naar IenW. Deze reeks wordt met terugwerkende kracht overgeboekt naar IenW.
13.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS
In de jaren 2024 t/m 2027 neemt dit artikelonderdeel toe met € 57,3 miljoen. Dit komt door de actualisering van de programmering. De middelen zijn naar voren gehaald als gevolg van de actuele programmering op het contract Infraspeed. De middelen stonden in zijn geheel in het kasjaar 2031. Aangezien de middelen bestemd zijn voor de jaren 2024 t/m 2031 is een deel van de middelen middels een kasschuif naar voren gehaald.
13.09 Ontvangsten
Het artikelonderdeel is in 2023 met € 67,2 miljoen verhoogd. Dit wordt met name veroorzaakt door de afrekening voorschotten ProRail (€ 42,7 miljoen) en de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 25,5 miljoen).