12 | Hoofdwegennet | Ontwerp-begroting 2022 (1) | Mutaties via NvW en amendementen (2) | Vast-gestelde begroting 2023 (3)=(1+2) | Mutaties 1e supple-toire begroting (4) | Stand 1e supple-toire begroting (5)=(3+4) | Mutatie 2024 | Mutatie 2025 | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 3.405.345 | ‒ 90.500 | 3.314.845 | 3.971.941 | 7.286.786 | 1.543.139 | 192.276 | ‒ 920.325 | ‒ 203.863 | |
Uitgaven | 3.145.350 | ‒ 90.500 | 3.054.850 | 1.343.777 | 4.398.627 | 752.654 | 264.200 | 320.898 | 458.644 | |
waarvan juridisch verplicht | ||||||||||
12.01 | Exploitatie | 4.478 | 4.478 | 143 | 4.621 | 141 | 139 | 33 | 33 | |
- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS | 4.478 | 4.478 | 143 | 4.621 | 141 | 139 | 33 | 33 | ||
12.02 | Onderhoud en vernieuwing | 1.135.979 | 1.135.979 | 54.000 | 1.189.979 | 40.687 | 14.719 | 69.257 | 72.323 | |
12.02.01 | Onderhoud | 837.575 | 837.575 | 30.691 | 868.266 | 1.268 | ‒ 13.500 | ‒ 16.164 | ‒ 7.094 | |
- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS | 837.575 | 837.575 | 30.691 | 868.266 | 1.268 | ‒ 13.500 | ‒ 16.164 | ‒ 7.094 | ||
12.02.04 | Vernieuwing | 298.404 | 298.404 | 23.309 | 321.713 | 39.419 | 28.219 | 85.421 | 79.417 | |
12.03 | Ontwikkeling | 714.418 | ‒ 90.500 | 623.918 | 1.062.106 | 1.686.024 | 561.432 | ‒ 166.978 | ‒ 129.093 | 66.629 |
12.03.01 | Aanleg | 501.639 | 501.639 | 197.228 | 698.867 | ‒ 77.865 | ‒ 487.517 | ‒ 499.701 | ‒ 329.525 | |
- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS | 21.379 | 21.379 | 171 | 21.550 | 22 | 16 | 15 | |||
12.03.02 | Planning en studies | 212.779 | ‒ 90.500 | 122.279 | ‒ 57.169 | 65.110 | ‒ 276.683 | ‒ 66.600 | 144.017 | 246.154 |
- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS | 14.322 | 14.322 | 20 | 14.342 | 115 | 112 | 112 | ‒ 3.842 | ||
12.03.03 | Optimalisering gebruik | 922.047 | 922.047 | 915.980 | 387.139 | 226.591 | 150.000 | |||
12.04 | Geïntegreerde contractvormen/PPS | 514.098 | 514.098 | 218.478 | 732.576 | 143.892 | 413.006 | 379.096 | 318.198 | |
12.06 | Netwerkgebonden kosten HWN | 776.377 | 776.377 | 9.050 | 785.427 | 6.502 | 3.314 | 1.605 | 1.461 | |
12.06.01 | Apparaatskosten RWS | 582.103 | 582.103 | 3.819 | 585.922 | 1.656 | 1.085 | 779 | 627 | |
- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS | 582.103 | 582.103 | 3.819 | 585.922 | 1.656 | 1.085 | 779 | 627 | ||
12.06.02 | Overige netwerkgebonden kosten | 194.274 | 194.274 | 5.231 | 199.505 | 4.846 | 2.229 | 826 | 834 | |
- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS | 185.774 | 185.774 | 5.231 | 191.005 | 4.846 | 2.229 | 826 | 834 | ||
Ontvangsten | 8.307 | 8.307 | 136.033 | 144.340 | 1.445 | ‒ 8.153 | 894 | ‒ 310 | ||
12.09 | Ontvangsten | 8.307 | 8.307 | 136.033 | 144.340 | 1.445 | ‒ 8.153 | 894 | ‒ 310 | |
12.09.01 | Ontvangsten | 8.307 | 8.307 | 136.033 | 144.340 | 1.445 | ‒ 8.153 | 894 | ‒ 310 | |
12.09.02 | Tolopgave | |||||||||
Toelichting
Verplichtingen
De verplichtingenophoging van € 3,9 miljard in 2023 wordt voornamelijk veroorzaakt door:
– De technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 2,3 miljard). Dit betekent dat verplichtingenbudget via het saldo van 2022 naar 2023 is geschoven. Dit komt met name door in 2022 opgetreden vertragingen op artikelonderdeel 12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS. De saldomutaties zijn nader toegelicht onder de uitgaven;
– Overboekingen vanuit de reservering Woningbouwmiddelen op artikel 11.03 Reserveringen naar artikel 12 (€ 924 miljoen in 2023 en € 4,2 miljard cumulatief over de periode 2023-2035). Deze overboekingen zijn nader toegelicht onder de uitgaven;
– Daarnaast zijn diverse verplichtingenschuiven doorgevoerd waarbij verplichtingen op de planning- en studiebudgetten vertragen en verplichtingen op onder andere de woningbouwmiddelen en realisatiebudgetten juist versnellen. In 2023 wordt het verplichtingenkader met € 463,4 miljoen verhoogd als gevolg van verplichtingenschuiven. De aard van de verplichtingenschuiven hangen vaak samen met de actualisatie van de programma's. Deze zijn nader toegelicht onder de uitgaven.
Uitgaven
12.02 Onderhoud en vernieuwing
Het budget op dit artikelonderdeel is in 2023 met € 54 miljoen verhoogd. Dit wordt met name veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 97,9 miljoen) en actualisatie van het programma (- € 66 miljoen). Daarnaast hebben overboekingen plaatsgevonden van en naar dit artikelonderdeel (per saldo € 22,1 miljoen).
Saldo 2022
In 2023 is het voordelig saldo uit 2022 (€ 97,9 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 97,9 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door nieuwe inzichten in groot en variabel onderhoud (GVO) waarbij bijvoorbeeld nieuwe (concept) termijnstaten ontvangen zijn die leiden tot een nieuw kasritme. Dit is onder andere van toepassing voor de projecten A12 IJsselbruggen (€ 14,1 miljoen) en de Haringvlietbrug (€ 16,6 miljoen). Daarnaast resteerde er in 2022 € 30,8 miljoen op de reservering Vervanging en Renovatie als gevolg van het uitstellen van de realisatiefase voor de renovatie van de Haringvlietbrug en de vervanging van de tuien van de Galeceopperbrug.
Overboekingen artikel 12
In totaal is in 2023 per saldo € 22,1 miljoen toegevoegd aan artikel 12.02. Meerjarig is er juist in de periode 2023-2036 € 127,4 miljoen overgeboekt naar andere artikelonderdelen. De verhoging in 2023 wordt voornamelijk veroorzaakt door de toevoeging (€ 25 miljoen in 2023 en € 0,6 miljoen in 2024) van het gereserveerde planning- en studiebudget voor de verbetering van de verkeersveiligheid op Rijks-N-wegen (onderdeel van de Coalitieakkoordmiddelen). Hiermee kan uitvoering gegeven worden aan het maatregelenpakket zoals in tranche 1 is opgenomen. In tranche 1 is een maatregelenpakket uitgewerkt waarbij snelle uitvoerbaarheid een belangrijk criterium is geweest. Het betreft maatregelen op de N9, N99, N33, N18 en N57-59. Daarnaast is in 2023 € 11 miljoen (meerjarig 2023-2026 € 83 miljoen) overgeboekt naar artikel 12.04 zodat de vervanging van Kunstwerk 58 binnen het project A16 Rotterdam kan worden uitgevoerd. Uw Kamer is hierover in december 2022 geïnformeerd (Kamerstukken 36 200-A, nr. 61).
Actualisatie programma
Bij de 1e suppletoire begroting zijn de programma's voor onderhoud en vernieuwing geactualiseerd. Uit de jaren 2034-2036 is € 664,5 miljoen naar voren geschoven naar de jaren 2024-2033. In 2023 is juist € 66 miljoen naar latere jaren geschoven als gevolg van vertraging. Het gaat hierbij voornamelijk om de volgende programma's:
– Actualisatie van het programma GVO (- € 59,8 miljoen in 2023): dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een nieuwe inschatting van de geplande aanbesteding bij de van Brienenoordbrug. Zodra er een contract met de aannemer is en duidelijkheid is over de fasering van de werkzaamheden en bijbehorende termijnstaat kan een meer robuuste raming worden afgegeven;
– Actualisatie van de voorziening brandwerendheid tunnels (- € 13,2 miljoen in 2023): de verwachting is dat de herstelwerkzaamheden brandwerendheid 2e Coentunnel deels in 2024 zullen plaatsvinden (Oost-1 buis) en deels in 2025 of mogelijk 2026 (Oost-2 buis). In 2023 zal duidelijk zijn of de werkzaamheden in de Oost-2 buis in 2025 of 2026 zullen plaatsvinden;
– Actualisatie van de reservering Vervanging en Renovatie (€ 2,2 miljoen in 2023): om aan te sluiten met de programmering van RWS is de reservering geactualiseerd. Er is in totaal € 511,7 miljoen uit de jaren 2032-2036 naar 2024-2031 geschoven. Op de reservering brandwerendheid tunnels is € 132,1 miljoen uit de jaren 2030-2034 naar 2023-2028 geschoven. Daarnaast is € 150 miljoen uit de jaren 2034 en 2035 naar de periode 2029-2033 geschoven ten behoeve van renovatie van de Rozenoordbrug.
12.03 Ontwikkeling
Het budget op dit artikelonderdeel is in 2023 met € 1 miljard verhoogd. Dit wordt met name veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 48,2 miljoen) en overboekingen vanuit de reservering Woningbouwmiddelen (€ 924 miljoen) en investeringsruimte (€ 127,5 miljoen). Daarnaast zijn overboekingen doorgevoerd naar aanleiding van amendementen (- € 90,5 miljoen).
Saldo 2022
In 2023 is het voordelig saldo uit 2022 (€ 48,2 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 48,2 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door programma Geluid-Weg (€ 43,9 miljoen), er is vertraging in de uitvoering van maatregelen met betrekking tot gevelisolatie en bronmaatregelen. Daarnaast is er vertraging op het project A12/A27 Ring Utrecht (€ 15,3 miljoen) als gevolg van stikstofproblematiek.
Overboekingen vanuit artikel 11 reserveringen inzake woningbouw
Om invulling te geven aan de Coalitieakkoord-middelen voor de ontsluiting van woningbouwlocaties is vanuit de reservering Woningbouwmiddelen op artikel 11.03 Reserveringen in totaal € 4,2 miljard (over de periode 2023-2035) overgeboekt naar artikel 12. Hiervan heeft € 924 miljoen betrekking op het uitvoeringsjaar 2023. De overboekingen worden hieronder afzonderlijk toegelicht:
– Versnellingsafspraken (cumulatief € 1,4 miljard over de periode 2023-2026): dit bedrag is gereserveerd voor investeringen in ontsluiting en bereikbaarheid waardoor binnen 3 tot 5 jaar kan worden gestart met de woningbouw;
– Mobiliteitspakketten (cumulatief € 818 miljoen over de periode 2024-2032): er wordt € 818 miljoen gereserveerd voor mobiliteitspakketten ten behoeve van een goede bereikbaarheid en ontsluiting van 17 grootschalige NOVEX-woningbouwlocaties. Deze pakketten bestaan uit kleine bereikbaarheidsmaatregelen zoals aanpassingen van (regionale) wegen, mobiliteitshubs, fietspaden, rotondes en verkeersveiligheidsmaatregelen;
– Netwerkopgaven wegen (cumulatief € 1,1 miljard over de periode 2024-2035): voor het hoofdwegennet wordt € 300 miljoen gereserveerd voor mobiliteitsmaatregelen om het hoofdwegennet rond Amsterdam, Utrecht, Rotterdam/Den Haag en Eindhoven in beweging te houden en € 801 miljoen voor uitbreiding van de wegcapaciteit op stedelijke corridors. Op deze wegen wordt de grootste toename van het autoverkeer vanuit de grootschalige woningbouwlocaties en daarbuiten verwacht;
– Schaalsprongen en bovenlokaal (cumulatief € 561 miljoen in 2024 en 2025): voor de ontsluiting van de nieuw te bouwen woningen zijn in sommige regio bovenlokale bereikbaarheidsinvesteringen en/of OV-schaalsprongen nodig. Voor Amsterdam IJburg/Zuidoost en Almere Pampus/Oosterwold en de HOV4 in Eindhoven is € 561 miljoen gereserveerd;
– Risicobeheersing en onverdeeld risicobeheersing (cumulatief € 61,8 miljoen over de periode 2023-2031): er wordt een programmaplan opgesteld voor de landelijke sturing en beheersing van het programma Woningbouw en Mobiliteit voor de programmabeheersing; de uitvoering van het plan.
Overboeking vanuit artikel 11 verkenningen inzake gunning knooppunten De Nieuwe Meer
In de MIRT-brief van november 2022 (Kamerstukken 36 200 A-9) is gemeld dat het project knooppunten De Nieuwe Meer voorlopig zou worden gegund en dat ten opzichte van de prognose in de Eerste Halfjaarraportage 2022 aanvullend circa € 100 miljoen benodigd is voor de gunning. Tevens is gemeld dat in de Voorjaarsnota 2023 de gevolgen worden afgewikkeld met inachtneming van de afspraken uit de afsprakenlijst. Met de regio Amsterdam worden afspraken gemaakt over de financiële bijdrage vanuit de regio Amsterdam. Met inachtneming van de bestuurlijke afspraken en vooruitlopend op de bijdrage van de regio, is in 2036 € 99 miljoen overgeboekt vanuit artikel 11.01 Verkenningen OV Amsterdam-Haarlemmermeer en toegevoegd aan artikel 12 (€ 47 miljoen inzake knooppunten) en artikel 17 (€ 52 miljoen inzake Zuidasdok). Bij de Ontwerpbegroting 2024 worden de kas- en verplichtingenreeks in het juiste ritme geplaatst. De bijdrage van de regio wordt later hiermee verrekend.
Overboekingen vanuit artikel 11 investeringsruimte inzake excessieve prijsstijgingen
– A2 Het Vonderen-Kerensheide (€ 109 miljoen): dit project is het laatste grote aanlegproject met een onherroepelijk Tracébesluit (TB) dat geen last ondervindt van de stikstofproblematiek. De gunning staat gepland in het derde kwartaal van 2023. Op basis van een geactualiseerde kostenraming wordt een tekort op het budget geprognosticeerd van € 109 miljoen. Om conform planning tot gunning over te kunnen gaan dient het volledige budget beschikbaar te zijn. Hiervoor is vanuit een risicoreservering op de investeringsruimte op artikel 11.04 voorlopig € 109 miljoen beschikbaar gesteld en overgeboekt naar artikel 12. Dit aanvullende budget is apart gereserveerd binnen het artikel en wordt pas vrijgegeven na besluitvorming over de voorlopige gunning. Gezien de zeer beperkte beschikbare investeringsruimte op het Mobiliteitsfonds zal definitieve dekking meelopen in de noodzakelijke herprioritering op het aanlegprogramma. De afweging en verwerking hiervan geschiedt via de Ontwerpbegroting 2024 en wordt op Prinsjesdag aan uw Kamer aangeboden. Over het gunningsbesluit wordt uw Kamer separaat geïnformeerd.
– A7 Zuidelijke Ringweg Groningen (€ 18,5 miljoen): door excessieve prijsstijgingen als gevolg van de oorlog in Oekraïne is € 18,5 miljoen vanuit de risicoreservering op artikel 11.04 toegevoegd aan het projectbudget. Met dit aanvullende budget kan middels een specifieke compensatieregeling de aannemerscombinatie gecompenseerd worden.
Overboeking vanuit artikel 11 (Subsidie DITM)
Als onderdeel van het Nationaal Groeifonds (NGF) is € 30 miljoen gereserveerd voor Digitale Infrastructuur voor Toekomstbestendige Mobiliteit (DITM). Afgelopen najaar is de eerste tranche beschikbaar gesteld. Hierbij is aangegeven dat de meerjarige tranches bij de 1e suppletoire begroting van 2023 zouden worden overgeboekt. Middels deze overboeking wordt het restant (cumulatief € 27,3 miljoen over de periode 2023-2026) overgeboekt naar artikel 12.03.02 Optimalisering gebruik zodat de subsidie via het RVO beschikbaar kan worden gesteld.
Overboekingen binnen artikel 12
Vanuit artikel 12.03 zijn budgetten overgeboekt naar andere artikelonderdelen binnen artikel 12 (- € 117,8 miljoen). Zo is er in 2023 in totaal € 83 miljoen overgeboekt vanuit het aanlegbudget van de A27 Houten-Hooipolder naar artikelonderdeel 12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS in verband met het deels uitvoeren van het project in een DBM-contract (Design, Build, Maintain). Daarnaast wordt in 2023 en 2024 in totaal € 25,6 miljoen overgeboekt vanuit het gereserveerde planning- en studiebudget voor verkeersveiligheid Rijks-N-wegen (onderdeel van de Coalitieakkoordmiddelen) naar artikel 12.02 Onderhoud en vernieuwing om uitvoering te geven aan het maatregelenpakket zoals in tranche 1 is opgenomen. In tranche 1 is een maatregelenpakket uitgewerkt waarbij snelle uitvoerbaarheid een belangrijk criterium is geweest. Het betreft maatregelen op de N9, N99, N33, N18 en N57-59.
Actualisatie programma
De actualisatie van het ontwikkelingsprogramma zorgt voor een verhoging van het kasbudget in 2023 met € 91 miljoen. Dit wordt mede-veroorzaakt door budgetneutrale schuiven op diverse onderdelen met als tegenboeking de overprogrammering op de artikelonderdelen 12.03.01 en 12.03.02. Het gaat hierbij om de volgende schuiven die inhoudelijk worden toegelicht bij het desbetreffende artikelonderdeel:
– Meerdere kasschuiven op artikel 11.03 Reserveringen (€ 23,1 miljoen in 2023);
– Een kasschuif op artikel 11.04 Generieke investeringsruimte (- € 122,1 miljoen in 2023);
– Een kasschuif op artikel 12.02 Onderhoud en vernieuwing (€ 68,2 miljoen in 2023);
– Een kasschuif op artikel 12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS (€ 23,9 miljoen in 2023);
– Een kasschuif op artikel 17.08 Zuidasdok (€ 79,4 miljoen in 2023);
– Een kasschuif op artikel 17.09 Ontvangsten (- € 36,2 miljoen in 2023).
Binnen het aanlegprogramma (12.03.01) zijn in 2023 diverse actualisaties (- € 349 miljoen) doorgevoerd met een direct budgettair effect van € 130 miljoen. Hierdoor neemt de overprogrammering af met € 479 miljoen. Het gaat hierbij voornamelijk om de volgende projecten:
– Reservering A2 Het Vonderen-Kerensheide: het benodigde kas- en verplichtingenbudget is vanuit artikel 11.04 in 2023 overgeboekt naar artikel 12. Het kasbudget (€ 100 miljoen) is grotendeels pas in latere jaren benodigd en is derhalve naar latere jaren geschoven (2026 tot en met 2028);
– A12/A15 Ressen-Oudebroeken (ViA15): er is aanhoudende onzekerheid in afwachting van de uitspraak van de Raad van State (RvS) over het Tracébesluit (TB). Hierdoor schuift budget (- € 25,9 miljoen in 2023) door naar latere jaren. Pas na de volledige uitspraak van de RvS is meer zekerheid over dit project;
– Programma Schiphol-Amsterdam-Almere: het kasritme van dit project is geactualiseerd (€ 14,2 miljoen in 2023) doordat de risicoreservering die er is voor het deelprojecct A9 Badhoevedorp-Holendrecht in lijn is gebracht met de uitvoering van de A9;
– Programma Geluid-Weg: het kasritme van dit programma is geactualiseerd (hierbij schuift € 22,4 miljoen in 2023 door naar latere jaren) naar aanleiding van het opschuiven van de beroepstermijnen van diverse saneringsplannen;
– A7 Zuidelijke Ringweg Groningen: om meerkosten te kunnen betalen als gevolg van Covid-19 en de oorlog in Oekraïne en gestegen bouwkosten schuift budget naar voren (€ 12,3 miljoen in 2023 en € 11,9 miljoen in 2024);
– A12/A27 Ring Utrecht: als gevolg van onzekerheid vanwege de stikstofproblematiek schuift budget door naar latere jaren (€ 23,9 miljoen in 2023 en € 47,5 miljoen uit 2024 en 2025 naar latere jaren);
– A10 Knooppunt Nieuwe Meer en Amstel: door vertraging van de realisatie van knooppunt Amstel schuift € 21 miljoen van 2023 naar 2025;
– A1 Apeldoorn-Azelo: in 2022 is fase 2 gegund waardoor meer inzicht is verkregen in de termijnstaat van de opdrachtnemer waardoor het kasritme is aangepast. Hierdoor schuift € 36,1 miljoen naar 2024 en 2025;
– A4-A44 Rijnlandroute: in 2022 heeft op het bouwterrein een brand plaatsgevonden. Hierbij zijn verschillende bouwmaterialen, machines en tunnelonderdelen verloren gegaan. Dit heeft tot vertraging geleid waarbij € 87,1 miljoen van 2023 naar 2024 en 2025 is geschoven.
Binnen de programma’s planning en studies (12.03.02) zijn in 2023 diverse actualisaties (- € 14,9 miljoen) doorgevoerd met een direct budgettair effect van ‒ € 39,1 miljoen. Hierdoor neemt de overprogrammering af met € 24,2 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het in het juiste rimte plaatsen van de tolreservering om de amendementen naar aanleiding van de begrotingsbehandeling van IenW (Kamerstukken 36 200-A, nr. 49-55) in 2023 over te kunnen boeken. Hierbij is € 107,5 miljoen uit de jaren 2026-2032 naar 2023 geschoven.
Daarnaast zijn diverse actualisaties doorgevoerd zonder direct budgettair effect. In totaal wordt € 1,8 miljard van 2023-2028 naar 2029-2036 geschoven. Gedurende 2022 is meer inzicht verkregen in de lijst met prioritaire projecten met de bijbehorende cohortenplanning voor de stikstofcapaciteit. Hieruit zijn op basis van onderstaande aannames de kasschuiven in beeld gebracht:
– Tracébesluit (TB) in jaar x, dan start realisatie in x + 2 jaar;
– Ontwerp Tracébesluit (OTB) in jaar x, dan start realisatie in x + 3 jaar;
– Uit cohortenplanning volgt een verwacht jaar voor (O)TB.
Het gaat hierbij voornamelijk om de volgende projecten:
– A12/A27 Ring Utrecht (cumulatief € 459,4 miljoen uit 2023-2027 naar latere jaren);
– A7/A8 Corridor Amsterdam-Hoorn (cumulatief € 337,8 miljoen uit 2025-2030 naar latere jaren);
– InnovA58 (cumulatief € 303,5 miljoen uit 2024-2028 naar latere jaren);
– A28 Knooppunt Hoevelaken (cumulatief € 287,8 miljoen uit 2023-2028 naar latere jaren);
– A4 Burgerveen-N14 (cumulatief € 179,8 miljoen uit 2026-2030 naar latere jaren);
– A20 Nieuwerkerk aan den IJssel-Gouda (cumulatief € 123,4 miljoen uit 2025-2028 naar latere jaren);
– A4 Haaglanden-N14 (cumulatief € 102 miljoen uit 2025-2027 naar latere jaren);
– N35 Nijverdal-Wierden (cumulatief € 95,1 miljoen uit 2024-2027 naar latere jaren);
– A67 Leenderheide-Geldrop (cumulatief € 93,2 miljoen uit 2023-2030 naar latere jaren);
– N33 Zuidbroek-Appingedam (cumulatief € 68 miljoen uit 2027-2030 naar latere jaren);
– A1-A30 Barneveld (cumulatief € 35,4 miljoen uit 2024-2026 naar latere jaren);
– Regionale impuls Strategisch plan verkeersveiligheid (€ 25,1 miljoen van 2023 naar 2024);
– Geluidsaneringsprogramma (€ 24,9 miljoen uit 2023 naar latere jaren);
– N35 Knooppunt Raalte (€ 14,2 miljoen van 2024 naar 2025).
Binnen de projecten optimalisering gebruik (12.03.03) zijn geen actualisaties doorgevoerd.
12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS
De verhoging van dit artikelonderdeel in 2023 met per saldo € 218,5 miljoen wordt veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 74,7 miljoen), overboekingen binnen artikel 12 (€ 104 miljoen), overboekingen vanuit de investeringsruimte (€ 58,7 miljoen) en actualisatie van het programma (- € 23,9 miljoen in 2023).
Saldo 2022
In 2023 is het positief saldo uit 2021 (€ 74,7 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2022 € 74,7 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. De grootste vertragingen hebben vorig jaar opgetreden bij de A16 Rotterdam (€ 36,2 miljoen) als gevolg van het niet volledig betalen van de vaststellingsovereenkomst met de aannemer. Daarnaast is er op het project A15 Maasvlakte-Vaanplein (€ 13,2 miljoen) minder uitgegeven in 2022 als gevolg van diverse vertragingen op kleinere deelprojecten. De grootste betreft een vertraging van € 4,2 miljoen op de realisatie afbouw spoor. Tot slot was er op het project A9 Badhoevedorp-Holendrecht (€ 9,8 miljoen) sprake van lagere uitgaven in 2022 door het niet uitblijven van de betaling van de vaststellingsovereenkomst met de aannemer.
Overboekingen binnen artikel 12
In totaal is in 2023 € 103,9 miljoen overgeboekt vanuit artikel 12.02 en 12.03 naar dit artikelonderdeel. Hiervan heeft € 85,4 miljoen betrekking op de A27 Houten-Hooipolder (totaal meerjarige overboekingen 2023-2036: € 2 miljard). Het project wordt uitgevoerd in een DBM (Design, Build, Maintain) contract. Daarin wordt ook voor het bestaande areaal onderhoud uitgevoerd op de korte termijn. Daarnaast wordt na oplevering van het project voor 15 jaar onderhoud opgedragen aan de aannemer. Van de € 103,9 miljoen heeft in 2023 € 11 miljoen betrekking op de A16 Rotterdam (totaal meerjarig 2023-2026: € 83 miljoen). Hierbij wordt aanvullend budget beschikbaar gesteld vanuit de reservering Vervanging en Renovatie op artikel 12.02 ten behoeve van de vervanging van Kunstwerk 58 binnen het project A16 Rotterdam. Uw Kamer is hierover in december 2022 geïnformeerd (Kamerstukken 36 200-A, nr. 61).
Overboekingen vanuit artikel 11 investeringsruimte inzake excessieve prijsstijgingen
Vanuit de risicoreservering op de investeringsruimte artikel 11.04 is cumulatief € 85 miljoen overgeboekt naar dit artikelonderdeel zodat meerkosten op de A16 Rotterdam (€ 45 miljoen) en A24 Blankenburgverbinding (€ 40 miljoen) vanwege excessieve prijsstijgingen als gevolg van de oorlog in Oekraïne kunnen worden afgedekt. Met dit aanvullende budget kan middels een specifieke compensatieregeling de aannemerscombinatie gecompenseerd worden.
Actualisatie programma
De actualisatie van het aanlegprogramma zorgt voor een verlaging van het kasbudget met € 23,9 miljoen in 2023 en met € 142,8 miljoen in 2024. Dit bedrag (€ 166,7 miljoen) wordt naar latere jaren geschoven. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de volgende projecten:
– A24 Blankenburgverbinding (in 2035 en 2036 schuift € 52,7 miljoen naar eerdere jaren waarbij het kasbudget in 2023 en 2024 met € 48,7 miljoen wordt opgehoogd): in verband met compensatie van kostenstijgingen en verlegging van het basisjaar van de GWW-index is budget naar voren gehaald;
– A16 Rotterdam (in 2035 en 2036 schuift € 21,9 miljoen naar eerdere jaren waarbij kasbudget ter hoogte van € 69,8 miljoen in de periode 2023-2025 juist naar latere jaren schuift): in verband met onder andere het verschuiven van de vaststellingsovereenkomst en beschikbaarheidsvergoeding is de raming geactualiseerd;
– A9 Badhoevedorp-Holendrecht (in de periode 2023-2026 schuift per saldo € 20 miljoen naar 2027 en 2028): dit betreft de risicoreservering;
– A27 Houten-Hooipolder (in de jaren 2032-2036 schuift € 308,9 miljoen naar de jaren 2025-2031 waarbij het kasbudget van € 135 miljoen uit 2023 en 2024 naar dezelfde periode 2025-2031 wordt geschoven): met deze actualisatie van de raming wordt rekening gehouden met de meest actuele termijnstaat van de aannemer. Daarnaast wordt dit project (deels) uitgevoerd als een geïntegreerd contract (DBM) waarin ook beheer en onderhoud is opgenomen. Het toegevoegde beheer- en onderhoudbudget is eveneens in het juiste ritme geplaatst.
12.06 Netwerkgebonden kosten HWN
Het budget op dit artikelonderdeel is in 2023 per saldo met € 9 miljoen verhoogd. Doordat de individuele mutaties kleiner zijn dan de voorgeschreven norm zijn deze niet nader toegelicht.
12.09 Ontvangsten
De hogere ontvangst van € 136 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2022 (€ 146,5 miljoen). Dit betekent dat in 2022 € 146,5 miljoen minder is ontvangen dan oorspronkelijk begroot. Dit komt voornamelijk door de volgende projecten:
– A1/6/9 Schiphol-Amsterdam- Almere (€ 23,3 miljoen);
– A7 Zuidelijke ringweg Groningen (€ 87,6 miljoen);
– A24 Blankenburgverbinding (€ 13,6 miljoen);
– Programma aansluitingen (€ 8 miljoen).
Het saldo is in 2023 aan dit artikelonderdeel toegevoegd, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.