Base description which applies to whole site

4.3 Artikel 33: Veiligheid en criminaliteitsbestrijding

Een veiligere samenleving door een doelmatige en effectieve rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding en door versterking van de bestuurlijke aanpak van criminaliteit door de decentrale overheden.

Opsporing en vervolging

De Minister heeft een regisserende rol. Hij is beleidsverantwoordelijk voor het landelijke opsporings- en vervolgingsbeleid en financiert daartoe onder andere het Openbaar Ministerie (OM) en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Het OM is belast met de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde (Wet op de rechtelijke organisatie). Het voert het gezag over de opsporing door politie en bijzondere opsporingsdiensten, beslist over de vervolging van strafbare feiten en ziet erop toe dat de opgelegde straf naar behoren wordt uitgevoerd.

Veiligheid en lokaal bestuur

Op het gebied van veiligheid en lokaal bestuur heeft de Minister een stimulerende rol. Hij is belast met het ontwikkelen van visie, beleid en samenwerkingsvormen op het terrein van de bestuurlijke aanpak van onveiligheid, ondermijning en criminaliteit.

Inspanningen zijn er op gericht het lokaal bestuur en het bedrijfsleven zo effectief en efficiënt als mogelijk in staat te stellen de veiligheid te vergroten en weerbaar te maken tegen onveiligheid en criminaliteit. Door de (wettelijke) toerusting van de burgemeester ten aanzien van zijn openbare orde taak en het aanpakken van criminaliteit tegen en gefaciliteerd door het bedrijfsleven, onder andere door het bewaken van de bestuurlijke integriteit (Bibob) en de inzet van de Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s). JenV faciliteert en ondersteunt de aanpak van de meest voorkomende vormen van overlast, zoals overlast gerelateerd aan uitgaan, voetbal en evenementen. Dit wordt ingevuld samen met het lokale bestuur, onder andere via structureel overleg met de VNG en gemeenten.

Vervolging en berechting van verdachten van het neerhalen van vlucht MH17

De Minister is verantwoordelijk voor het strafrechtelijke vervolgings- en berechtigingsmechanisme en financiert daarvoor onder andere het Openbaar Ministerie (OM), de rechtspraak en de politie.De vervolging en berechting van de verdachten van het neerhalen van de vlucht MH17 zal in Nederland plaatsvinden onder de Nederlandse wet, ingebed in internationale steun en samenwerking. Hiertoe wordt nauw samengewerkt met het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Computercriminaliteit

Het wetsvoorstel Aanpassing bewaarplicht telecommunicatiegegevens wordt gewijzigd en zal enkel een verplichting tot het bewaren van abonneegegevens bevatten. Om te komen tot een voorstel tot wijziging van het wetsvoorstel Aanpassing bewaarplicht telecommunicatiegegevens was het kabinet in afwachting van nieuwe uitspraken van het Europese Hof van Justitie in navolging van diens Tele2 Sverige arrest. De gevolgen van deze uitspraken, van oktober 2020, voor een wettelijke bewaarplicht van telecommunicatiegegevens worden op dit moment nationaal en in Europees verband bestudeerd.

Verkeer

In 2020 heeft JenV door middel van de verkeershandhaving bijgedragen aan de verkeersveiligheid in Nederland. Ter versterking van die verkeershandhaving zijn verschillende maatregelen genomen. Zo kunnen ernstige verkeersovertredingen met de op 1 januari 2020 in werking getreden wet aanscherping aansprakelijkheid ernstige verkeersdelicten strenger worden bestraft. Verder zijn er op 20 N-wegen trajectcontroles ingesteld en is het aantal staandehoudingen door de politie voor verkeersovertredingen ook in 2020 verder gestegen van 530.698 in 2019 naar 556.304 in 2020.

Ondermijning

In 2020 zijn er belangrijke stappen gezet om de aanpak van de georganiseerde ondermijnende criminaliteit naar een steeds hoger niveau te tillen. In 2020 is het breed offensief tegen georganiseerde, ondermijnende criminaliteit uitgewerkt. Het devies daarbij is ¨oprollen¨, ¨afpakken¨ en ¨voorkomen¨. De uitvoering van de regionale versterkingsprogramma’s is in volle gang. Onder het brede offensief valt onder meer het Multidisciplinair Interventieteam (MIT). Het MIT is een nieuw en uniek samenwerkingsverband binnen de Nederlandse rechtshandhaving en richt zich op de bestrijding van de georganiseerd ondermijnende criminaliteit. Daarnaast hebben acht gemeenten in 2020 incidentele middelen gekregen om hun preventieve aanpak van ondermijning te versterken in kwetsbare wijken. Om de aanpak van ondermijnende criminaliteit kracht bij te zetten ligt er ook een stevig wetgevingsprogramma. De strafmaat voor illegaal bezit van automatische vuurwapens is sinds 1 januari 2020 verdubbeld en de strafmaat voor daders die zware delicten plegen in georganiseerd verband is verhoogd. Tot slot, is het effect van deze trajecten niet meteen zichtbaar. Wel is de uitvoering conform de begroting 2020 en worden er steeds meer stappen gezet in de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit om tot een veiligere samenleving te komen.

Mensenhandel

Het interdepartementale programma Samen tegen mensenhandel is eind 2018 gepresenteerd. Sindsdien is door alle betrokken partijen hard gewerkt aan de uitvoering van dit programma, met concrete resultaten.28 Zo is samen met ketenpartners en praktijkdeskundigen gewerkt aan een handreiking die inzicht geeft in de mogelijkheden voor informatiedeling binnen het bredere mensenhandeldomein. Daarnaast is met vele partners gewerkt aan Het kompas mensenhandel, handvatten die gemeenten moeten ondersteunen bij het vormgeven van de mensenhandelbeleid. Ook is de landelijke dekkingsgraad van het aantal zorgcoördinatoren verhoogd naar 94% en is in iedere regio nu één burgemeester die portefeuillehouder is voor de regionale aanpak van mensenhandel. En de 36 nieuwe opvangplaatsen voor slachtoffers van mensenhandel met complexe problematiek zijn operationeel. Met het programma Samen tegen mensenhandel werkt het kabinet ook aan een versteviging van de internationale inzet. Zo zijn er drie politieliaisons met taakgebied mensenhandel geplaatst in Polen, Kroatië en Italië.

Prostitutie

Het wetsvoorstel regulering sekswerk (Wrs) is na verwerking van de reacties uit de consultatie voor de zomer bij de Raad van State ingediend voor advies. Dit advies is begin december 2020 ontvangen. In het najaar van 2020 is het WODC gestart met een onderzoek naar prostitutie in Nederland: aard, omvang en beleid. Dit onderzoek brengt de huidige stand van zaken in kaart van de prostitutiebranche en de wijze waarop gemeenten prostitutiebeleid en het toezicht en handhaving op de branche inrichten. Daarnaast is het WODC gevraagd een internationaal vergelijkend onderzoek te (laten) doen naar effecten en neveneffecten van verschillende prostitutiemodellen. De introductie van Ugly Mugs, een alerteringssysteem voor het melden van gewelddadige klanten, heeft vertraging opgelopen door onvoorziene AVG knelpunten. Er wordt gezocht naar oplossingen. Tot die tijd kan het systeem, dat voorzien was om in september 2020 te starten, niet in werking treden. Voor het landelijk dekkend netwerk van uitstapprogramma’s is een structurele financieringssystematiek gerealiseerd.

Forensisch onderzoek

Het werkveld voor forensisch onderzoek was ook in 2020 volop in ontwikkeling. Dit geldt ook voor de samenwerking tussen de ketenpartners, waarbij onder andere geïnvesteerd is in de ketensamenwerking tussen het NFI, het OM en de politie middels een ketenwerkplan. Daarnaast is de optimalisatie van de werkverdeling tussen het NFI, private- en politielabs verder uitgewerkt en daarvan worden de eerste resultaten medio 2021 verwacht.

Taskforce Lijkschouw

De aanbevelingen van de Taskforce Lijkschouw zijn verder vormgegeven. Zo is in samenwerking met BZK en VWS en in afstemming met de sector een wetenschappelijke onderzoeksagenda opgezet, van waaruit vanaf 2021 diverse onderzoeken zullen worden gefinancierd op het gebied van de forensische geneeskunde. Het onderzoeksrapport van professor Sijmons heeft richting gegeven aan het vraagstuk over de uitbreiding van bevoegdheden van de gemeentelijk lijkschouwer met het mogen uitvoeren van invasieve handelingen. De uitkomsten hiervan zullen door het Ministerie van BZK worden meegenomen in het traject van de herziening van de Wet op de lijkbezorging. Het onderzoek naar de inzet van radiologie ten opzichte van de gerechtelijke sectie heeft enige vertraging opgelopen maar liep ook in 2020 door.

Indicatoren Unit Landelijke Interceptie

Zoals toegezegd bij brief van 13 november 2007 en daaropvolgend bij brief van 27 mei 2008 worden de jaarlijkse tapstatistieken opgenomen in het Jaarverslag van Justitie en Veiligheid.29

Tabel 14 Indicatoren Unit Landelijke Interceptie
 

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Aantal nummers waarvoor een bevel tot aftappen is gegeven

24.063

24.850

24.900

23.458

26.111

29.015

Aantal aanvragen op historische gegevens1

56.100

58.985

59.434

56.882

57.212

69.388

1

Zoals verkeersgegevens en identificerende gegevens. Het gaat bij deze nummers niet alleen over telefoonnummers, maar ook over IP-adressen en emailadressen.

Binnendringen in geautomatiseerd werk

De bevoegdheid tot het binnendringen in een geautomatiseerd werk is ingezet in 13 opsporingsonderzoeken in 2020. Hierbij is 10 keer gebruik gemaakt van commerciële binnendringsoftware.

Tabel 15 binnendringen in geautomatiseerd werk
 

2019

2020

Opsporingsonderzoeken

8

13

Aantal keren gebruik commerciële binnendringsoftware

3

10

Aantal softwarelicenties

7

11

Met de bevoegdheid zijn enkele goede successen geboekt. Het aantal inzetten is beperkt gebleven. Vorig jaar is ten aanzien van 2019, naast het aantal opsporingsonderzoeken waarin van de bevoegdheid gebruik is gemaakt, tevens het aantal binnengedrongen geautomatiseerde werken gemeld. In 2020 betrof het 21 geautomatiseerde werken. Het is echter niet altijd eenduidig te bepalen welke apparaten tot een geautomatiseerd werk behoren en welke een ander geautomatiseerd werk betreffen. Gezien de wettelijke omschrijving in art. 80sexies Sr kan een enkel geautomatiseerd werk meerdere, soms zeer veel, apparaten betreffen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij het binnendringen van een (command & controlserver van) een groot botnet, waarbij het geautomatiseerd werk zeer veel apparaten bevat. Het aantal aangesloten apparaten kan in een dergelijk geval zelfs zeer lastig exact te bepalen zijn. In de meeste aangesloten apparaten vindt dan overigens geen opsporingshandeling plaats. Het aantal binnengedrongen geautomatiseerde werken en/of het aantal apparaten dat daar deel van uit maakt kan daarom een vertekend beeld geven van de inzet van de bevoegdheid. Dat blijkt in 2020 het geval. Het aantal geautomatiseerde werken dat is binnengedrongen wijkt sterk af van het aantal apparaten dat er deel van uit maakt en niet van alle geautomatiseerde werken kan eenduidig worden bepaald of zij naar de wettelijke omschrijving een enkel of meerdere werken zijn. Ook in de toekomst zal dit naar verwachting aan de orde zijn. Dergelijke onduidelijkheden in de verantwoording zijn onwenselijk. Daarom ben ik voornemens vanaf volgend jaar de kwantitatieve verantwoording aan de Kamer te beperken tot de in bovengenoemde tabel opgenomen gegevens. De Inspectie JenV blijft overigens zelf bepalen welke kwantitatieve gegevens in haar verslag worden vermeld.

In reactie op het verslag van de Inspectie JenV over 2019 heeft de Minister toegezegd in dit jaarverslag te rapporteren over de technische hulpmiddelen die al dan niet ter keuring zijn aangeboden in 2020. Twee van de technische hulpmiddelen die in 2019 zijn ingezet zijn in 2020 ter keuring aangeboden, beide zijn afgekeurd en worden na aanpassingen opnieuw ter keuring aangeboden. In 2020 zijn twee technische hulpmiddelen ingezet, hiervan is er één vooraf ter keuring aangeboden en bij één is geheel van keuring afgezien op grond van art. 15 (2) jo. 21 (4) Besluit Onderzoek in Geautomatiseerd Werk. Dit betekent dat op alle technische hulpmiddelen die in 2019 of 2020 zijn ingezet een beslissing is genomen om deze al dan niet voor keuring aan te bieden aan de keuringsdienst.

Tabel 16 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 33 (bedragen x € 1.000)
  

Realisatie 2016

Realisatie 2017

Realisatie 2018

Realisatie 2019

Realisatie 2020

Vastgestelde Begroting 2020

Verschil

Art.nr.

Verplichtingen

861.289

645.995

773.191

902.541

855.920

862.716

‒ 6.796

         
 

Apparaatsuitgaven

508.104

507.040

548.138

572.831

603.660

535.469

68.191

33.1

Apparaatsuitgaven Openbaar Ministerie

       
 

Personeel

373.530

396.900

445.821

458.424

471.931

445.090

26.841

 

waarvan eigen personeel

344.274

358.160

388.143

408.791

426.377

403.479

22.898

 

waarvan externe inhuur

27.299

36.979

55.897

47.892

43.944

40.176

3.768

 

waarvan overig personeel

1.957

1.761

1.781

1.741

1.610

1.435

175

 

Materieel

134.574

110.140

102.317

114.407

131.729

90.379

41.350

 

waarvan ICT

13.437

15.216

11.182

15.493

29.520

8.609

20.911

 

waarvan SSO's

54.765

32.584

34.870

38.082

39.790

32.569

7.221

 

waarvan overig materieel

66.372

62.340

56.265

60.832

62.419

49.201

13.218

         
 

Programma-uitgaven

231.535

224.557

228.216

276.426

291.532

326.747

‒ 35.215

33.2

Bestuur, informatie en technologie

       
 

Bijdragen medeoverheden

       
 

Regionale Informatie en Expertise Centra

7.370

8.067

8.298

8.640

8.640

7.534

1.106

 

Regeling Uitstapprogramma's prostituees

1.731

1.987

1.198

1.517

1.240

2.538

‒ 1.298

 

Overige bijdragen medeoverheden

1.111

692

422

150

80

934

‒ 854

 

Subsidies

       
 

Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid

5.379

4.582

4.601

4.600

4.401

3.642

759

 

Keurmerk Veilig Ondernemen

1.600

1.325

1.325

730

1.791

394

1.397

 

Regeling Uitstapprogramma's prostituees

1.099

1.185

1.860

2.422

2.924

1.535

1.389

 

Veiligheid Kleine Bedrijven

0

439

85

191

0

166

‒ 166

 

Overige subsidies

2.429

1.591

3.476

1.424

2.626

1.051

1.575

 

Opdrachten

       
 

Overige opdrachten

584

374

0

0

0

53

‒ 53

         

33.3

Opsporing en vervolging

       
 

Bijdragen Agentschappen

       
 

Nederlands Forensisch Instituut

88.661

67.924

69.813

77.595

75.767

72.537

3.230

 

Bijdragen ZBO's/RWT's

       
 

College Gerechtelijk Deskundigen

1.656

1.707

0

0

0

0

0

 

Bijdragen (inter)nationale organisaties

       
 

FIU-Nederland

0

4.755

4.755

5.305

7.395

6.674

721

 

Bijdragen medeoverheden

       
 

BES Caribisch deel van het Koninkrijk

4.879

4.324

6.523

7.002

7.451

4.721

2.730

 

aanpak ondermijning

0

0

4.986

41.919

48.701

53.738

‒ 5.037

 

Overige bijdragen medeoverheden

8.871

3.590

14.679

5.556

4.921

12.428

‒ 7.507

 

Subsidies

       
 

Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid

0

0

0

0

0

651

‒ 651

 

Overige subsidies

3.073

2.874

3.918

5.168

4.969

2.580

2.389

 

Opdrachten

       
 

Schadeloosstellingen

19.262

22.132

21.707

20.879

26.837

19.512

7.325

 

Keten Informatie Management

0

1.400

1.733

5.240

3.064

5.422

‒ 2.358

 

Onrechtmatige Detentie

8.791

7.492

6.133

6.419

5.907

7.040

‒ 1.133

 

Gerechtskosten

32.975

33.613

33.626

31.863

28.539

33.580

‒ 5.041

 

Restituties ontvangsten voorgaande jaren

386

1.068

344

4.300

183

0

183

 

Verkeershandhaving Openbaar Ministerie

29.212

36.895

14.757

13.864

17.380

20.281

‒ 2.901

 

Afpakken

0

0

0

0

0

2.272

‒ 2.272

 

Bewaring, verkoop en vernietiging beslaggenomen voorwerpen

12.099

13.743

14.050

14.105

13.733

13.037

696

 

Overige opdrachten

367

159

405

2.295

5.797

45.958

‒ 40.161

 

Garanties

       
 

Faillissementscuratoren

0

2.639

4.265

1.894

1.514

761

753

         

33.4

Vervolging en berechting MH17-verdachten

0

0

5.257

13.348

17.672

7.708

9.964

         
 

Ontvangsten

1.383.500

1.174.629

1.690.542

1.074.176

857.398

1.252.175

‒ 394.777

 

waarvan Boeten en Transacties

955.393

936.080

1.508.879

799.433

747.224

854.815

‒ 107.591

 

waarvan Afpakken

416.478

225.213

174.090

262.050

93.733

384.360

‒ 290.627

 

waarvan overig

11.629

13.336

7.573

12.693

16.441

13.000

3.441

33.1 Apparaatsuitgaven Openbaar Ministerie

Openbaar Ministerie (OM)

Het OM is de enige instantie in Nederland die een verdachte voor de strafrechter kan brengen, afgezien van de bijzondere procedure die geldt voor ambtsdelicten van Kamerleden en bewindspersonen. Samen met de Rechtspraak is het OM onderdeel van de rechterlijke macht. Het OM zorgt ervoor dat strafbare feiten worden opgespoord en vervolgd. Daarvoor wordt samengewerkt met politie en andere opsporingsdiensten. Het OM is een landelijke organisatie verdeeld over tien arrondissementen. Deze zijn gelijk aan de tien regionale eenheden van de politie. Daarnaast richt het Landelijk Parket zich op de bestrijding van (internationaal) georganiseerde misdaad, bestrijdt het Functioneel Parket criminaliteit op het gebied van milieu, economie en fraude en worden alle beroepen tegen verkeersboetes en eenvoudige misdrijfzaken door het Parket Centrale Verwerking OM (CVOM) behandeld. De zaken waarin hoger beroep wordt aangetekend komen bij een van de vier vestigingen van het ressortsparket. Dit budget is bestemd voor de financiering van de apparaatsuitgaven van het OM.

Er is sprake van een realisatie die ruim € 68 mln. hoger is dan bij de begroting was geraamd.

De grootste mutaties worden hieronder toegelicht:

  • Toekenning van € 15,3 mln. aan loonbijstelling;

  • Een bijdrage van € 12,9 mln. voor diverse digitaliseringstrajecten bij het OM vanuit het budget Digitalisering werkprocessen strafrechtketen dat bij het Regeerakkoord beschikbaar is gesteld;

  • Compensatie van het incidentele effect (€ 10,7 mln.) als gevolg van de invoering van het Individueel Keuzebudget;

  • Diverse bijdragen, opgeteld tot € 10,0 mln., ten behoeve van implementatie van de aanbevelingen van de Commissie Hoekstra;

  • Voor het brede offensief tegen georganiseerde, ondermijnende criminaliteit (Botoc) is voor het jaar 2020 € 7,2 mln. beschikbaar gesteld aan het OM;

  • OM de effecten als gevolg van de coronacrisis op te vangen is voor het jaar 2020 € 5,5 mln. beschikbaar gesteld aan het OM;

  • Een bijdrage van € 2,9 mln. ten behoeve van de implementatie van de wet herziening tenuitvoeringlegging strafrechtelijke sancties (wet usb);

  • € 2,5 mln. voor de (jaarlijkse) compensatie van uitgaven met betrekking tot gerechtelijke brieven;

  • € 2,2 mln. ten behoeve van de versterking van het slachtofferbeleid.

Het restant betreft het saldo van diverse kleinere mutaties van bij elkaar € 4,9 mln. en een onderuitputting van per saldo € 5,8 mln. op het totale beschikbaar gestelde bedrag.

Het OM heeft de hieronder genoemde productie gerealiseerd.

Tabel 17 Productiegegevens Openbaar Ministerie
 

Realisatie 2018

Realisatie 2019

Realisatie 2020

Begroting 2020

Verschil

Uitstroom WAHV beroep- en appèlzaken

481.477

413.577

373.747

489.566

‒ 115.819

      

Uitstroom overtredingszaken

134.221

122.244

115.148

125.667

‒ 10.519

- waarvan na herinstroom

12.729

9.555

6.969

15.894

‒ 8.925

      

Uitstroom misdrijfzaken

221.682

206.150

178.376

238.121

‒ 59.745

Eenvoudige misdrijfzaken

27.843

26.225

23.096

28.961

‒ 5.865

- waarvan na herinstroom

1.467

1.057

1.107

1.510

‒ 403

Interventie/ZSM zaken

159.243

144.922

123.009

176.056

‒ 53.047

- waarvan na herinstroom

8.766

9.222

7.828

8.506

‒ 678

Onderzoekszaken

20.993

25.233

22.535

24.256

‒ 1.721

Ondermijningszaken

9.192

9.770

9.736

8.848

888

      

Uitstroom appèlzaken

24.845

23.792

21.380

28.784

‒ 7.404

In het jaarbericht van het OM zal meer gedetailleerd worden ingegaan op de diverse ontwikkelingen binnen het OM in 2020.

33.2 Bestuur, Informatie en Technologie

Bijdragen medeoverheden

Regionale Informatie en Expertise Centra / Landelijk Informatie en Expertise Centrum (RIEC's/LIEC)

Voor de ondersteuning bij het terugdringen van georganiseerde ondermijnende criminaliteit zijn er 9 RIEC’s en een LIEC. De RIEC’s ondersteunen regionale interventies die door de partners zoals de politie en de belastingdienst worden uitgevoerd. De RIEC’s ondersteunen een integrale samenwerking tussen gemeenten, provincies, politie, Openbaar Ministerie, belastingdienst en andere partners. Het LIEC ondersteunt de RIEC’s door het organiseren van landelijke bijeenkomsten en het beheer van een RIEC-informatiesysteem. In 2020 ontvingen de RIEC’s een structurele bijdrage van € 7,4 mln.

Uitstapprogramma prostituees

Prostituees die de prostitutie willen verlaten kunnen ondersteuning krijgen van een uitstapprogramma dat zorgt voor begeleiding naar ander werk of andere dagbesteding. In het Regeerakkoord Rutte III is besloten dat de regeling uitstapprogramma’s prostituees een structureel karakter krijgt. De laatste tijdelijke regeling uitstapprogramma´s prostituees liep tot eind 2020. In 2020 is gewerkt aan een nieuwe, structurele financieringssystematiek die 1 januari 2021 in werking zal treden. Het betreft de decentralisatie uitkering uitstapprogramma´s (DUUP) aan 18 aangewezen DUUP-gemeenten voor het (laten) ontwikkelen en (laten) uitvoeren van regionale uitstapprogramma’s voor prostituees.

Subsidies

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

Het CCV ontving in 2020 een subsidie om kennis en instrumenten te ontwikkelen op het terrein van criminaliteitspreventie en veiligheid, gericht op integrale aanpak door samenwerking tussen zowel publieke als private organisaties. Via onder andere bijeenkomsten, publicaties, instrumenten en de website ondersteunt het CCV professionals op het gebied van criminaliteitspreventie en veiligheid.

Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO)

In 2020 is in samenwerking tussen ondernemers, gemeente, politie en brandweer gewerkt aan de veiligheid van bedrijventerreinen, winkelgebieden en het agrarisch buitengebied. Indien er in samenwerking tussen voorgenoemde partijen structurele maatregelen worden genomen resulteert dat in een KVO certificaat

33.3 Opsporing en vervolging

Bijdragen agentschappen

Nederlands Forensisch Instituut (NFI)

Het cultuurveranderingstraject dat medio 2017 is gestart bij het NFI , is ook in 2020 gecontinueerd. De visitatiecommissie NFI heeft vlak voor het eind van 2020 haar tweede visitatierapport op het cultuurveranderingstraject opgeleverd. Op basis van de resultaten van de uitgevoerde toets op de voortgang, komt de commisie tot de conclusie dat er een redelijke voortgang is op de verbeteracties. De commissie heeft een aantal aanbevelingen gedaan aan het NFI gericht op het doorpakken op de resterende ongezonde arbeidsverhoudingen en op het beter structureel borgen van de veranderingen. Daarnaast heeft de commissie een aantal aanbevelingen gedaan die betrekkening hebben op het departement in relatie tot de forensische onderzoeksketen. De commissie stelt dat het NFI alleen optimaal kan presteren in de keten als de strafrechtketen als geheel samen en ketenbreed stuurt op de gewenste veranderingen. De visitatiecommissie zal in 2021 haar derde, tevens laatste, visitatierapport opleveren.

Per saldo is er sprake van een realisatie die circa € 3,2 mln. hoger is dan bij de begroting was geraamd voor het NFI. De grootste mutaties betreffen een bijdrage van € 1,7 mln. voor loonbijstelling, een bijdrage van € 0,3 mln. voor forensisch onderzoek in het kader van ondermijning en een bijdrage van € 0,9 mln. voor kosten samenhangend met corona.

Bijdragen ZBO’s en RWT’s

Nationaal register gerechtelijk deskundigen (NRGD)

Zie toelichting artikel 32.

Bijdragen aan medeoverheden

BES Caribisch deel van het Koninkrijk

De periode na de staatkundige hervorming heeft zich gekenmerkt door het steeds verder vormgeven aan de inrichting van de BES-eilanden. Een goede inrichting van de Rechtspraak en het Openbaar Ministerie blijft onverminderd van belang om de huidige inrichting te behouden en te blijven ontwikkelen. Vanuit Europees Nederland wordt gestimuleerd dat het aantal rechters zowel kwantitatief als kwalitatief op goed niveau blijft. Ook zal er zorg voor worden gedragen dat de staande magistratuur van het OM BES op sterkte blijft. De Raad voor de Rechtshandhaving wordt zodanig geëquipeerd dat er een goede bijdrage is gedaan voor het doen van voldoende en gekwalificeerde onderzoeken. Ten aanzien van de kosteloze rechtsbijstand voor onvermogenden zijn op de BES-eilanden laagdrempelige voorzieningen voor juridische bijstand gecreëerd in de vorm van Juridische Loketten.

Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-Nederland)

In het kader van het voorkomen en opsporen van witwassen, de onderliggende basisdelicten en terrorismefinanciering ontvangt de FIU-Nederland op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) meldingen over ongebruikelijke transacties van meldingsplichtige instellingen zoals banken, geldtransactiekantoren en notarissen. FIU-Nederland analyseert de ongebruikelijke transacties en kan besluiten deze verdacht te verklaren en alsdan te verstrekken aan diverse (bijzondere) opsporingsdiensten en inlichtingen- en veiligheidsdiensten.

Tabel 18 Kengetallen FIU-Nederland1
 

Realisatie 2015

Realisatie 2016

Realisatie 2017

Realisatie 2018

Realisatie 2019

Realisatie 20202

Begroting 2020

Verschil

Aantal LOvJ-verzoeken3

1.218

1.277

1.246

1.261

1.298

1.213

1.200

13

Aantal Eigen onderzoeksdossiers

1.462

1.566

1.522

1.470

1611

7477

1500

5.977

1

De jaaroverzichten van de FIU-Nederland zijn beschikbaar via de website van

2

Dit betreffen voorlopige cijfers. De definitieve cijfers worden gepubliceerd in het Jaaroverzicht 2020 van FIU-Nederland

3

Een verzoek of dossier kan meerdere verdachte transacties bevatten.

Aanpak ondermijning

Uit de aanvullende middelen die vanuit het Regeerakkoord beschikbaar zijn gesteld voor de aanpak van ondermijning, ontvangen de RIEC’s jaarlijks € 2,5 mln. ten behoeve van de versterking van de intelligence. De investering ziet op het verbeteren van de informatie- en kennis gestuurde inzet van de overheidscapaciteit bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Het RIEC Oost-Nederland ontvangt daarnaast een extra bijdrage ter hoogte van € 0,4 mln. voor structurele versterking. In de eerste sup is het budget verhoogd met € 87,4 mln. De gelden voor BOTOC zijn met de eerste suppletoire toegevoegd. In het kader van ondermijning is veel budget overgeboekt naar diverse mede overheden zoals defensie, politie en OM. Met de tweede suppletoire is € 89,2 mln. overgeboekt. Hiermee komt het totale beschikbare budget op € 51,5 mln. Van dit budget is € 48,7 gerealiseerd, er is een kleine onderbesteding geweest van € 2,9 mln.

Overige opsporing en vervolging

Dit betreffen onder andere bijdragen voor vergoeding voor de verstrekking van persoonsgegevens van Telecomproviders aan het CIOT (Centraal Informatiepunt Onderzoek Telecommunicatie), Internationale- en Europese arrestatiebevelen, de bestrijding van mensenhandel op de Nederlandse Antillen, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, het tegengaan van misbruik van rechtspersonen, het passagiersnamen register systeem (TRIP), de Veiligheidsmonitor, de implementatie van de EU Wapenrichtlijn en de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Er is sprake van een onderbesteding van € 5,5 mln. Dit komt omdat er € 2 mln. is overgeboekt naar andere ministeries. Een deel van het budget is niet besteed als bijdrage maar als subsidie en er is € 1,6 mln. onderbesteding geweest voor drugsdumpingen en ECRIS.

Subsidies

Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

De subsidie aan het CCV wordt in zijn geheel verantwoord op het artikelonderdeel

Opdrachten

Schadeloosstellingen

Dit betreft de budgetten voor schadeloosstellingen buiten de strafrechtelijke keten, zoals vergoedingen vanwege onrechtmatige vreemdelingenbewaring en in het geval van bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ). Daarnaast kunnen ook vergoedingen worden verstrekt voor bijvoorbeeld juridische bijstand. In 2020 was de realisatie € 7,3 mln. hoger dan geraamd.

Keten Informatie Voorziening (KIV)

Keteninformatievoorziening heeft als doel de ondersteuning van de informatie-uitwisseling in de strafrechtketen. In dit kader worden bijv. ketenvoorzieningen in opdracht van DGRR beheerd en (door)ontwikkeld bij de Justitiele Informatiedienst en wordt een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de architectuur voor de IV in de strafrechtketen. Daarnaast wordt er ook beleidsmatig gekeken naar de kaders voor informatie-uitwisseling en de uitvoerbaarheid daarvan, bijv. d.m.v. de herziening van de Wet politiegegevens en de Wet justitiele en strafvorderlijke gegevens, en in het programma Identiteitsvaststelling op orde.

Onrechtmatige Detentie

Ten laste van dit budget worden de vergoedingen verantwoord aan ex-justitiabelen waarvan is vastgesteld dat recht is ontstaan op een vergoeding. Over het algemeen worden deze vergoedingen vastgesteld door de rechter.

Gerechtskosten OM

Ten laste van dit budget worden de uitgaven gebracht die betrekking hebben op deskundigen en tolken en vertalers, die een bijdrage leveren aan het strafproces en worden bekostigd in overeenstemming met het Besluit tarieven in strafzaken. In 2020 was er sprake van een onderuitputting van € 5 mln. op dit budget door een capaciteitsprobleem bij het Nederlandse Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) en door de coronacrisis. Beide zorgden ervoor dat er minder kosten werden gemaakt die gerelateerd zijn aan de behandeling van strafzaken.

Verkeershandhaving Openbaar Ministerie

Het OM voert het programma verkeershandhaving uit. Uit dit budget worden de uitgaven voor dit programma gedaan, niet zijnde bijdragen aan ZBO of agentschap, bijvoorbeeld trajectcontrolesystemen en digitale flitspalen. De uitgaven zijn ruim € 2,9 mln. lager uitgevallen. Dit is grotendeels door een herschikking van de beschikbare middelen over de jaren heen (kasschuif).

Afpakken

Het afpakken van crimineel vermogen is een prioriteit van het kabinet en het stuurt met het ketenprogramma afpakken dan ook op ambitieuze doelstellingen. Het Openbaar Ministerie zet in het kader van de strafrechtelijke vervolging onder meer in op ontnemingsvorderingen van wederrechtelijk verkregen voordeel, verbeurdverklaringen en ontnemingen als onderdeel van een transactie. De beschikbare gestelde middelen in de oorspronkelijke begroting zijn in de loop van het jaar via budgetoverheveling uitgezet naar organisaties die actief zijn op het terrein van afpakken zoals het FIOD en het Openbaar Ministerie.

Bewaring, verkoop en vernietiging in beslag genomen goederen

De Minister van Financiën is volgens de Comptabiliteitswet verantwoordelijk voor het beheer van het overtollige materieel bij het Rijk. Domeinen Roerende Zaken is belast met de bewaring, verkoop en vernietiging van strafrechtelijk inbeslaggenomen voorwerpen en bekommert zich daarnaast over overtollige Rijksgoederen.

Overige opdrachten

Het verschil tussen de ontwerpbegroting en de uitputting is € 40 mln. Dit betreffen voornamelijk de middelen voor de digitalisering strafrechtketen. Deze zijn overgeboekt naar bijv. de politie, het OM etc. waar ze tot besteding zijn gekomen.

Garanties

Faillissementscuratoren

Deze regeling voorziet er in dat curatoren in faillissementen bij ontoereikendheid van de boedel van De Minister een voorschot kunnen verkrijgen ter dekking van de kosten om een rechtsvordering in te stellen tegen bestuurders van de rechtspersoon bij onbehoorlijk bestuur of een voorafgaand (verhaals)onderzoek naar de mogelijkheden daartoe. Tevens stelt het de curatoren in faillissementen in staat om een procedure te kunnen beginnen om activa terug te halen voor de boedel om zo benadeling van de crediteuren zoveel mogelijk te beperken.

33.4 Opsporing en berechting MH17-verdachten

In juni 2019 hebben de landen wiens opsporingsautoriteiten samenwerken in het Joint Investigation Team (JIT) – Australië, België, Maleisië, Oekraïne en Nederland – meegedeeld dat het Nederlands OM vier verdachten gaat vervolgen voor hun rol in het neerhalen van vlucht MH17. Het strafproces tegen deze vier verdachten is op 9 maart 2020 gestart. De rechtbank Den Haag behandelt de strafzaak en houdt zitting op de extra beveiligde rechtbank van het Justitieel Complex Schiphol. Alle noodzakelijke voorbereidingen zijn getroffen om een proces van deze omvang plaats te laten vinden. De JIT-landen hebben hun politieke en financiële steun uitgesproken en begin 2019 hebben vertegenwoordigers van de JIT-landen een financieel MOU ondertekend. Nederland zal zelf de kosten dragen voor getuigenbescherming, rechtspraak en het Openbaar Ministerie. De overige kosten en dan met name de kosten die gerelateerd zijn aan het internationale karakter van deze zaak worden door de JIT-landen gezamenlijk gedeeld. Door de corona omstandigheden zijn de declaraties van de Raad voor de rechtspraak en OM met betrekking tot het MH 17 proces lager uitgevallen dan verwacht. Conform afspraak zullen de niet bestede middelen beschikbaar blijven voor vervolging en berechting MH17.

Ontvangsten

Boeten en Transacties (B&T)

Ten opzichte van de ontwerpbegroting doet er zich een minderopbrengst voor van € 107,6 mln. De minderopbrengst wordt vooral veroorzaakt doordat het aantal WAHV-boetes sterk gedaald zijn als gevolg van de maatregelen van de coronacrisis. De mee- en tegenvallers bij de Boeten en Transacties vloeien naar de algemene middelen van de Rijksbegroting.

Afpakken

Het afpakken van crimineel vermogen is een prioriteit van het kabinet en het stuurt met het ketenprogramma afpakken dan ook op ambitieuze doelstellingen. Het Openbaar Ministerie zet in het kader van de strafrechtelijke vervolging onder meer in op ontnemingsvorderingen van wederrechtelijk verkregen voordeel, verbeurdverklaringen en ontnemingen als onderdeel van een transactie. In 2020 is in totaal een afpakbedrag ontvangen van € 93,7 mln. Ten opzichte van de ontwerpbegroting is de realisatie € 290,6 mln. lager uitgevallen, vanwege het uitblijven van een grote afpakopbrengst/schikking.

28

Kamerstukken II 2020/21, 28638, nr. 185

29

Kamerstukken II 2007/08, 30517, nr. 6

Licence