Het bewerkstelligen van een merkbare positieve verandering in het leven van de burgers in de Caribische delen van het Koninkrijk door te ondersteunen bij het creëren van een betrouwbare en goed functionerende overheid. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) draagt daaraan bij middels het versterken van de uitvoeringskracht, het inzetten van kennis en expertise en het coördineren van de inzet van het Rijk.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor:

Stimuleren

• – De minister ondersteunt waar gewenst en mogelijk de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitvoering van taken door middel van technische assistentie en het delen van kennis.

• – De minister ondersteunt waar gewenst en mogelijk de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitvoering van taken door middel van praktische samenwerking en het opzetten van samenwerkingsovereenkomsten.

Regisseren

• – De minister coördineert de rijksbrede inzet in Caribisch Nederland en bevordert de integrale samenwerking.

• – De minister is verantwoordelijk voor het bevorderen van goed bestuur in Caribisch Nederland.

• – De minister geeft invulling aan zijn taken zoals omschreven in de Rijkswet financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten (Rft), Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft), het protocol Afspraken tussen de regeringen van Aruba en Nederland over de openbare financiën van Aruba en het protocol Aruba-Nederland 2019-2021.

• – De minister houdt financieel toezicht op de openbare lichamen op basis van de Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (FinBES).

Er zijn geen beleidswijzigingen.

Budgetflexibiliteit

Van het totale uitgavenbudget op artikel 4 is 54,7% juridisch verplicht en dit kent de volgende onderverdeling:

Subsidies (regelingen)

De subsidiebudgetten zijn voor 87% juridisch verplicht. Het subsidiebudget aan Caribisch Nederland is voor 46% verplicht en betreft de uitbetaling van de resterende subsidies voor UNICEF en WeConnect na vaststelling van de reeds verstrekte subsidie. De subsidie aan het Rode Kruis ten behoeve van de noodpakketten op Aruba, Curaçao en Sint Maarten is grotendeels in 2020 als voorschot uitbetaald. De resterende bedrag (€ 1,6 mln.) wordt in 2021 uitbetaald bij vaststelling van de subsidie en is daarmee voor 100% juridisch verplicht.

Opdrachten

De opdrachtenbudgetten zijn voor 3% juridisch verplicht.

Inkomensoverdrachten

De inkomstenoverdrachten zijn voor 100% juridisch verplicht. De uitgaven voor inkomstenoverdracht liggen vast in de Vaste verrekenkoersregeling pensioenen (1990). Daarnaast is Nederland volgens artikel 4 lid 3 van de Onderlinge regeling rechtsopvolging en boedelscheiding APNA alsmede de rechtsopvolging van een aantal niet kapitaal gefinancierde pensioen(vervangende) verplichtingen van het Land de Nederlandse Antillen verplicht de pensioenen en uitkeringen van gewezen politieke ambtsdragers van de eilandgebieden Bonaire, Sint Eustatius en Saba te betalen (Stcrt. 2010, 14723).

Bijdragen aan medeoverheden

De bijdragen aan medeoverheden zijn voor 38% juridisch verplicht. Dit betreft de afgesproken Nederlandse bijdrage aan de Integriteitskamer van Sint Maarten (€ 0,5 mln.). Daarnaast zijn de middelen uit de regio envelop ten behoeve van het Governance project Sint Eustatius (€ 2,5 mln.) verplicht.

4.1. Curaçao, Sint Maarten en Aruba

Subsidies (regelingen)

Diverse subsidies

Door het wegvallen van het toerisme en de lockdowns zijn de inkomsten van veel burgers in het Caribisch deel van het Koninkrijk weggevallen. Er is een toename zichtbaar in het aantal hulpbehoevenden dat zich aandient bij voedselbanken en soortgelijke initiatieven en organisaties, of anderszins afhankelijk is van voedselpakketten of -bonnen. Het kabinet heeft daarom besloten om in 2020 middelen ter beschikking te stellen om de kwetsbare groepen in het Caribisch deel van het Koninkrijk te kunnen voorzien van voedselpakketten en hygiëneproducten. De eerste subsidie (€ 16,0 mln.) aan het Rode Kruis ten behoeve van de noodpakketten op Aruba, Curaçao en Sint Maarten is voor 90% in 2020 als voorschot uitbetaald. De resterende 10% wordt in 2021 uitbetaald bij vaststelling. De tweede subsidie van maximaal € 25,2 mln. voor noodpakketten wordt aan het Rode Kruis beschikbaar gesteld om de hulp vanaf september 2020 tot en met eind 2020 te kunnen continueren.

Opdrachten

Opdrachten landen

Afhankelijk van de vraag en behoefte van het lokaal bestuur worden vanuit de begroting van Koninkrijksrelaties gerichte opdrachten aan organisaties betaald die als doel hebben goed bestuur en gezonde overheidsfinanciën te bevorderen.

Daarnaast wordt afhankelijk van de vraag en behoefte gericht de uitvoeringskracht van de overheden in de landen bevorderd, rekening houdend met lokale omstandigheden en de specifieke bestuurlijke context per land.

Inkomensoverdrachten

Toeslagen op pensioenen Nederlandse Antillen (NA)

Conform de regeling vaste verrekenkoers pensioeninkomen voormalig Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse pensioengerechtigden worden nadelige koersverschillen als gevolg van wisselkoersfluctuatie tussen de Antilliaanse gulden (ANG) en Arubaanse florin (AWG) enerzijds en de Euro (€) anderzijds gecompenseerd uit de begroting van Koninkrijksrelaties.

Bijdrage aan medeoverheden

Bijdrage landen

In 2021 betaalt Nederland de helft van de kosten voor de Integriteitskamer Sint Maarten. Dit is het laatste jaar dat Nederland zorgdraagt voor de financiering van de helft van de kosten. De bijdrage van Nederland zal aan Sint Maarten worden overgemaakt.

Vanwege de achterstand die mede is opgelopen door Covid-19 zijn de middelen voor de verbouwing en uitbreiding van de vreemdelingenbewaring op Curaçao in het kader van de situatie in Venezuela voor Curaçao en Aruba doorgeschoven naar 2021.

4.2. Caribisch Nederland

Subsidies (regelingen)

Subsidies Caribisch Nederland

UNICEF heeft een programma (2019-2021) opgezet om de openbare lichamen te helpen met het ontwikkelen van de kinderrechten. Het is ontwikkeld op basis van de uitkomsten van de Situational Analysis dat door UNICEF eind 2019 is afgerond. Belangrijk onderdeel van dit programma is ondersteuning bij gegevensverzameling, monitoring en evaluatie van effectief beleid. Ook is kinderrechteneducatie en -participatie net als in het vorige programma een belangrijk onderdeel. Verder zal ondersteuning worden geboden bij communicatiecampagnes voor positief ouderschap waarbij ook nauw zal worden samengewerkt met het programma Bes(t) 4 kids.

Opdrachten

Opdrachten Caribisch Nederland

Het ministerie richt zich op het verhogen van de kwaliteit en slagkracht van het openbaar bestuur op Caribisch Nederland en zet zich in om samen met de openbare lichamen de bestuurlijke kaders te versterken. Daarnaast wordt gericht de uitvoeringskracht van de ambtelijke apparaten van de openbare lichamen versterkt, rekening houdend met lokale omstandigheden en de specifieke bestuurlijke context per eiland. Er wordt door het ministerie geïnvesteerd in menselijk kapitaal, onder andere door middel van het trainen van de ambtelijke lokale apparaten, het voortzetten van het Talent Ontwikkelprogramma Bonaire en het gericht ondersteunen met kennis en expertise.

Verder wordt er door middel van de coördinerende rol van het ministerie gewerkt aan het bevorderen van integraal werken vanuit het Rijk. Daartoe wordt onder meer ingezet op maatregelen die een meer integrale weging en prioritering van beleidsvoornemens mogelijk moet maken. Zo wordt de coördinerende rol versterkt door de bestaande overlegstructuur intensiever te benutten (Kamerstukken II, 2019/20, 35300 IV, nr. 11). Beleidswijzigingen gericht op Caribisch Nederland zullen op de geëigende begrotingsmomenten worden besproken in de Stuurgroep Caribisch Nederland. In het voorjaar worden bovendien alle budgettaire plannen van de departementen besproken in de Stuurgroep Caribisch Nederland. Dit vergroot de transparantie, bevordert de samenhang van de plannen, opdrachten en integrale beleidsvorming. De ministeriële verantwoordelijkheid van de verschillende departementen blijft daarbij onverminderd van kracht.

Afhankelijk van de vraag en behoefte van het lokaal bestuur in Caribisch Nederland, worden verder vanuit de begroting Koninkrijksrelaties gerichte opdrachten aan organisaties gefinancierd, die als doel hebben goed bestuur en gezonde overheidsfinanciën te bevorderen.

Inkomensoverdrachten

Pensioenen en uitkeringen politieke ambtsdragers

Uit deze middelen worden de rechtspositionele regelingen van (voormalige) politieke ambtsdragers gefinancierd. Het betreft de pensioenen van gewezen politieke gezagdragers van het voormalige land Nederlandse Antillen (bewindspersonen, statenleden en gezaghebbers) afkomstig van Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Met het opheffen van het land Nederlandse Antillen in 2010 is bepaald dat deze pensioenen ten laste van Nederland komen (Stcrt. 2010, 14723).

Bijdrage aan medeoverheden

Versterken bestuurs- en uitvoeringskracht

Op basis van de vraag en behoefte van het lokaal bestuur in Caribisch Nederland worden vanuit de begroting Koninkrijksrelaties bijzondere uitkeringen verleend, ten behoeve van sociaaleconomische initiatieven. Doel hiervan is om naast de vrije uitkering gericht initiatieven te kunnen ondersteunen op het sociaaleconomische vlak met additionele begeleiding en ondersteuning vanuit Den Haag.

Daarnaast hebben de ontwikkelingen op bestuurs- en uitvoeringskracht geleid tot verschillende meerjarenakkoorden, zoals het Bestuursakkoord Bonaire 2018-2022 en Saba Package 2019-2022 (Kamerstukken II 2018/19, 31568, nr. 207 en Kamerstukken II 2018/19, 35000 IV, nr. 66). In de akkoorden zijn afspraken gemaakt over de inzet van het Rijk en de inzet van de openbare lichamen. Het Ministerie van BZK zet in dit kader gerichte capaciteit en middelen in om opvolging aan de afspraken te geven. Dit omvat onder andere de inzet van gerichte technische assistentie daar waar er onvoldoende capaciteit en kennis is bij de openbare lichamen. Het doel is om het ambtelijk apparaat te versterken en goed bestuur en financieel beheer te bevorderen, om zo een positieve bijdrage aan het leven van de inwoners van Caribisch Nederland te bewerkstellingen. Het instrument bijdrage aan medeoverheden wordt gebruikt, zodat de openbare lichamen directer aangesloten zijn bij de activiteiten en de te behalen doelstellingen.

Tot slot heeft het kabinet begin 2020 geld uit de tweede van de Regio Evenlop beschikbaar gesteld (Kamerstukken II 2019/20, 29697, nr. 82). Een deel hiervan (€ 3,5 mln.) is voor het project Versterking Governance, deze budgetten worden in 2020 en 2021 uitgekeerd.

Volgens artikel 94 Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba wordt jaarlijks uiterlijk op de derde woensdag van mei een overzicht van alle bijzondere uitkeringen gepubliceerd.

Verdere rijksuitgaven aan Caribisch Nederland

Een overzicht van alle rijksuitgaven Caribisch Nederland is naar aanleiding van de motie Hachchi c.s. (Kamerstukken II 2011/12, 33000 IV, nr. 28) opgenomen als bijlage 6 bij deze begroting. Deze uitgaven worden aangeleverd door de betreffende departementen. De uitgebreidere toelichtingen zijn bij de begrotingen van de betreffende departementen te vinden.